Turizm alanında endişeli bir bekleyiş var. Genelde pandemi nedeni ile beklentilerin hayal kırıklığına dönüşmesi özellikle Türk turizmini kökten etkileyecek gibi görünüyor.
Aslına bakılacak olursa bu sezon sektörde patlama beklentisi içindeydik. Her geçen gün umutlarımız kırılmaya başladı. Bugünkü tablo, sektörün sıkıntılarının daha da büyüyebileceğini gösteriyor.
Daha önce uçuş yasaklarını 17 Mayıs’ta kaldıracağını açıklayan İngiltere’nin bu tarihi belirsiz bir zamana ertelemesi, Almanya’nın bütün Türkiye’yi yeniden riskli ülkeler arasına alması ve son olarak da Rusya’nın 1 Haziran’a kadar Türkiye’ye haftada sadece iki uçak seferi yapılacağını açıklaması, Türkiye’nin turizm sezonuna ilişkin beklentilerini büyük bir belirsizliğe sürüklemiş bulunuyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre turizm gelirleri 2020 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 65 azalarak 12,1 milyar dolara gerileyen Türkiye, şimdi bu 2020 seviyesine bile ulaşamama riskiyle karşı karşıya bulunuyor.
Çeşme Turistik Otelciler Birliği (ÇEŞTOB) Başkanı Yakup Demir, “Rusya pazarının 1 Haziran’a kadar charter’lara kapanması, Türkiye turizmi için çok büyük bir darbe oldu” dedi. Turizm sektörünün şimdiye kadar Körfez krizi, Rahip (Andrew) Brunson krizi, Rus uçağının düşürülmesi gibi birçok krizi atlattığını hatırlatan Demir, sektörün durumunu “35 yıldır bu meslekte hizmet veriyorum, turizmde bu kadar kara bir tablo görmedik, yaşamadık” sözleriyle anlattı.
İngiltere’den yılda üç milyon turist geldiğini hatırlatan Demir, şimdi bu pazarın da belirsizlik içinde olduğunu vurguladı. Demir, Almanya’nın seyahat yasaklarını yılsonuna kadar uzatmayı tartıştığını belirterek, Orta Avrupa ülkelerinin de Almanya ve İngiltere’ye bakarak tutum belirlediğini ifade etti.
ÇEŞTOB Başkanı’nın açıklamaları sektörün içinde bulunduğu durumu çok açık biçimde ortaya koyuyor:
“Rusya da böyle olunca Türkiye’nin hiçbir tutacak dalı kalmadı turizmde. Bütün hepsi koptu. Nasıl aşılacak, ne yapılacak. Şahsen ben bu konuda herhangi bir cevap veremeyeceğim. Buna, bakanımız da dahil hiç kimse de cevap veremiyor. Bekleyip göreceğiz. Ama ümitlerimiz yıkıldı. Corona virüsü salgını öncesinde Rusya’dan yılda yedi milyon turist geliyordu. 2020 yılında bu sayının bir milyona düştüğünü, bu yılki beklentinin ise beş milyon turist olduğunu görmüştük. Rusya’dan charter seferlerinin 1 Haziran’a kadar askıya alınmasıyla tam bir belirsizlik yaşanacak gibi görünüyor. Sezon 1 Haziran’da açılacak deniyor. Ama burada da bir belirsizlik var. Bu sisli ve dumanlı havanın arkasında herhangi bir ışık görünmüyor. Yani baktığımızda oturup ağlayasımız geliyor veyahut nasıl kurtuluruz diye dua etmekten başka çaremiz şu anda yok görünüyor. Turizm sektörünün tarımdan mobilyaya, inşattan ulaşıma kadar 50 farklı sektörün lokomotifi olduğunu biliyoruz. 2020 yılında otellerimizin neredeyse yüzde 70’i kapalıydı. Şu anda yüzde 99’u açılmak için çaba sarf ediyor. Önemli açılış kredileri aldılar. Bu krediler bankalara döner mi, nasıl döner? Dolaylı veya direkt olarak turizme hizmet veren yaklaşık altı milyon personel var. Eğer oteller açılmazsa bu personel ne yapacak? Nasıl geçinecek?”
Fethiye Otelciler Birliği (FETOB) Başkanı Bülent Uysal da Fethiye’ye en fazla İngiliz turistlerin geldiğini belirterek, bölgedeki durumu şöyle anlatıyor:
“İngiltere, pandemiden dolayı aralarında Türkiye’nin de olduğu birçok ülkeye uçuş yasağı getirdi. Tur operatörleri 23-24 Haziran’a kadar charter seferlerini iptal etti. O yüzden 23-24 Haziran’dan önce İngiltere pazarı bölgemizde gözükmüyor. Ardından Rusya haftada sadece İstanbul üzerinden iki uçakla hava yolculuğunu devam ettirme kararı aldı. Antalya, Dalaman ve diğer bölgelere olan charter seferleri iptal edildi. Bu, hiç beklemediğimiz bir karardı. Bölgede birçok otel Rus ve Ukraynalı misafirlerimize güvenerek tesislerini açmıştı. Ukrayna’dan charter seferleri devam ediyor. Ama Rusya’nın böyle bir karar alacağını düşünmüyorduk. Vaka sayılarını düşürebilirsek geçen seneden daha iyi sayıları elde edebiliriz. Geçen sene 13, 14 milyon misafir ağırladığımızı düşünüyoruz Türkiye’de. Vaka sayılarının düşmesi kaydıyla bunu 20 milyonun üzerine çıkarabiliriz. Türkiye’deki Corona vakalarının 1 Haziran’a kadar makul sayılara düşürülmesi durumunda turizm sektörünün bu yıl iyi bir performans gösterebileceğini düşünüyoruz. Bölgede turizm sezonunun normalde Ekim sonuna kadar sürüyor, bu sene yabancı tur operatörlerinde sezonu uzatma talepleri gelmeye başladı. Acentelerin bizden sezonu uzatmak üzerine bir talepleri var. Vaka sayılarımızı düşürebilirsek ve aşılama hızımızı arttırabilirsek, Kasım ayını da sezona dahil ederek en azında sezon başında kaybettiğimiz zamanı kazanabiliriz. Şu anda elimizdeki veriler, turizm sezonunun iki aylık vadede kolayca açılacağını göstermiyor. Devlet tarafından yapılan Sosyal Güvenlik Kurumu prim desteği var. Bunun haricinde bir destek yok. Kısa çalışma ödeneğinin en azından Haziran sonuna kadar devam etmesini istiyoruz.”
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz