Rusya ile Ukrayna arasında başlayan kriz, şimdi doğalgaz krizine dönüştü. Rusya’dan Avrupa’ya gönderilen doğalgaza alternatif olarak Katar doğalgazı öne çıkmıştı. Ancak, yapılan açıklamalar hayal kırıklığı yarattı.
Katar Enerji Bakanı Saad al-Kaabi, Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilim nedeniyle doğalgaz kesintisi olması durumunda, ne Katar ne de başka herhangi bir ülkenin Avrupa’ya Rus gazı yerine yeterince sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) sağlayamayacağını belirtti. Bakan Katar’ın böyle bir kapasiteye sahip olmadığını söyledi.
Bakan, Katar hacimlerinin çoğunun büyük oranda Asyalı alıcılara gittiğini açıkladı. Saad al-Kaabi, Asyalı alıcıların uzun vadeli sözleşmelere sahip olduğunu vurguladı. Bakan Kaabi, Avrupa’ya ancak hacimlerinin yüzde 10-15’ini gönderebileceklerini belirtti.
Bir konferansta gazetecilere demeç veren Kaabi, Avrupa doğalgazının yüzde 30-40’ının Rusya’dan geldiğini belirterek, “Bu kadar büyük bir hacimde doğalgaz sağlayabilecek kimse yok. Hiç bir ülkenin bunu LNG ile gerçekleştirme kapasitesi yok” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Donbas ve Luhanks’ın bağımsızlığını tanıyarak bölgeye askeri güç göndermesi talimatı vermesinin ardından artan gerilim sonrası Avrupa’da doğalgaz arzı konusunda çeşitli endişeler doğmuştu. Kaabi’nin açıklaması Avrupa’nın endişelerini pekiştirdi.
ABD’nin ve Avrupa’nın ilan ettiği yaptırımlar da Avrupa ve Rusya arasındaki doğalgaz alışverişini de etkileyebilir. Almanya, Rusya’dan aldığı gazı iki katına çıkarmayı sağlayacak Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattı projesini durdurdu. Bu nedenle dün gaz fiyatları da yükseltti.
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve eski Devlet Başkanı Medvedev de önceki gün Almanya’nın kararı üzerine Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Avrupalıların doğal gaza 2000 Euro ödeyeceği yeni dünyaya hoş geldiniz” dedi.
Emtia bilgi sağlayıcısı ICIS’in LNG analisti Robert Songer, konu ile ilgili değerlendirmesinde, tedarikle ilgili henüz bir sıkıntı olmadığını belirterek, “Avrupa Rus gazına erişimini kaybederse Katar ve Japonya’nın Avrupa’ya yardım etme yetenekleri sınırlı olacaktır” ifadelerini kullandı.
NATO ile Rusya arasındaki Ukrayna krizi yeni bir boyuta taşınırken, enerji fiyatları açısından da kritik gelişmeler yaşanıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dün Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk cumhuriyetlerini tanıma kararının ardından bugün Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Kuzey Akım 2 projesinin onay sürecini başa alma kararını aldıklarını duyurdu.
Baltık Denizi’nin altından Almanya’ya taşınan Rus gazı kapasitesini 55 milyar metreküpten 110 milyar metreküpe çıkaracak olan proje, ABD’nin yaptırım tehditleriyle gecikmeli olarak tamamlanmıştı ve onay süreci de yavaş işletiliyordu.
Son kararla projenin devreye alınmasının belirsiz bir geleceğe ertelenmesinin, zaten yüksek olan doğalgaz fiyatlarının daha da yükselmesine neden olması bekleniyor.
Nitekim, Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve eski Devlet Başkanı Medvedev, Almanya’nın kararı üzerine Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Avrupalıların doğal gaza 2000 Euro ödeyeceği yeni dünyaya hoş geldiniz” dedi.
Brent petrolün varil fiyatı 100 dolara dayanırken, Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de mart vadeli kontratlar için fiyatlar bugün yüzde 10 artışla 81,5 Euro’ya kadar yükseldi. Geçen sene şubatta 17 euro seviyelerinde olan bu rakam, Aralık 2021’de 166 Euro’yu görmüştü.
81,5 Euro’luk TTF fiyatı, bin metreküp gazın fiyatının 867 Euro olması anlamına geliyor.
Ukrayna krizi ve Kuzey Akım 2’deki son gelişmelerin, doğalgaz fiyatlarına olası etkilerini enerji uzmanları Mehmet Doğan ve Ali Arif Aktürk sozcu.com.tr’ye değerlendirdi.
Eski BOTAŞ Gaz Alımı Daire Başkanı Ali Arif Aktürk, Kuzey Akım 2 şu an zaten devrede olmadığı için son kararın arz-talepte yeni bir durum yaratmaması gerektiğini ancak psikolojik etkiyle doğalgaz fiyatlarını yukarı çekebileceğini söyledi.
Kış aylarının geride kalmak üzere olmasının ve 2022’de küresel ekonomik büyümenin 2021 kadar yüksek olmayacak olmasının bir şans olduğunu belirten Aktürk, doğalgaz sevkiyatında sorun yaratacak gelişmeler ve yaptırımlar olması durumunda 2022 sonbaharında doğalgaz fiyatlarda geçen sene sonunda görülen yukarı yönlü sert hareketlerin tekrarlanabileceğini dile getirdi.
GazDay Genel Müdürü Mehmet Doğan, Kuzey Akım 2’nin devreye alınmasının gecikmesinin bu kış gaz fiyatlarının yüksek seyretmesinde etkili olduğunu, eğer onay çıkmazsa gelecek sene de fiyatlarda yüksek seyrin devam edeceğini, yaptırımlarla birlikte gerilimin artması durumunda Medvedev’in dediği 2 bin Euro seviyelerinin görülebileceğini söyledi.
Kuzey Akım 2’ye onay vermemenin Almanya ve Avrupa için mantıklı olmadığını, bu işten sadece ABD’nin kârlı çıkacağını vurgulayan Doğan, “Ukrayna krizi bir enerji krizi değil de ama sonuç olarak enerjiyi vuruyor” değerlendirmesinde bulundu.
Bu sene hidroelektrik santrallerinden daha fazla elektrik üretilebilmesi ve yazın depoların doldurulabilmesi durumunda Türkiye’nin 2022 sonbaharında geçen seneye göre kısmen rahat edebileceğini söyleyen Doğan, yine de yüksek fiyatların Türkiye’yi de olumsuz etkilemeye devam edeceğini dile getirdi.
Bir yanıt yazın