TÜBİTAK Süreçlerinde Kadın Araştırmacıların Katılımının Artırılması

Değerli Araştırmacımız,

Küresel olarak karşı karşıya kaldığımız karmaşık, dinamik ve değişken sorunların çözümüne getirdiğimiz birlikte çalışma, birlikte geliştirme ve birlikte başarma odaklı yenilikçi yaklaşıma kadın bilim insanlarımızın katkıları büyük önem taşımaktadır.

Ülkemizin yarınları için el ele vererek, birlikte üretiyor, birlikte başarıyoruz. Kadınlarımızın dün olduğu gibi bugün ve gelecekte de, ülkemizin ve milletimizin gelişmesi, ilerlemesi, çağdaş uygarlık düzeyine ulaşması için emekleriyle, fikirleriyle hayatın içinde aktif bir şekilde yer almalarını önemsiyoruz.  Kendilerine eşit fırsat verildiği takdirde kadınlarımız potansiyellerini ortaya koyarak, Tıptan Temel Bilimlere, Kutup Araştırmalarından Uzay Araştırmalarına, Mühendislikten Sosyal ve Beşeri Bilimlere aklınıza gelebilecek her alanda, her kritik görevde katma değer yaratan işlere imza atıyorlar.

Kadın çalışan sayımızı artırmak, daha fazla kadınımıza istihdam sunmak TÜBİTAK’ın öncelikleri arasında yer alıyor. Başkanlık ve Enstitülerimizde görev yapan yaklaşık 5600 personelimizin yüzde 30’unu, Başkanlık birimlerimizdeki personelimizin yüzde 50’sinden fazlasını kadın çalışanlarımız oluşturuyor.

Yürütmekte olduğumuz faaliyetlerden faydalanan tüm kurum/kuruluşlar ve araştırmacılara yönelik bilimsel mükemmeliyet ve/veya araştırma kalitesinin teminini gözetmek kaydıyla fırsat eşitliği oluşturulmasına özen gösteriyoruz. 24 Aralık 2019 tarihinde “TÜBİTAK Süreçlerinde Kadın Araştırmacıların Katılımının Artırılmasına Yönelik Politika İlkeleri”ni yayımlayarak, kadın-erkek eşitliğinin bilim ve teknoloji alanında daha net hedeflerle uygulanmasının önünü açtık*.

Programlarımızda kadın araştırmacılarımıza yönelik teşvik mekanizmalarımızı geliştiriyoruz. Destek programlarımızda kadın araştırmacılarımızın yurt dışında araştırmalarını daha rahat gerçekleştirebilmesi, çocukları ile birlikte yurtdışına gidebilmesi ve yaş sınırının kadın araştırmacılarımızda çocuk sayısı ile ilişkilendirilmesi gibi birçok başlığı düzenledik.

2021 yılında STAR programında yer alan 1543 araştırmacının 862’si kadın, bu da destek alanların yüzde 56’sına tekabül ediyor.  2211-A Genel Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında 2021 yılında desteklenen 328 araştırmacımızın 222’si kadın. Bu da yüzde 68’e karşılık geliyor. 2214-A Yurt Dışı Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenenlerin ise yüzde 67’si kadın. 2019-2021 yılları arasında ARDEB programları bünyesinde desteklenmeye hak kazanan projelerden %41‘inin yürütücüsü kadın araştırmacılarımızdır. 2021 yılında verilen 17 “Bilim, Özel, Hizmet ve Teşvik Ödülü’nden 8’ini kadın bilim insanlarımız aldı.

TÜBİTAK’ın yönetsel süreçlerinde de kadınlar aktif olarak bulunuyor. TÜBİTAK destek gruplarında, karar mekanizmalarında, danışma kurullarında en az bir tane kadın araştırmacımız karar organlarında yer alıyor. AB Komisyonu tarafından yayınlanan ‘She Figures 2021’ raporuna göre ülkemiz AB-27 Üye devletlerinin ve ilişkili ülkelerin arasında birinci sırada yer alarak cinsiyet boyutunun araştırma ve inovasyon içeriğine en fazla dahil edildiği ülke oldu. STEM alanlarında birçok AB ülkesinde doktora mezunu kadınlar 2015’ten bu yana yetersiz temsil edilirken; ülkemizde bu temsiliyet oranı yüzde 52 civarında. Benzer şekilde, sürdürülebilir bir gelecek için artık kilit noktada yer bulunan, ICT alanındaki doktora mezunu kadınlarımızın oranı yüzde 48 ile birçok AB üyesi ülkenin üzerinde yer alıyor. Bu gelişmeleri heyecan verici bulmakla birlikte, yeterli olduğunu düşünmüyoruz ve daha da geliştirmek yönündeki çabalarımızı sürdürüyoruz.

Bir arada olmanın verdiği güçle, yan yana, omuz omuza çalıştığımız kadın TÜBİTAK çalışanlarımızın ve emekleri, sevgi dolu yürekleri ve özverileriyle dünyamızı güzelleştiren, daha yaşanabilir hale getiren tüm kadınların 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü kutluyorum.

Saygı, sevgi ve selamlarımla,

Prof. Dr. Hasan Mandal

TÜBİTAK Başkanı