“K E Ş K E Y U N A N K A Z A N S A Y D I”
diyen FESLİNİN FİKİR BABASI
Şeyhülislam : MUSTAFA SABRİ
Mustafa Sabri 1869’da Tokat’ta doğdu. Kayseri’de ve İstanbul’da medrese tahsili gördü, sonra siyasete girdi, Hürriyet ve İtilâf Partisi’nin kurucularından oldu ve Tokat’tan milletvekili seçildi.
O günlerin en sert şekilde konuşup yazan politikacılarından idi, siyasî ve dinî çok sayıda yazı kaleme aldı, Vahdettinin Damad Ferid Paşa hükümetlerinde dört defa şeyhülislâmlığa getirildi ve “sadrazam” yani “başbakan” vekilliği de yaptı. Sevr anlaşmasına olur fetvası verdi.
Kurtuluş savaşına karşı çıkan fetvalar verdi. Mustafa Kemal’ e kin kustu.
“Yunan kazanacak ve bu Kemal’i eşkiyalara haddini bildirecek ardından Istanbul hükümetiyle anlaşma sağlayacak rahata erecek bu millet” diye beyanatlar verdi.
Yunan’a direnmek caiz degildir diye Fetva Veren Teali islam Cemiyetinin baskanı idi. Iskilipli Atıf’ta başkan yardımcısı idi.
Fetvaları İngiliz uçaklariyla Anadoluya atıldı.
1922’de zaferin ardından Türkiye’yi terkedip kaçtı , Lozan Anlaşması’ndan sonra hazırlanan “150’likler” listesine alındı Romanya üzerinden Yunanistan’a kaçtı,
Sabık şeyhülislâm, Yunanistanda rahatti. Devlet destekli osmanlıca gazete dahi çıkardılar..
Dinî eserlerin yanısıra siyasî yayınlar da yaptı, gazeteler çıkartıp kitaplar yazdı ve Türkiye’deki yeni rejimin en şiddetli muhaliflerinden oldu. Kalemi kuvvetli, üslûbu da hayli sertti; polemiklerinde “ahmak”, “mel’un”, “hayvan” ve “köpek” gibisinden sözleri rahatça kullanırdı…
Siyasî yayınlarında sadece tek bir kişiye, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları için “âsî” fetvası veren ve bir ara kendisinden sonra şeyhülislâmlığa getirilen Dürrizâde Abdullah Efendi’ye hayran olduğunu yazmıştı.
1927’DE “İSTİFA” ETTİ
Mustafa Sabri, Tarihte “Türklükten istifa ettiğini” açıkça yazan ilk kişidir.
“Türklük’ten istifasını”,Yunanistan’da bulunduğu sırada çıkarttığı “Yarın” gazetesinde 1927’nin 29 Temmuz’unda yayınladığı “İstifa Ediyorum” başlıklı şiiri ile duyurdu.
Şiir, “Ben de aynıyla reddedip Türk’ü, / Attım üstümden en elîm yükü.. / Tevbe yarabbi tevbe Türklüğüme!.. / Beni Türk milletinden addetme!..” mısralarıyla son buluyordu!
Yunana buradaki müslümanlar Türk değil, sadece müslümandır fikrini veren pisliktir. Yunanistan oradaki Türkleri Türk saymaz, yunan vatandaşı müslümanlar der…
Hüseyin Muzaffer Göze