TATAR TÜRKLERİNİN GELENEKSEL SABANTUY KUTLAMALARI –
Doç. Dr. Shurubu KAYHAN / Turkishforum- A.Türer Yener
Sabantuy Tatar Türkler’inin her sene Mayıs ayının bir Pazar gününde kutladıkları geleneksel bayramlarıdır. Bu bayramın adı “sabantuy” düğün anlamından gelir. Kazan Tatarlarının baharın gelişi ve doğanın uyanışıyla duydukları sevinci, yeşillik bir alanda geniş bir katılımla toplanarak gerçekleştirdikleri kutlama törenleridir.
Sabantuy bayramı çok eskilere dayanır ve esasında Çuvaşlar, Başkurtlar ve pek çok Türk kökenli halklarda da kutlanmıştır. Yer ile ruhların bağlantısını simgeler. O gün yerden ekin ekmek için izin istenir. Sabantuyun eğlenceli geçmesi ve hazırlanan sofraların zenginliği gelecek yılın bol hasatlı olmasının beklentisidir. Kutlamada cömertlik sergilenmelidir. Herkes kendisi ve ailesi için bereketli bir yıl geçirmesi dileğinde bulunur. Sabantuy önce köylerde başlar sonra kentlerde devam eder kımızlar içilir, atlara binilir, yiğitlik gösterileri yapılır. Bayram’ın amacı geçmişle gelecegi bağdaştırmak ve de gelecek yılda daha çok ürün kazanmak için çeşitli törenler sergilenmesidir.
Sabantuy sabahı erkek çocukları yeni ve şık kıyafetlerini giyerler ve daha önceden dikilen kumaş nakışlı torbaları ile her eve giderek o gün için özel hazırlanan boyalı yumurtaları toplarlar. Ayrıca ev sahipleri gelen küçük çocuklar için de “karga botkası”, karga muhallebisi hazırlayıp kırmızıya boyanmış yumurta ile birlikte ikram ederler. Karga onların inancına göre hem canlı hem cansız dünyada yaşayabilen bir kuştur. Bu nedenle de çocuklara ikram edilen muhallebi karga ile bağdaştırılır. Kışın ölen yer, baharın gelmesiyle canlanır, kar ve buzdan arınır. Yerin ruhundan ekin ekmek için izin istenilir. Takvime göre de bu dönem Mayıs ayına denk gelir.
Bazen yumurtanın yerine yağda kızartılmış “borsak”(pişi) da ikram edilmiş. Daha sonraki dönemlerde tatlı poğaçalar ve kurabiyeler de ikram edilmeye başlamış.
Çoçukların gezmeleri bittiğinde halk meydanlara toplanır ve eğlence başlar. Eğlencenin en başında at yarışları “baya”gelir. Akabinde milli oyunları güreş, koşu, dayanıklılık ve esneklik yarışları yapılır. Halk oyunları, şarkılar ve türküler de olmazsa olmazlardandır. Subantuy kutlamalarına herkes geleneksel kıyafetleriyle katılırlar ve hünerlerini sergilerler. Bereketi ve boluğu simgeleyen bu kutlama çok renkli ve eğlenceli geçen en büyük bayramlardandır.
Yazıları posta kutunda oku