ABD istihbaratı tarafından hazırlanan yeni bir rapor var. Corona virüsü pandemisi, başta Çin olmak üzere hasımlarını ABD’yi hedef almaktan alıkoymadı. Raporda “Ekolojik bozulma ve değişen iklim; salgın hastalıkları körüklemeye, gıda ve su güvenliğini tehdit etmeye, siyasi istikrarsızlığı ve insani krizleri alevlendirmeye devam edecek. Bu yıl Covid-19 pandemisinin yol açtığı ekonomik darboğaz, 2020’de art arda gelen kasırgalar dahil aşırı atmosfer olayları ve birkaç yıldır devam eden kuraklık nedeniyle Orta Amerika ülkelerinden kaynaklanan göçün artması olasılığının yükseldiğini göreceğiz” deniliyor.
Rapordan bazı alıntılar vereceğiz. Bu alıntıları okuduğunuzda Çin’in varlığından Amerika’nın endişe ettiğini, bölgede Rusya-Çin işbirliğinin ise Amerika’nın hegemonyasını sona erdirebileceği görüşünün ağırlığını göreceksiniz.
Ulusal İstihbarat Başkanlığı Dairesi’nin (ODNI) 27 sayfalık raporu, ABD’li üst düzey istihbarat yetkililerinin Kongre’de ABD’nin önümüzdeki yıl karşı karşıya kalacağı en büyük tehditler hakkında ifade edilen raporda özellikle Rusya-Çin işbirliğine dikkat çekiliyor.
Rapora göre Pekin, “Çin’in nüfuz alanını genişletmek için tüm hükümetin giriştiği çabalara devam edecek, ABD’nin nüfuzunu azaltmaya, Washington ile müttefikleri ve dostlarının arasını açmaya ve otoriter Çin sistemini tercih eden yeni uluslararası standartlar geliştirme çalışacak. “ifadelerine yer veriliyor.
ABD’deki 18 istihbarat dairesinin tamamının vardığı sonuçları bir araya getiren rapor, Çin liderlerinin Washington ve Pekin arasında giderek yoğunlaşan rekabeti “devirsel bir jeopolitik dönüşüm” olarak gördüğünü ortaya koyuyor. Rapora göre Çin, bu çağ dönüşümünde avantajı ele geçirmek için giderek daha agresif stratejiler benimsemeye istekli görünüyor.
Yetkililere göre bu saldırgan tutum, Çin’in dünya genelinde yeni askeri üsler kurmasını ve “gücünü yansıtma becerisini geliştirmek için” yeni anlaşmalara erişim sağlamasını kapsıyor.
Bunun bir parçası da Çin’in daha büyük askeri güce sahip olması.
ODNI raporunda yer alan ifadeye göre “Çin daha büyük, daha fazla çeşitliliğe ve hazırlıklılığa sahip bir nükleer füze gücü inşa ediyor.” Rapor, Pekin’in olası bir nükleer saldırıya kendi nükleer füzeleriyle misilleme yapabilecek güce sahip olmaya çalıştığı uyarısında bulunuyor.
ABD’li istihbarat uzmanları ayrıca Çin’in uzayda da varlığını güvence altına alması beklentisi içinde. Bu kapsamda Çin’in önümüzdeki üç yıl içinde Dünya yörüngesinin alt katmanında faaliyet gösteren bir uzay istasyonu kurma ve siber alanda bir tehdit unsuru olmaya devam etme planları var. Rapora göre Çin, “ABD içinde kritik önem taşıyan altyapı unsurlarında bölgesel, geçici aksaklıklar yaşanmasına neden olabileceğini” daha önce de gösterdi.
Ancak ABD’li istihbarat uzmanları yine de Washington ve Pekin’in bazı alanlarda işbirliği yapma fırsatları olacağının altını çiziyor.
ODNI raporu, “Çinli liderler, çıkarlarına uygun olması halinde Washington’la gerginlikleri azaltmak için taktiksel fırsatlar yakalama arayışı içine girecek.”
Rapor, yasa uyarınca istihbarat dairelerinin kamuoyuna ABD’nin önündeki tehditleri açıklama zorunluluğu getirilmesinden bu yana hazırlanan ilk değerlendirme oldu. Eski Başkan Donald Trump, 2019’da sosyal medya üzerinden istihbarat yetkililerini İran, Kuzey Kore ve IŞİD’le ilgili ”pasif ve saf” değerlendirmelerde bulunmakla suçlamıştı. Kongre üyelerinin 2020’de kamuoyuna açık bir tehdit değerlendirmesi elde etme çabaları 2020’de sonuçsuz kalmıştı.
Yeni değerlendirme, ABD istihbarat yetkililerinin kamuoyuna açık başka sahalarda dile getirdiği temaları bir kez daha vurguluyor ve ABD’nin Çin dışında Rusya, İran ve Kuzey Kore’den gelmesi olası büyük tehditlerle de mücadele etmek zorunda kalacağının altını çiziyor.
Uzmanlar, Rusya’nın ABD’nin nüfuzunu sarsmaya, Batılı ülkeler arasındaki ittifakları bölmeye ve zayıflatmaya çalışmaya devam edeceğini öngörüyor.
Rapora göre “Rus yetkililer, uzun zamandır, ABD’nin Rusya’ya zarar vermek, Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’i zayıflatmak, eski Sovyetler Birliği devletlerinde ve başka ülkelerde Batı dostu rejimler inşa etmekiçin kendi ‘etki kampanyalarını’ yürüttüğü inancını taşıyor.”
Raporda, “Rusya, birbirlerinin içişlerine müdahale etmemeleri ve ABD’nin, Rusya’nın eski Sovyetler Birliği cumhuriyetlerindeki etki alanını kabul etmesi konusunda ABD’yle karşılıklı bir uzlaşı arayışına giriyor” deniyor.
ABD’nin Rusya’nın eski Sovyetler Birliği cumhuriyetleri üzerindeki etkisini kabul etmesi, Moskova’nın bazı alanlarda Washington’la ortaklık kurmasını sağlayabilir. Ancak istihbarat yetkilileri, Kremlin’in siber alandaki sınırları zorlamak, Ukrayna’yı istikrarsızlaştırmak ya da muhalifleri susturmak gibi faaliyetlerinden geri adım atması için fazla sebep olmadığı görüşünde.
Rusya’nın askeri gücüne ilişkin kaygılar da hala mevcut.
ODNI raporunda “Rusya, öngörülebilir gelecekte kitle imha silahları açısından ABD’nin en büyük ve en kapasiteli rakibi olarak kalmaya devam edecek” deniyor.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz
Bir yanıt yazın