Dünyada Çocuk Hastalıkları ve Kadın Hastalıkları Doğum Üzerine İlk Kitap yazan Hekim.
17. yüzyılda yaşamış olan osmanlı hekimlerinden biridir. yaşadığı dönemde bir süre süleymaniye darüşşifasında başhekimlik yapmış, ardından sarayda hekimlik görevinde bulunmuştur. kaleme aldığı ” tedbirü’l-mevlüd” adlı eseri doğum ve çocuk hastalıklarına dair bilgiler içermektedir. osmanlı tıbbında, doğum ve çocuk hastalıkları üzerine yazılmış olan ilk kitap olması nedeniyle önemlidir.
Doğum Yeri Ayaş Ölüm yeri Ankara 1705 .Ayaşlı Ahmet efendinin oğludur.
müderrislik ve kadılık görevlerinde bulundu. Son görevi Diyarbakır kadılığıydı. Bu kadılıktan azledildikten sonra Ankara’da Mart Ayında Vefat etmiş Ve Ankara’da defnedilmiştir.
Razî, İbn Sina, Hacı Paşa’nın yapıtlarından yararlanarak 1701’de yazdığı Tedbirü’l-Mevlûd, Türkçe tıp litaretüründe gebelik, doğum ve çocuk hastalıklarından söz eden ilk monografidir. Çok sayıda ilaç ve panzehiri ele alan Şifâiye fi’t-Tıbb adlı kitabının sonunda bunların alfabetik bir listesi vardır. Şairliğiyle de tanınan Şaban Şifâî’nin bazı şiirleri şuara tezkirelerinde yer almıştır.
Ankara Hacettepe Çocuk Hastanesi Kuruluşunda Çocuk hastalıkları polikliniğine Dr Şaban Şifai Adı verilmiş Ve Ad yaşatılmıştır.
Tedbîrü’l-mevlûdOsmanlı İmparatorluğu’nda çocuk sağlığı ve hastalıkları konusunda yazılmış ilk eserlerden birisi olan Tedbîrü’l-mevlûd1701 yılında tamamlanmıştır Şa‘bân Şifâ’î Sadrazam Amcazade Hüseyin Paşa ile Reisülküttap Râmî Efendi’ye ithaf ettiği bu eserini hazırlarken başta İbn Sînâ olmak üzere Râzî ve Hacı Paşa gibi İslâm coğrafyasının büyük hekimlerinin yazdıkları eserlerden yararlanmış ve eserini Türkçe yazmış Bir giriş, sekiz bölüm ve bir son kısımdan oluşan bu eserin, giriş bölümü insanların kadın ve erkek olarak ikiye ayrılması, buluğ ve evlilik, 1. bölümü cinsel ilişki ve kısırlık, 2. bölümü gebelik, 3. bölümü fetüsün oluşumu, 4. bölümü gebe için alınacak tedbirler, güç doğum ve ebelere gerekli olan şeyler, 5. bölümü çocuk doğarken ve doğduktan sonra alınacak tedbirler, 6. bölümü çocuk hastalıkları, 7. bölümü veba, 8. bölümü çocuğun terbiye edilmesi, buluğdan önce ve sonra çocuk hakkında olup, son kısmında ise insanın ömrü ile olağan ölümden bahsedilmektedir . Kâhya ve Erdemir tarafından ayrıntılı bir embriyoloji ve pediatri kitabı olarak nitelendirilen Tedbîrü’l-mevlûd’un altıncı bölüm baş hastalıkları ile başlamaktadır ve yazımızın konusunu oluşturan “izamü’r-re’s [kafa büyüklüğü]” ve “el-mâ’ fî dâhili’l-kıhfi ve hâricihi [kafatasının içindeki ve dışındaki su]” adlı makrosefali ve hidrosefali ile ilgili iki bölüm de baş hastalıkları içerisinde bulunmaktadır
Tedbîrü’l-mevlûd’un İstanbul Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Mihrişah Sultan Koleksiyonu, No: 344’de bulunan ve yazarın eliyle yazılmış olan nüshasının Ankara Milli Kütüphane’de bulunan Mf 1994 A 3887’de bulunan mikrofilmi ile Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, No: 36106’da bulunan nüshası (Şekil 2) incelenmiştir. Adı geçen bölümlerin Türkçe abeceye çevri yazıları yapılmış, günümüz Türkçesine aktarılarak yazının bulgular kısmında sunulmuştur. Metinde geçen terimler ve bitki/ilaç isimleri ilk halleriyle bırakılmış, Türkçe ve Latince karşılıkları dipnotlarda verilmiştir
RUHU ŞAD MAKAMI CENNET OLA Ruhuna Fatiha Dileklerimle.
HALUK BALABAN Arşiv.
KAYNAK: Mehmed Süreyya / Sicill-i Osmanî (c. III, s. 150), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) – Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2015). Türk Nöroşir Derg 2015, Cilt: 25, Sayı: 1, 9-15 İslam Ansiklopedisi.