Jacoben Diplomasisi
Jacobenlerin 1793’te Fransa’da uyguladığı diplomasi. 1793 Fransız Anayasasında belirtilen devrimci diplomasinin ilkeleri şunları içeriyordu: Fransız ulusu, diğer halkların iç rejimine karışmayacak ve kendi içişlerine karışılmasını da kabul etmeyecekti; Fransa’da zorlama iltica hakkı tanınmayacak ve işgalci düşmanlarla barış yapılmayacaktı. 1793 Anayasası çok etkili olmamasına rağmen Jacoben diplomasisi etkili bir biçimde uygulanmıştır.
Joe Amca (Uncle Joe)
İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyet lideri Stalin’e Amerikalıların verdiği isimdir. Özellikle ABD Başkanı Roosevelt, savaş sırasında Stalin’in etkisinde kalmış ve ona büyük ölçüde sempati ve güven beslemiş, bunu belirlemek için de ona “Joe Amca” (Josef’ten kısaltma)samimi ismini vermiştir. Stalin’de savaş bitimine kadar Roosevelt’in bu zaafından kendi politikası ve çıkarları için hayli yarar sağlamış ve soğuk savaş dönemine girilmesinde Roosevelt’in bu tutumuyla temeli atılan birçok husus önemli rol oynamıştır.
Johnson Mektubu — 1964
1963 yılı Aralık ayında Kıbrıs’ta ortaya çıkan gergin durum ve kanlı olaylar üzerine, Türk toplumunun güvenliğini korumak ve Rumların katliamlarının bir jenoside dönüşmesini önlemek amacıyla Türkiye, 1960 Garanti Andlaşmasına taraf devlet olarak sahip bulunduğu hakları kullanarak 1964’te Kıbrıs’a çıkarma yaparak müdahalede bulunmağa karar vermiştir. Ancak, o zamanki ABD Başkanı Johnson, Başbakan İsmet İnönü’ye önemli bir mektup yollayarak bu işe karşı bir karar almış ve hükümetimiz de bu durumda müdahaleden vazgeçmiştir. Bu mektup, Türk Amerikan ilişkilerini olumsuz yönde etkilemiştir.
Jüpiter Füzelerinin Sökülmesi Olayı
Küba’daki “Ekim Füzeleri Bunalımı”nın sonucunda Sovyetler Birliği’nin karşılık olarak, ABD’nin Türkiye’dek i füzelerinin sökülmesini istemesi üzerine gelişen olaylar. ABD, 1959 yılından hemen sonra Türkiye’ye Jüpiter füzeleri yerleştirmişti. Küba Bunalımının ortaya çıkmasından sonra, Sovyetler Birliği, ABD’nin Türkiye’deki benzer nitelikteki füzeleri söktüğü takdirde, Sovyetler Birliği’nin de Küba’dakileri sökeceğini bildirmişti. Soğuk savaşın doruğunda yaratılan bu yumuşama ve görüşme havasının sonucu olarak Jüpiter Füzeleri, ABD tarafından Türkiye’nin görüşü alınmadan Kasım 1962’den itibaren sökülmüştür. Kahire Konferansları: bkz. II. Dünya Savaşı
Kapitülasyon Ahitnamesi
Osmanlılar’da bir kapitülasyon ayrıcalığının tanınması durumunda tanınan ayrıcalıkların neler olduğuna ve kime tanındığına ilişkin sözleşme. Osmanlılarda bir kapitülasyon ayrıcalığının tanınması işlemi hukuk kurallarına uygun olarak gerçekleştirilmektedir. Böylece önce gayri-müslimlerin islami ile dostluk ve barış içinde olmayı kabul etmesi (eman) gerekmektedir. Bu söz verme karşılığı imamın anılan müsteminlerin can ve mal varlığını garanti etmesi sonucu bir ahitname (sözleşme) yapılır ve Osmanlı ülkesinde elde ettikleri kapitülasyon ayrıcalıkları belirtilirdi. Tanınacak ayrıcalıklar nedeniyle müstemin ile Müslümanlar arasında dinsel açıdan kimi sorunlar çıkması olasılığı varsa, şeyhülislamdan kuşkuları giderecek bir fetva alınırdı.
Ondan sonra da padişahın, berat ya da nişan adı verilen bir ferman ile, müsteminin bu ayrıcalıklardan yararlanmasını tanıması gelirdi.
Kapp Darbesi — 13 Mart 1920
Amerika doğumlu bir gazeteci olan Wolfgang Kapp’ın önderliğinde Erhardt Tugayı’nın Berlin’de 13 Mart 1920’de yönetimi ele geçirerek Kurucu Meclisi dağıttıklarını ilan ettikleri darbe. Kapp Darbesi Berlin’deki işçi ve memurlarını genel grevi nedeniyle başarısız oldu, ancak Almanya’da militarist hareketlerin başlandığını gösterdi.
Karışmazlık Komitesi– 1936
Karışmazlık ilkesinden doğan sorunları ele almak amacı ile Londra’da 1936 Eylül’ünde kurulan komite. İspanya’daki iç savaşa karışıldığı takdirde bunun Avrupa çapında bir savaşa yol açabileceğinden korkuluyordu. İngiltere’nin ısrarıyla kuruldu. Komitenin aldığı karara göre her iki tarafa da yardım gönderilmeyecekti. Burada, uluslararası hukuk açısından ilginç bir durum ortaya çıkmıştır. Çünkü karara göre, asiler olduğu kadar meşru merkezi hükümet de dışardan yardım alamıyor ve böylece asilerle meşru otorite aynı statüye indiriliyordu. Karışmazlık Komitesi’nin aldığı bu karara İngiltere ile Fransa uymuş, ama Almanya ile İtalya uymamıştır. İtalya ve Almanya’nın yardımıyla General Franco 1939 yılında İspanya’ya tam anlamı ile egemen olmuştur. Böylece komite fiilen dağılmış oldu. Bu komite İspanya’ya dışardan silah ve malzeme gönderilmesini engellemek için Nisan 1937’de, İspanya kıyılarını bölgelere ayırarak, her bölgenin kontrolünü Fransa, İngiltere, İtalya ve Almanya’ya verdi. Karışmazlık Komitesi 1938 Nisan’ında, İspanya’daki bütün yabancı gönüllülerin kademeli olarak çekilmesi için bir plan kabul etti.
Bir yanıt yazın