ROBERT KOÇARYAN DÖNEMİ ERMENİSTAN DIŞ POLİTİKASI
Armenian Foreign Policy in The Ruling Period Robert Koçaryan
Selçuk URAL
Prof. Dr., Kafkas Üniversitesi
Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü
Sural25@hotmail.com
Güzin ÇAYKIRAN
Uzm., Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Özet
Robert Koçaryan dönemi Ermenistan dış politikasında ciddi değişimlerin
yaşandığı bir döneme tekabül etmektedir. Çünkü Koçaryan, selefi TerPetrosyan’dan farklı olarak çözüm taraftarı olmak yerine dış politikada sertliği ve çözümsüzlüğü kendine ilke edinmiş bir lider portresi çizmiştir.
Koçaryan dış politikada ve özellikle Türkiye ile ilişkilerde sözde soykırımı
kabul ettirmeye çalışan bir çizgi takip ederek Türkiye’nin girişimlerini
sonuçsuz bırakmıştır.
Onun döneminde yaşanan olaylar yine Ermeni basınından elde edilen bilgiler ışığında verilmeye çalışılarak Ermeni basınının ve kamuoyunun meselelere yaklaşımı ortaya konulmak istenmiştir.
GİRİŞ
Türk-Ermeni ilişkileri pek çok milletle mukayese edilemeyecek derecede eskidir. Ortak coğrafyaya ve tarihe dayanmasına karşın iki millet arasında yaşanan sorunlar yaklaşık iki asırdır sürüp gitmektedir. Milliyetçilik akımı ve batının sömürgeci politikaları iki unsurun karşı karşıya gelmesinde etkili olmuştur. Karadeniz üzerinde başlayan Türk-Rus mücadelesi, zamanla Balkanlar, Kafkasya ve nihayet Anadolu’ya yayılınca Ermeniler de bu
süreçte Osmanlı Devleti’nden koparak Rusya’nın müttefiki haline geldiler.
Başka bir ifadeyle Ermenilerin yakın tarihi, aynı zamanda, Türk-Rus ilişkilerinin önemli bir kesitini meydana getirmektedir.
Ermeni Sorunu, Ermeni toplumunun iç dinamiklerinin (Patrikhane ve Ermeni cemiyetlerinin faaliyetleri) yanı sıra yukarıda da ifade edildiği üzere Rusya başta olmak üzere Avrupa devletlerinin sömürgecilik anlayışının sonucu olarak karşımıza çıkmıştır.
Rusya, 19. yüzyılın başlarında Revan Hanlığı’na son vererek Ermeni vilayeti tesis ettiğinde
bölgenin kaderi bir anda değişti. Rusya etkinliğini artırmak için elli yıl boyunca çok sayıda siyasi, idari ve askeri adım attı
1878 Türk-Rus savaşı ise Güney Kafkasya’yı tam bir Rus toprağı haline getirirken Anadolu ise
Türk-Rus mücadelesinin yeni sahası haline geliyordu. Savaş Ermeniler açısından önemli bir sonuç doğurmuştur ki, o da o güne kadar Osmanlı devletinin iç sorunu olarak görülen Ermeni ıslahatı meselesi Rusya’nın ön ayak olmasıyla uluslararası bir soruna dönüşmüş oldu.
Berlin Antlaşması’nın ardından Rusya’nın desteğiyle teşekkül ettirilen Ermeni cemiyet ve çeteleri Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar Büyük Ermenistan’ı kurmak için terör başta olmak üzere her türlü usule tevessül etti. Rusya’nın 1916’da doğu vilayetlerini istilası Ermenileri cesaretlendirmiş olsa da Rusya’da Şubat devrimi bunu boşa çıkardı. Zira
Kerenski Hükümeti’nin, Kafkasya ve işgal altındaki Türk vilayetlerinin yönetimini Tiflis’te Mavera-yı Kafkas Komitesi’ne devri Ermenileri hayal kırıklığına uğrattı. Ekim ayında Rusya’da yaşanan Sovyet devrimi dengeleri yeniden değiştirdi. Dolayısıyla bu
tarihten itibaren Ermeniler ve Ermeni teşkilatları hep siyasi arenanın
aktörleri olarak dünya sahnesinde yer alacaklardı.
Devamını Oku: