Evet… Fert Başına Milli Gelir, Adil Gelir Dağılımının ölçülmesini sağlayan Gini katsayısı vb. rakamlarla hafta sonunda kafaları şişirmeye gerek yok…
Dünyanın 7 Harikasını, hükümete güven, ilerici sosyal politikalar ve etkili adalet sistemi bakımından sıralamışlar.
Pekiyi bir ülkenin bu niteliklere sahip olarak, iyi yönetilip yönetilmediği nasıl ölçülüyor?
İyi işleyen bir toplum düzeni yaratmak amacıyla hükümetler çeşitli politikalar izler.
Bu politikaların etkinliğini ölçmek için “Dünya Adalet Projesi’nin Hukukun Egemenliği Endeksi”,” Dünya Bankası’nın Yönetişim Endeksi” ile “Sosyal Gelişme Endeksi” mevcut verileri kullanarak ülkeleri farklı kategorilerdeki performansına göre sıralama yapılıyor…
İşte “Dünyanın 7 harikası” bu endekslerin kriterlerine göre şöyle sıralanıyor:
Danimarka
İskandinav ülkeleri sürekli olarak her endeksin ilk sıralarında yer alıyor ve bunlar arasında Danimarka başı çekiyor. 2017’de Sosyal Gelişme Endeksi’nin ‘Temel İnsan İhtiyaçları’ kategorisinde mükemmele yakın bir yerdeydi. Bu kategori, yurttaşların beslenme ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasından, temel bilgi ve iletişim alanına kadar birçok konuyu kapsıyor.
Danimarka’da yaşayan herkes bu haklardan yararlanabiliyor. Yabancı öğrenciler parasal yardım ve bedava dil kursu alabiliyor.
Sosyal sistem bürokrasiden ziyade güvene dayanıyor. İnsanlar hasta olduğunda işyerini arayıp işe gidemeyeceklerini söylemesi yetiyor. Ama örneğin Almanya’da çalışanların ve öğrencilerin doktordan rapor alması gerekiyor.
Danimarka’da hayat diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha pahalı ve AB içinde üst gelir gruplarına yönelik en yüksek vergiler bu ülkede. Bu şekilde hizmetler sübvanse ediliyor.
Danimarkalılar bir araya gelip sohbet etmeyi, mum ışığı altında arkadaşlarıyla oturup yemek yemeyi çok seviyor.
Yeni Zelanda
Endeks sıralamalarında Avustralya ve Yeni Zelanda başa baş gidiyor, ama siyasi istikrar, temel hakların gelişkinliği ve şiddet ve terör olaylarının azlığı bakımından Yeni Zelanda biraz daha önde gidiyor.
İnsan hakları aktivisti genç hanım başbakanı ile Covit mücadelesinde en başarılı ülkelerden biri…
Yeni Zelanda 1893’te kadınlara oy hakkı veren ilk ülke oldu. Ayrıca annelere, çocuklara, öğrenci ve de yaşlılara yönelik pek çok özel hizmet
Kanada
Kanada da bütün endekslerde üst sıralarda yer alıyor, ama Kanada siyasi istikrar ve şiddet-terör eylemlerinin azlığı bakımından daha fazla puan alıyor. Beslenme ve sağlık, temel bilgi ve kişisel haklar bakımından Kanada İskandinav ülkeleri kadar iyi.
Kanadalılar ayrıca hakkaniyetli tavırlarıyla biliniyor.
Japonya
Japonya, Dünya Bankası’nın hükümet etkinliği, hukukun egemenliği ve siyasi istikrar göstergeleri bakımından Asya’da en yüksek puan alan ülke.
Ayrıca temel bilgilere, su ve temizliğe, beslenme ve sağlık hizmetlerine erişim açısından da Sosyal Gelişme endeksinde Asya’da en üst sırada yer alıyor.
Japonlar sosyal ve kamusal hizmetlere büyük değer veriyor.
Herkesin sağlık sigortası var. Ödemeler ücretlere bağlı ve doğrudan ücretten kesiliyor. Ama herkes istediği doktora gidebiliyor ve bu hizmetler için ödenecek ücretin tavanı belirlenmiş durumda.
Ancak nüfusun yaşlanması sorunu bu hizmetleri baskılıyor. Dünyanın en iyi kanser doktorları Japonya’da bulunuyor.
Japonya eğitim alanında da oldukça ileride, örnek bir ülke…
Botsvana
Botsvana Afrika’da en güçlü hükümet sistemine sahip. Özellikle rüşvetle mücadele bakımından Hukukun Egemenliği Endeksi’nde üst sıralarda yer alıyor.
1990’larda rüşvet ve yolsuzluk olaylarıyla sarsılan ülkede 1994’te kurulan komisyon, rüşvetle suçlanan resmi görevlileri soruşturup cezalandırmaya devam ediyor.
Ayrıca elmas madeni işletmesinden sağlanan gelirin ülkede hakkaniyetli bir şekilde dağıtımı sağlanıyor.
Botsvanalılar sorunlarının savaşa gitmek yerine tartışıp sonuçlandırarak çözülmesi gerektiğine inanıyor.
Bireysel özgürlüklere, basın özgürlüğü ve mülkiyet haklarına büyük önem veriliyor. Irk, dil, cinsiyet ayrımlarına gitmeyen, adaletsizliğe karşı mücadele eden bir toplum.
Nüfusu 500’ü aşkın her köyde okul ve sağlık ocağı bulunuyor. HIV/AIDS salgınına karşı mücadelede ilk adımları atan ülkelerden biri ve HIV virüsü olan herkese ücretsiz ilaç veriliyor.
Botsvana hükümeti çevre koruma bakımından da önemli adımlar attı. Turizmden sağlanan gelirin çoğu milli parklara ve yabanıl hayatın korunmasına ayrılıyor.
Şili
Şeffaflık, rüşvetle mücadele ve temel bilgilere ve sağlık hizmetlerine erişim bakımından üst sıralarda yer alan Şili ayrıca Latin Amerika’nın en istikrarlı ve yolsuzluk karşıtı hükümetlerinden biri olarak görülüyor.
Yabancıların mülk edinme işlemleri birkaç haftada sonuçlanıyor. Bürokrasi olmakla birlikte işlemleri sürdürmek sorun olmuyor. Göçmenlik başvuru süreci biraz uzun olsa da oturum sorunu hallolduktan sonra yaşamı sürdürmek zor değil.
Sağlık sigortası etkili ve çok masraflı değil. Şili’nin en güçlü olduğu alanlardan biri de yol, su, elektrik gibi kaliteli altyapı hizmetleri.
Yabancılara karşı açık ve dostane bir tutum söz konusu olsa da katı sosyal sınıf sistemi ülkenin üst sosyal çevrelerine girmeyi zorlaştırabiliyor.
Veee Finlandiya…
Tamamen bataklık olan topraklarını tarım arazisine dönüştürmüş, dünyada en adil gelir dağılımına ve son derece çağdaş ve etkin eğitim sistemine sahip, II.nci Dünya savaşında halkının direnişi ile geçtiği yurtseverlik sınavı ile daima bağımsızlık ve tarafsızlığını korumuş , mütevazi ama halkı refah içinde demokratik, sosyal bir hukuk devletinin yönetiminde küçük bir ülke :BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİ FİNLANDİYA
Evet küçük ama markalar yaratabilen bir ülke… Bir zamanlar Nokia telefonları ile dünyaya nam salan bir ülke…
Örneğin; dünyanın en büyük yolcu gemisi : Oasis of the Seas (Denizlerin Vahası)…
Dünya Okyanuslarında gezinen en büyük yolcu gemisi “Denizlerin Vahası” 360 metre uzunluğunda, 65 metre genişliğinde ve 72 metre yüksekliğinde. Bu 240 bin tonluk süper gemi 16 katlı, 6 bin yolcu taşıyor ve ayrıca 2400 mürettebatı var. Gemiye 42 km/h hız yaptırabilen 3 adet 20 MegaWatt gücündeki motorları (toplam 82 bin BG) Çapları 6 metre olan 3 pervaneye döngü hareketi veriyor. İnşaatı 2007-2009 arasında 2 yıl süren bu mega gemi tam 1,4 milyar dolara mal olmuş.
- Peki bu gemiyi hangi ülke inşa etti dersiniz?
- ABD, Almanya, Kore, Çin, İngiltere…?
- Hayır hiçbiri değil;
- Bu Gemi 5 milyonluk küçük bir ülkenin Turku Kentinde inşa edildi…
“Kocaman” işleri başarmak, iyi ve güzel yönetişim için illa “kocaman” olmak gerekmiyor. Ne yaptığını bilmek yetiyor…
İnsan gıpta ediyor… Bari Botsvana kadar oluversek diyorum hani…
Sevgilerimle.
*BBC kaynaklarından da yararlanılmıştır…