Stergiadisin Torunu Dimitri Kitsikis , Fesli Kadirin hocası ve can dostudur.
Sakarya harbinden sonra İngilizler Yunan ordusunun Türkleri yenemeyeceğini iyice anlamıştı. Bunun için yeni bir proje hazırladılar. İzmir merkezli özerk bir devletcik kurulacak başına da Hrıstiyan bir vali atanacaktı (18 Haziran 1921). Bir İngiliz belgesine göre, ” bu fikri onların aklına ilk defa Vahdeddin’in emriyle kurulan Anadolu Cemiyeti ve saray yardakçısı Türkler” düşürmüştü. Anılan cemiyet İstanbul’daki Yunan Siyasi Temsilcisi Triandafilacos ile temasa geçerek, “Batı Anadolu Özerk Hükumeti” kurulması için işbirliği teklif etmişlerdi….
Anadolu Cemiyeti 10 Aralık 1921’de Triandafilacos’a şu teklifi sundu:
(1) Özerk Batı Anadolu Hükumeti padişaha bağlı olacak.
(2) Yunanlılar emrinde 35.000 kişilik milis gücü olacak.
(3) Yunanlılar Anadolu Cemiyetine 100.000 lira para verecek…
İyonya devleti ilerde Yunanlılara iltihak edecek ve şimdilik İzmir’de bulunan Aristidis Stergiadis yönecekti. İyonya Devleti kurulması için Atina İzmir’e talimat gönderdi. Projenin başında Manisa Mutasarrıfı Hüsnü Bey (Hüsnüyadis), Balıkesir’de çıkan Gavurcu İrşad gazetesi ve Yunan kralı Kostantin’e (Kosti) tebrik telgrafı çeken Bursa Müftüsü El-Hac Ömer Fevzi bulunuyordu. Hepsinin arkasında da Teali-i İslâm Cemiyeti, Mustafa Sabri ve İskilipli Atıf Hoca vardı.
Kim bu Ömer Fevzi? 1908 Meclisinde Bursa mebusu olan Varna – Pazarcık doğumlu El-Hac Ömer Fevzi, o devrin üç hain Ömer Fevzi’sinden biridir. Birisi Gümüşhaneli, birisi Trabzonlu gazeteci, diğeri de bu medreseli yobaz. Mustafa Sabri’nin Bursa müftülüğüne atadığı cibilliyeti belirsiz bu hain, hem Müftü hem Hürriyet-İtilaf Fırkası Bursa reisiydi. Din siyasetin içindeydi. Kuva-yı Milliye direnişini kırmak için, Aziz Nuri ile köy köy dolaşıp Anzavur namussuzunu destekledi.
Milli Kuvvetler tarafından bir müddet Kütahya’ya sürüldü ise de, Yunanlılar Bursa’yı işgal edince tekrar döndü. Bursa’nın işgalinde “Çok şükür Bursa’yı Kuva-yı Milliyeden temizledik” diye davul çaldırdı. Yunan subayı Osmangazi’nin sandukasını “kalk Osman kalk ben geldim” diye tekmelerken, onun yanındaydı. Yunan Kralı Kostantin Sakarya Harbi öncesi Eskişehir’e gelerek Efzun alaylarını teftiş etmiş, Ankara’yı hedef göstermişti. İşte bu Kosti’ye “tebrik telgrafı çekme hayâsızlığı” gösteren ve Süleyman Nazif’ten “namussuz” sıfatını alan adam. İyonya projesi için İzmir’deki Yunan Komiseri Stergiadis ile işbirliğine girdi.
Bu proje Yunanistan’ın Anadolu’da köprübaşı tutması için hazırlanmıştı.
İyonya Devleti Kuruluş Beyannamesi 31 Temmuz 1922’de İzmir hükumet konağı önünde Yunan Komiseri Stergiadis tarafından açıklandı.Destekçileri, işgal sırasında İzmir valisi olan Bedirhani Kambur İzzet ile Belediye Reisi Hacı İzzet Paşa idi. Çerkez Ethem ve avenesi de bölgede örgütlü bir milis gücü oluşturmuştu.
Törene Stergiadis, Belediye Reisi Hacı Hasan Paşa, Karşıyaka Belediye Reisi Ahmed Şükrü ve medreseli Hoca Hulusi Efendi katıldılar. Hacı Hasan Paşa, “bilhassa ahali-i İslamiye namına beyanı teşekkür ve istirhamat-ı faikasının kabulünü” diledikten sonra, sözü Rum cemaatı adına Armonya gazetesi sahibi Kaprisi Efendiye bıraktı. Ardından Ermeni, Musevi ve Katolik cemaat liderleri konuştular. Son teşekkür konuşmasını Anadolu Çerkezleri adına Yorgi Ethem avenesinden biri yaptı. Yunan idaresine bağlılıklarını bildirdiler.
İzmir’de bu tören olurken Stergiadis Ankara’da olup bitenlerden habersizdi. Gazi Paşa tüm hazırlıkları yapıp cepheye gelmişti. İngiliz gizli servisi ilk defa Büyük Taarruzun gününü öğrenememişti. Mustafa Kemal 26 Ağustosta Kocatepe’ye gelmiş, topların çelik ağzı alevler kusmaya başlamıştı.
Mehmetçik dağ tepe dinlemiyor, Fahrettin Paşa’nın süvarileri güneyden çevirme yapıyordu. On gün içinde yanan yıkılan köyler arasından İzmir’e ulaşmak bir mucizedir. Trikopis, 4.000 askeriyle Uşak’ta teslim olmuştu. Bu ateşler arasında Halide Onbaşı da Sarışın Paşa’nın peşindeydi. Yazdığına göre sarışın bir kurda benziyordu. Ne İngilizler ne Yunanlılar taarruz gününü anlayamamışlardı.
Türk ordusu 9 Eyülde İzmir’e girdiğinde Punta semti yanıyor, Yunan askerleri ve Bay Stergiadis kaçacak vapur bulamıyordu.
Stergiadisin Torunu Dimitri Kitsikis , Fesli Kadirin hocası ve can dostudur.
KAYNAK Osman Selim K/ 12 Ağustos 2021
Bir yanıt yazın