Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkiler 8 yıldır askıdaydı. Şimdi ise bu ilişkiler yeniden başlamak üzere. Darbeci Sisi’ye karşı Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından askıya alınan ilişkilerin yeniden değerlendirilip hayata geçirilmesi her iki ülke ve bölge ilişkileri açısından son derece önemlidir.
Mısırlı istihbarat yetkililerine göre Türk yetkililer Mısır’la daha fazla iş birliği istediklerini belirtti. Mısır ordusunun Müslüman Kardeşler üyesi Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi devirerek iktidarı devralmasının ardından, iki ülke ilişkileri yıllardır gergindi.
İki Mısırlı istihbarat yetkilisinin, Türkiye’nin iş birliğini tartışmak için toplantı yapma teklifinde bulunduğu, ancak temasın halen başlangıç seviyesinde olduğunu söylüyor. Yetkililerin açıklaması daha sonra Mısır devlet haber ajansı MENA tarafından da doğrulandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mısır’la işbirliği için ‘‘en üst düzeyde değil de, bir tık altında devam ediyor’’ sözlerini kullandı ve ‘‘Gönlümüz ister ki Mısır’la olan bu süreci çok daha güçlü devam ettirelim’’ dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da “Mısır ile hem istihbarat düzeyinde hem de dışişleri bakanlıkları düzeyinde temaslarımız var. Diplomatik düzeyde temaslarımız başladı” diye konuştu.
Kahire-Ankara ilişkileri ordunun Mısır’ın demokratik seçimle başa gelmiş ilk Cumhurbaşkanı ve Erdoğan’ın müttefiklerinden Muhammed Mursi’yi devirmesiyle askıya alınmıştı.
Mısırlı bir istihbarat yetkilisi, bir Türk istihbarat yetkilisinden Türkiye’nin ekonomik, siyasi ve diplomatik işbirliğini görüşme isteğini ilettiği bir telefon aldığını bildirdi.
Çağrıyı Mısırlı ve Türk güvenlik yetkilileri arasında iki ülke iletişimi üzerine yapılan gayri resmi temaslar takip etti. Mısırlı kaynaklara göre, Türkiye ve diğer Akdeniz ülkeleri arasında sorun oluşturan deniz sınırları konusununsa görüşmede gündeme gelmediği belirtildi.
Mısır’ın resmi haber ajansı MENA, bu temaslarda diplomatik bağların yeniden başlatıldığının çıkartılmaması gerektiğini belirtti ve Mısır’ın normal ilişkiler yürüttüğü ülkelerin uluslararası yasalara ve iyi komşuluk ilkelerine uymasını beklediğini kaydetti.
Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükrü de, Arap Birliği zirvesindeki konuşmasında iki ülke arasında güveni sağlamanın zor olduğunu söylemiş ve Türkiye’nin Suriye, Irak ve Libya’daki askeri müdahalelerini mutlak şekilde reddettiklerini kaydetmişti.
Hemen belirtelim:
İki ülke arasında ilişkiler yeniden kurulurken, hemen her şeyin eskiye dönmesi de beklenmemelidir. Mısır Dışişleri Bakanı Şükrü’nün açıklamaları bu gerçeği açıkça ortayakoyuyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun açıklamaları Türkiye’nin bölge güçleriyle bozulan ilişkilerini onarma arayışına girdiği bir döneme rastlıyor. Çavuşoğlu, Birleşik Arap Emirlikleri’nin gerginlikleri aşmak için pozitif adımlar atması durumunda Türkiye’nin de karşılık vereceğini söyledi.
Ankara-Riyad ilişkileri Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’nda 2018 yılında öldürülmesinin ardından gergin. Türkiye’nin diğer Körfez ülkeleriyle arası kötü olan Katar’la işbirliği de bu gerginliğin nedenlerinden.
Türkiye’nin Birleşik Arap Emirlikleri’yle ilişkileri de Libya’daki çatışmalar yüzünden gergin. Her iki ülke de birbirini bölge istikrarına gölge düşürmekle suçluyor. Tüm bu gerginliklerin diplomatik ve iyi ilişikler sonunda aşılacağı inancındayız.
Şu noktaya dikkat:
Mısır ve Türkiye, bölgedeki iki güç merkezi. İki ülke ilişkilerinde bir yumuşama olmasının Ortadoğu açısından sonuçları olması kaçınılmaz. Kahire ve Ankara bölgenin farklı noktalarındaki siyasi karışıklarda nüfuz sahibi olmaya çalışırken, Akdeniz’deki anlaşmazlıkta da karşıt taraflarda yer alıyor.
Biz hep şunu savunuyoruz:
Türkiye ve bölge için yapılması gerekenler neyi gerektiriyorsa onlar yapılmalı. Kişisel kin ve husumetler hep kaybettirir. Çıkarlarımızı ön planda tutmamız gerekiyor.
Şimdi Mısır’dan sonra Suudi Arabistan ve BAE ile de diplomatik ilişkiler için harekete geçilmelidir. Türkiye’nin geleceği ve bölge için bu ilişkileri de çok önemi buluyoruz.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz