1922’de gerçekleşen ve Yunan’lıların Anadolu topraklarını terketmeleri ile sonuçlanan Türk-Yunan Savaşı’ndan sonra İngiltere neden İstanbul’u Türklere bıraktı?
İstanbul‘da neden Singapur veya Hong Kong gibi çok etnikli nüfusa sahip bir şehir devleti kurmadılar?
İngiltere, Fransa ve İtalya İstanbul’u teslim etmezlerse Türk ordusuyla karşı karşıya kalacaklardı ve savaş için gerekli asker sayısını vermek istemiyorlardı.
Sevr Antlaşması‘ndan sonra İstanbul resmen Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olarak kaldı, ancak “Boğazlar Bölgesi” içindeydi.
Bu bölge Müttefik birlikleri tarafından işgal edilen ve Osmanlılar tarafından askerden arındırılan bölge idi.
Bu birliklerin stratejik öneme sahip oldukları için “Boğazlar”ı kontrol etmeleri ve Osmanlı İmparatorluğu’nu bağımlı bir devlet olarak tutmaları gerekiyordu. Ayrıca Türk milliyetçilerinin olası isyanına karşı mücadele ediyorlardı.
Mustafa Kemal Atatürk 1920 yılında Büyük Millet Meclisi’ni kurarak işgalci güçlere ve işgalci Yunan ordusuna karşı mücadeleye başladı.
Kemalistler, Ankara’ya (Mustafa Kemal’in başkenti) doğru ilerleyen Yunan ordusunu yenmeyi başardılar ve sonunda onları Anadolu’dan sürdüler. Fransız ordusu da Türkiye’nin güneydoğusunda yenildi ve Türkiye ile Suriye arasındaki sınırı belirleyen Ankara Antlaşması imzalandı.
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu’nun eski başkentiydi ve Atatürk onu almak istedi.
Taleplerimiz, son zaferimizden sonra da aynıdır. Anadolu’yu, Trakya’yı Maritsa nehrine kadar ve İstanbul’u istiyoruz… Başkent bizim olmalı ve aksi durumda ordumla İstanbul’a yürümek zorunda kalacağım, bu sadece birkaç günlük bir mesele olacaktır. Doğal olarak süresiz olarak bekleyemem, ancak pazarlık yoluyla sahip olmayı tercih ederim.
Mustafa Kemal Atatürk’ün Daily Mail’e verdiği röportaj
1922’de Türk ordusunun 250.000, Boğazlar Bölgesi’ndeki Müttefiklerin ise 50.000 askeri vardı. İstanbul’da ezici olmasa da Türk çoğunluğu vardı, bu yüzden saldırıyla koordineli bir isyan da olabilirdi. Kemalistler bu olasılığın farkındaydılar ve Türkleri orada örgütlemeye çalıştılar.
Bir gece İngiliz bir muhrip… Küçük Asya’dan geçmekte olan bir tekne dolusu Türk kadınını durdurdu… Silah aradıklarında, bütün kadınların erkek olduğu ortaya çıktı. Hepsi silahlıydı ve daha sonra Konstantinopolis’e bir saldırı olması durumunda banliyölerdeki Türk nüfusunu organize etmek için gönderilen Kemalist subaylar oldukları kanıtlandı.
Ernest Hemingway
Buna rağmen, Müttefikler İstanbul’u savunabilirdi, ancak daha fazla asker göndermeleri ve maliyetli bir savaşa girmeleri gerekecekti.
Birinci Dünya Savaşı deneyiminden sonra, İngiliz ve Fransız kamuoyu başka bir savaşa karşı çıktı. İtalyanlar zaten 1921’de birliklerini geri çekmeye başlamışlardı.
Müttefikler Türklerle müzakerelere başladılar ve Lozan Antlaşması’nı imzaladılar. Bu antlaşmada İstanbul Türkiye Cumhuriyeti’ne verilmiş ve işgal kuvvetleri geri çekilmiştir.