Atatürk’ün Türk Dili ile İlgili Yaptığı Çalışmalar

Atatürk’ün Türk Dili ile İlgili Yaptığı Çalışmalar- Atatürk inkilapları / TURKISHFORUM – ABDULLAH TÜRER YENER

Atatürk’ün Türk Dili ile İlgili Yaptığı Çalışmalar: Mustafa Kemal Atatürk dil konusunda son derece hassastı ve birçok yenilik getirerek bu alanda gelişmelere imza attı. Atamız milletin birliğinin ve bütünlüğünün dil ile olabileceğini düşünürdü ve bunu son derece önemserdi. Bu yüzden Türk Dil Kurumunu açmasının yanında Türk dili ile ilgili de bir çok yenilik ve de çalışma yapmıştır. Atatürk’ün Türk dili alanında yaptığı çalışmalar olarak aşağıdaki konulardan bahsedebiliriz.

Yazı İnkılabı ve Yeni Türk Alfabesi

Bu devrim aslında cumhuriyetin ilanından önceki yıllarda Mustafa Kemal Atatürk tarafından düşünülmüş ancak cumhuriyetin ilanından sonra yapılmıştır. Yazı inkılabı esas olarak Arap dilinin ve alfabesinin Türk dili ile uyumsuz olmasından ve Batı ile entegrasyonun sağlamak istenmesinden dolayı gerekli görülmüş ve yapılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk’e göre Arap alfabesi Türk dilinin ihtiyaçlarını karşılamamaktadır. Ayrıca Arap alfabesi sosyal ve kültürel bakımdan geri kalmamıza sebep olurken bir yandan da okuma ve yazma bakımından güçlük oluşturmaktadır. Türk dili ile Arap dili arasındaki telaffuz farkı da birçok sorun meydana getirmiştir ve artık devrim kaçınılmazdır.

Yeni alfabenin kabulü bir anda olmamıştır ve toplum alıştırılarak gerçekleşmiştir. Temelleri 1923 tarihinde atılmasına rağmen Latin alfabesinin kabulü 1 Kasım 1928 tarihinde resmen gerçekleşmiştir. Bu arada 1924 ile 1928 yılları arasında yeni alfabenin kabulü için ortam hazırlanmıştır. Bu ortam gerek TBMM’de olsun gerek basında olsun birçok tartışmayla gündeme gelmiştir. Daha sonra Atatürk’ün başöğretmen olarak eğitim seferberliği yapmasıyla yazı inkılabı kabul görmeye başlamış ve ardından resmen gerçekleştirilmiştir.

Dil İnkılabı ve Türk Dil Kurumunun Kurulması

Cumhuriyetin ilanından önce halk Türkçe konuşuyorken devlet yöneticileri ve aydınlar Osmanlıca konuşuyordu bu da devlet içerisinde ki bütünlüğe engel teşkil ediyordu. Ayrıca Osmanlıca; Arapça, Farsça ve Türkçe karışımı bir dil haline gelmişti. Bu dil sadeleşmeliydi. 19. Yüzyıl ortalarında dil sadeleştirilmeye çalışılsa da başarılı olunamadı. Ancak cumhuriyetin ilanından sonra dilde sadeleşme çalışmalarına hız verildi. Atatürk’ün isteği üzerine 1932 yılında Türk dil kurumu kuruldu.

Güneş Dil Teorisi

Mustafa Kemal Atatürk, tüm dillerin Türkçeden geldiği tezine dayalı bir dilbilim kuramı olan güneş dil teorisine destek vermiştir. Ancak dilbilimciler tarafından kabul görmediği için zaman içerisinde önemini kaybetmiştir.

1936-1938 Dönemi Türk Dili ile İlgili Çalışmlar

Bu dönemde bilim terimleri Türkçeleşmiştir. Zooloji, kimya, fizik ve benzeri bilim dallarında bulunan terimler Türkçe olarak kullanılmaya başlanmıştır. Atamız 48 sayfalık geometri kitabı yazmıştır ve tamamı Türkçe terimlerden oluşmuştur. Açı, açıortay, çember gibi terimleri Osmanlıca’dan Türkçeye çevirerek ilk defa kullanan da Atatürk olup bu konulara değindiği bir de geometri kitabı yazmıştır.