‘EKONOMİ BİLİMİ HASTA’ (8)

‘EKONOMİ BİLİMİ HASTA’ (8)

VIII- Neo-klasik paradigma;

-vizyon: Dışarıdan gelebilecek şoklar karşsında rasyonel ekonomik ajanların konumu

–kuram: ussal öngörüyle zamana göre kendini ayarlama (ajustement)

–temel kavram: Işletmeler ve tüketicilerin optimizasyonu

–mekanizma ve süreç: piyasa ekonomilerinde yapısal kararlılık (stabilité) hipotezi

Neo-klasik paradigma, diyor Robert Boyer (p.21), üçyüz yıllık ekonomik düşünce tarihi boyunca ileri sürülen almaşık stratejilerden, 1990 yılından itibaren, bir ‘kopuş’ olarak değerlendirilebilir.

Bir başka deyişle, neo-klasik paradigma, hem ideal-tip modellerin uygulama modellerine dönüştürülmesi ve hem de modellerin konumlarının biribilerine karıştırılması girişimidir.

Sözgelimi, ekonomilerde, Keynezyen çözümlemenin dikkate almadığı ve dolayısıyla yeni kuramlaştırmaların yapılabilmesi için gerekli olan ne tür dönüşümler sözkonusu olmuştur?

İşte Robert Boyer, ele aldığımız çalışmasında bu ve benzeri sorulara ve verilen yanıtlara ayrıntılarıyla yer vermektedir.

Oysa, bu yazı dizimizde, işbu dokuzuncu yazıya değin, sadece, Boyer’in çalışmasının 19ncu sayfasında özetlediği tabloyu ayrıntılamaya çalışmıştık.

Kuşkusuz sözkonusu tabloyu inceleyecek bir profesyonel ekonomistin, tablonun içeriği konusunda kimi değerlendirmeleri olabilecekti.

Ancak, doğrudan bir ‘tablo’ tercümesinin, sözkonusu profesyonel ekonomist dahil, ekonomi alanında her aşamadaki öğrenciler ve giderek ekonomiyle ilgili sıradan yurttaşlarımız için pek yeterli olamayacağını düşünmemiz dolayısıyla bu ayrıntılandırmaya gerek görmüştük.

İzleyen yazılarımızda, Boyer’in çalışmasından olabildiğince daha çok alıntı yaparak yazı dizimizi sürdürmeye çalışacağız.

**

Genel Kuram ya da bir sosyo-ekonomik rejimin çözümlemesi

Bir ‘Genel Kuram’ın, kapitalizmin ticari aşamasından itibaren gözlemlenmesini kapsayabilmesi için kimi konularda kısıntı yapma zorunluluğu kendisini dayatacaktır.

Yani, stilize edilmiş çok sayıdaki olguyu (faits) belli sayıdaki temel hipoteze indirgemek gerekecektir.

Örneğin rejimin tanımı için yapılacak çabaların  ‘ekonomi disiplini’ bakımından sadece ek bir ‘ruh’ oluşturacağı söylenebilir.

Demek ki, Boyer’e göre, amaç, sosyo-ekonomik rejimin ön-bilimsel (préscientifique) betimlemesi ile ona uygulanacak bir ‘genel kuram’ arasındaki bir seçim değildir.

Önemli olan, deyimler (notions), kavramlar (concepts) ve yöntemleri (methodes), belli bir zaman ve makanda, incelenen ekonomiye göre yeniden düzenleyebilmektir (recombiner).

Kuşkusuz bunun için, meslekten ekonomistlerin farklı düzenlemelerine de bakılacaktır.

Örneğin onlardan biri ‘mekanizma ve süreç’ konusuna kimi açıklamalar getirmiş, bir başkası ulusal ya da uluslararası boyutuna ilişkin kimi saptamalar yapmış olabilir.

Demek ki, bu ve  benzeri ‘kismî’ saptamalar, incelenen toplumsal yapılanış (configuration de la société) ve incelenen konjonktüre bağlı olarak işlevsel ya da değildirler.

O zaman, ekonomistin yapması gereken, incelenen ekonominin özelliklerine göre ve belli bir çözümleme çerçevesi içinde ‘en uygun’ olanı bulmak olacaktır.

Bu söylenenler ilişikteki gibi bir çizelgede gösterilebilir: (Şekil 1.1, p.23)