Konu Karadeniz’e gelince, uluslararası ilgi, haftalardır hapiste tutulan Kremlin eleştirmeni Alexei Navalny’nin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e ait olduğunu söyledi 1,37 milyar dolarlık zengin malikaneye odaklandı.
Rus liderin düşmanları tarafından “Putin Sarayı” olarak etiketlenen 1.800 metrekarelik konak, bir zamanlar Kafkasya ile Osmanlı imparatorluğu arasında 19. yüzyıl köle ticareti için bir karakol olan Sovyet döneminden kalma Karadeniz’in kuzeydoğu kıyısında yer alan tatil beldesi Gelendzhik yakınlarında yer almakta.
Ayrıca bölge son birkaç gündür bol miktarda yapılan Karadeniz deniz manevralarını gözlemlemek için de iyi bir nokta.
ABD Donanması, NATO ortaklarıyla birlikte, 2014 Kırım ilhakından bu yana Rusya’nın Avrupa ve Asya arasındaki suları askerileştirmesinin karşılıksız kalmayacağını vurgulayan bir stratejinin parçası olarak, Karadeniz’deki deniz varlığını önemli ölçüde artırdı.
Görünüşe göre Montrö anlaşmasının şartları gereği Karadeniz’de 21 gün kaldıktan sonra giriş çıkış yapması gereken Amerikan ve NATO savaş gemileri, İstanbul için de seyir trafiğini arttıracak.
Geçtiğimiz hafta, güdümlü bir füze avcısı olan USS Porter, USS Donald Cook ve yakıt ikmal gemisi USNS Laramie’ye katılmak için bu sulara girdi.
Üç gemi, diğer NATO ve Ukrayna savaş gemileriyle birlikte devriye geziyor ve geçen yıl koronavirüs salgını nedeniyle ertelenen deniz tatbikatlarına katılıyor.
Bir NATO sözcüsü, Batı ittifakının “Rusya’nın Ukrayna’dan yasadışı ve gayri meşru bir şekilde Kırım’ı ilhakına ve devam eden askeri yığınağına yanıt olarak” Karadeniz’deki varlığını artırdığını söyledi.
Batılı yetkililer ve bağımsız askeri analistler, Moskova’nın Ukrayna yarımadasını ilhak etmesinden bu yana geçen beş yıl içinde, Rusya’nın Karadeniz bölgesini bir “askeri kaleye” dönüştürdüğünü, karadaki askeri personelini artırdığını ve hava, deniz ve kıyı savunma sistemleri geliştirdiğini söylüyor.
Ukraynalı elçi Yevhenii Tsymbaliuk 14 Ocak’ta Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı toplantısında, “Kırım Yarımadası ve çevresindeki suların devam eden ve hızlanan militarizasyonu aslında Karadeniz’de ve daha geniş Akdeniz bölgesinde yeni bir güvenlik gerçekliği yarattı.” dedi.
Batılı yetkililere göre Rusya, tatbikatlara yanıt verdi ve Kırım’a hava hedeflerine kilitlenen bir Bastion füze savunma sistemi gönderdi. Ayrıca elektronik haberleşmeyi bozan Amiral Makarov firkateynini konuşlandırdı.
ABD askeri yetkililerine göre Pazar günü, bir Rus savaş uçağı USS Donald Cook’u agresif bir şekilde taciz etti.
Başkan Joe Biden, donanmayı konuşlandırmadan önce Moskova’yı bölgedeki Rus saldırganlığına karşı “sert davranacağı” konusunda uyardı.
Emekli Korgeneral Ben Hodges, Washington’daki bir savunma düşünce kuruluşu olan Avrupa Politika Analiz Merkezi tarafından geçen hafta yayınlanan bir makalede, Karadeniz bölgesinin “Batı ve Kremlin için önemli olduğunu” söyledi.
ABD Ordusu’nun Avrupa genel komutanı olarak üç yıl hizmet verdikten sonra 2018’de emekli olan Hodges, bölgedeki ABD ve Batı stratejisinin yetersiz olduğunu ve büyük güç rekabetinin büyük güç çatışmasını önleyebileceğini savunuyor.
“Bunun tersine, rekabet etmede başarısızlık güç boşluklarına ve yanlış anlamalara yol açabilir, bu da gerilimlerin artmasına ve gerçek çatışmaya yol açabilir” diye yazdı.
Hodges ve diğer Batılı analistler, Kremlin’in Karadeniz’in bir “NATO gölü” olmasını engellemek istediğini, ancak hiçbir yeni Doğu-Batı enerji koridorunun Rusya’yı geçemeyeceğini veya petrol ve gaz ihracatı üzerindeki hakimiyetini zayıflatamayacağını garanti etmeyi amaçladığını kabul ediyor.
Ancak Moskova, Gürcistan ve Transdinyester’deki bölgesel çatışmalardan yararlanarak askeri varlığını artırmak ve bölgedeki hakimiyetini ilerletmek için Ukrayna’nın Karadeniz yarımadasını ele geçirerek giderek daha saldırgan hale geldi.
Askeri gözlemciler, Rus ordusunun Karadeniz’i Doğu Akdeniz’deki deniz operasyonları, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı desteklemek ve Libya’daki General Halife Hafter’e yardım etmek için de kullandığını söylüyor.
Rus deniz kuvvetleri ayrıca komşu Azak Denizi’ni Ukrayna kargo gemilerine kapatmaya çalışmakla, engelsiz erişimi aksatmakla ve Moskova ile Kiev arasında 2003 yılında imzalanan denizcilik anlaşmasını ihlal etmekle suçlanıyor.
Kasım 2018’de Rusya, boğazda üç Ukraynalı donanma gemisini ele geçirdi ve sekiz ay sonra Kiev’in 2014 Maidan ayaklanması sırasında protestocuları öldürmekle suçlanan beş çevik kuvvet polisini teslim ettiği tartışmalı bir takasa kadar 24 denizciyi tuttu.
Kırım’ın ilhakı, Rusya’nın artık sadece NATO üyesi Türkiye ile değil, aynı zamanda diğer iki ittifak üyesi olan Bulgaristan ve Romanya ile de doğrudan deniz sınırlarını paylaştığı anlamına geliyor.
Ukrayna Savunma İstihbarat Teşkilatı Başkan Yardımcısı Albay Vadym Skibitskyi 2019’da İngiltere’nin Chatham House’unda yaptığı konuşmada, tüm Karadeniz ülkelerinin Rusya’nın askeri yığınağı konusunda endişelenmesi gerektiğini söyledi.
2014 ilhakından önce, Rusya’nın bölgede 22 savaş uçağına sahip olduğunu, ancak şu anda uçak sayısının 122 tane olduğunu ve denizaltı sayısını ikiden yediye ve savaş gemilerini gelecek yıl planlanan 22’den 45’e çıkardığını belirtti.
Kaynaklar: VOA, Haberturk, Milliyet, Cavit Ege Tulça
Yazıları posta kutunda oku