Salgın hastalık nedeniyle maskeler takılmış, kişiler arasında sosyal mesafe kuralı getirilmiş, kafe ve lokantalar kapatılmış, tam gün veya belli saatler arasında sokağa çıkma yasağı konulmuş, düğün, dernek, cenaze merasimleri ve her türlü toplantılara katılım sınırlaması getirilmiş iken önümüzdeki günlerde iki siyasi partinin kongresi var.
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP)’nin 13. Büyük Kurultay’ı; 18 Mart Perşembe günü, Ankara Kapalı Spor Salonu’nda yapılacak.
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP)’nin 7. Olağan Büyük Kongresi; 24 Mart Çarşamba günü, Ankara Spor Salonu (Ankara Arena)’da olacak.
Salgın hastalık gibi toplumu tehdit eden unsurlar mevcut iken ve bu nedenle diğer tüm sivil toplum örgütlerinin kongre ve toplantıları yasaklanmış veya kısıtlamalar getirilmiş iken, siyasi parti kongreleri yapılabilir mi?.
ASIL SORUN
Burada asıl sorun, kongrenin yapılabilip yapılamayacağı değil, eğer yapılacak ise ne derece yasalara uygun olduğu ve geçerli olup olmadığıdır. Yoksa zoraki veya kaçak olarak kongreyi yapıp “ben yaptım, oldu bitti” diyebilirsiniz ama asıl sorun ve önemli olan, yapılan bu kongre ve toplantıların yasalara uygun olup olmadığı ve geçerli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Eğer yasalara uygun olarak yapılmamışsa, yapılan genel kurul ve alınan kararlar geçerli olmadığı gibi, herhangi bir başvuru halinde iptal edilme olasılığı da vardır.
BİLİM KURULU ÖNERİLERİ VE GENELGE
01/03/2021 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kabine Toplantısında Sağlık Bakanlığı Koronavirüsle Mücadele Bilim Kurulunun önerileri doğrultusunda alınan kararlar gereğince İçişleri Bakanlığı tarafından 02/03/2021 tarihli genelge yayınlanmış bulunmaktadır.
02/03/2021 tarihli genelgenin 9. maddesinde, “ Sivil toplum kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile birlikler ve kooperatifler tarafından düzenlenecek genel kurul dâhil kişilerin bir araya gelmesine neden olan her türlü etkinlikleri düşük, orta ve yüksek risk gruplarında; kişi başına 8 metrekare alan bırakma ve aynı anda bulunabilecek azami kişi sayısı 300’ü geçmemek üzere ilgili kurum/kuruluşların yetkililerince her türlü tedbir alınarak yapılabilecektir” denmektedir.
GENELGE’NİN KAPSAMI
Bu genelgede, belli koşullara uymaları şartı ile genel kurul yapacak örgütler olarak “meslek kuruluşları, birlikler, kooperatifler” sayılmıştır. Bundan çıkan anlam; genelgede sayılmayan kuruluş ve örgütlerin hiçbir şekilde toplantı ve genel kurul yapamayacaklarıdır zira belli koşullarla genel kurul yapabilecek kurum ve kuruluşlar tahdidi olarak sayılmıştır.
Genel kurul yapabilecek kuruluşlar arasında siyasi partiler sayılmadığına göre Siyasi Partilerin, genel yasak kapsamında olduğu söylenebilir.
BENZER KURULUŞLAR
Genelge’de sayılan ve genel kurul yapmasına olanak verilen kurum ve kuruluşlarla benzer niteliklere sahip olduğu için, siyasi partilerin de toplantı veya genel kurul yapabilecekleri düşünülse dahi, yapacakları toplantı da genel koşul ve kurallara uymaları zorunludur. Her katılımcı için 8 metrekare alan bırakmak üzere en fazla 300 kişinin katılacağı bir toplantı düzenleyebilirler. 300 kişiyi aşan üye sayısı ile genel kurul ve toplantı yapamazlar.
Siyasi Partiler Kanunu’nun 29. Maddesi; “Dernekler hakkındaki düzenlemelerin, aksi belirtilmediği takdirde, siyasi partilerin her kademedeki kongreleri için de uygulanacağı” yolunda hüküm taşımaktadır.
Aynı yasanın 121. Maddesi “Türk Kanunu Medenisi ile Dernekler Kanununun ve dernekler hakkında uygulanan diğer kanunların bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri, siyasi partiler hakkında da uygulanır.” Demektedir.
Bu durumda, genel kurul yapabilecek kurum ve kuruluşlar arasında siyasi partilerin sayılmamasına rağmen genelgede sayılan kuruluşlar ile benzer statüde bulundukları için siyasi partilerin de genel kurul yapabilecekleri düşünülse dahi uyacakları koşul ve kurallar değişkenlik gösteremez. Toplantıya yani genel kurula katılacak azami üye sayısına uymaları zorunludur. Üç yüz kişiyi aşan üye ve katılımcı sayısı ile toplantı yapamazlar.
KİŞİ BAŞI ALAN VE 12 FUTBOL SAHASI
Resmi Gazete’de yayınlanan Genelge, genel kurul yapılacak yerde kişi başına 8 metrekare alan bırakılmasını zorunlu kılmaktadır. Genel Kurul yapacak olan ve adı geçen siyasi partilerin toplantısına en az 8.000, 10.000 kişinin katılacağı düşünüldüğünde, toplantı alanının ortalama 80.000 metrekare olması gerekmektedir. Bu alan da 12 futbol sahasının genişliğinde bir alanı kapsamaktadır. Siyasi Parti Genel Kurullarının yapılacağı düşünülen Ankara Spor Salonu, öngörülen mesafeli alanı hiçbir şekilde karşılamamaktadır. Sonuç olarak adı geçen Spor Salonlarında katılımcı sayısı ve her bir katılımcıya bırakılacak alan nazara alındığında, toplantı yapılmasının imkansız olduğu ortaya çıkmaktadır.
ULAŞIM VE BULAŞIM RİSKİ
Ayrıca katılımcı sayısına göre, bu kadar insanın farklı yerlerden ve değişik şehirlerden, genel ulaşım araçları ile gidip geleceği düşünüldüğünde, salgın hastalığın bulaşım riskini büyük ölçüde artıracağı ve tehlikenin büyüklüğü de nazara alınmalıdır. Toplumu korumakla yükümlü olan kuruluşların, siyasi partilerin, toplumu risk ve tehlikeye sokacak eylemlerde bulunmamaları gerekir.
Yasa ve Genelgede yer alan kuralların aksine bir uygulama ile yapılan Siyasi Parti Genel Kurul’u yasaya aykırı ve geçersiz olacaktır.
Av. A.Erdem AKYÜZ
Hukukun Egemenliği Derneği
Kurucu ve Onursal Genel Başkanı
Bir yanıt yazın