Bir zamanlar halka ışık saçan 11 Şubat 1932’de açılan halkevlerimiz vardı
– Cumhuriyet Halk Fırkası’nın (CHP)’nın 10-18 Mayıs 1931 tarihleri arasında toplanan 3. Kurultayında, Türk Ocakları’nın işlevini tamamladığı için kapatılarak yerine, Halkevlerinin açılması kararlaştırıldı.
Halkevlerinin amaçları nelerdir?
Halkevlerinin başlıca amaçları;
* Türk milletini yeni ülküler etrafında toplamak, (1)
* Halk arasında kültür ve düşünce birliğini sağlamak,
* Atatürk devrimlerinin benimsenmesini gerçekleştirmek,
* Cumhuriyetin kültür atılımını yapmak,
* Kır-kent ve köylü-aydın ikiliğini ortadan kaldırmak olarak özetlenebilir. (2)
– 19 Şubat 1932’de ilk Halkevi Ankara’da açıldı.
– 1931-1952 yılları arasında 478 Halkevi (biri Londra’da) 4322 Halkodası açıldı.
– CHP’nin desteğinde örgütlenen Halkevlerinin çalışmaları, dokuz şube halinde düzenlendi: Dil-Edebiyat, güzel sanatlar, temsil, spor, sosyal yardım, halk dershaneleri ve kursları, kütüphane ve yayın, köycülük, tarih ve müze. – Halkevlerini 1952’de DP kapattı. Kapatan hükümetin başbakanı Adnan Menderes’tir. – Adnan Menderes, başbakan olmasının üzerinden daha bir ay bile geçmeden kapattığı halkevlerinin Aydın ili başkanıyken “çok yararlı işler yapan genç bir halkevi başkanı” olarak Atatürk’ün gözüne girmiş ve CHP milletvekili yapılmıştır.
– Bu da Halkevlerinin kaderinin garip bir cilvesi olsa gerekir.
Siyaset denen şey sen neler kadirsin.- 1960’ta tekrar açıldı.
Sonrasında başına gelenler ayrı bir ibretlik….
KISA KISA
• 1952’de,biri Londra’da olmak üzere 478 Halkevi ve 4322 Köy Halkodası bulunmaktadır.
• Tek parti demokrasi sürecinde CHP’nin öncülüğünde Halkevlerinin çalışmaları, dokuz şube halinde düzenlenir: Dil-Edebiyat, güzel sanatlar, temsil, spor, sosyal yardım, halk dershaneleri ve kursları, kütüphane ve yayın, köycülük, tarih ve müze.
• Amerikan demokrasisinin ürünü DP’nin toprak ağası başbakanı Adnan Menderes’in iradesi ile çıkarılan yasa ile 1952’de Halkevi ve Köy Halkodaları kapatılmıştı.
• 1932 yılında Aydın Halkevi açılışında “..yurdun en uzak köşelerinde bile açılmasının zorunludur” diyen de CHP milletvekili aynı Menderes idi.
• Halkevleri 27 Mayıs 1960 Devriminden sonra açıldıysa da sonları 12 Eylül 1980 Gladyo darbesi ile ibretlik olmuştu…
(1) Milli Ülkümüz: “Bunun içindir ki, milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz çalışkanlığını, fıtrî zekâsını, ilme bağlılığını, güzel sanatlara sevgisini, millî birlik duygusunu mütemadiyen ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkişaf ettirmek millî ülkümüzdür. ” ( https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/onuncu-yil-nutku/ )
(2) https://www.aydinlik.com.tr/haber/koylu-milletin-efendisi-mi-256061
Mehmet Boz
Yazıları posta kutunda oku