Kızılhisar 105 yıl önce Türkiye’den koptu

Ortaçağ’da İtalyanca adı Castello Rosso (“Kızıl Kale”) Yunanca adı ile Kastellorizo bir ada kalesi.

Castello Rosso, 12. yüzyıldan itibaren ilk gezginler, tüccarlar ve maceracılar için tanıdık bir yer haline geldi.

Venedikli ve diğer İtalyan tüccarların gelişinden önce, Kastellorizo, hem tarihi kaynaklardan hem de 1812 yılında Charles Cockerell tarafından keşfedilen kalenin altındaki kayaya oyulmuş bir yazıta göre eski Yunanca’da Megiste (veya Megisti) olarak da biliniyordu (Meis Adası).

Antik ad, 30 küçük adacık ve resiften oluşan çevredeki takımadaların en büyük adası olan Megisti’ye atıfta bulunur.

Rodos’un yaklaşık 130 km doğusunda ve Anadolu’dan (Antalya) yaklaşık 2 km uzaklıkta bulunan Megisti, birkaç doğal koyda gemilere koruma sağladı: Kuzeydoğu tarafında çift liman – bugün ana (Kavos) ve daha küçük (Mandraki) limanları – Kavos Burnu ile ayrılmış; ve üçüncü, batı girişi Limenari, rüzgarlar değiştiğinde kullanışlıdır.

İç kısımdaki dağlık arazi, yaklaşan denizciler için muhtemelen iyi bilinen üç önemli zirveye sahiptir: Vigla (273m), Paliokastro (244m) ve Mounta (230m).

Ege’nin dışında bulunan Kastellorizo, Orta On İki Ada’nın en doğusu ve en küçüğüdür.

Patara, Antiphellos (Ἀντίφελλος, Türkçe: Kaş), Aperlae ve Myra gibi kritik denizcilik merkezleriyle çevrili Likya kıyı şeridine olan yakınlığı, adayı mükemmel bir açık deniz üssü, anakara için bir kalkış noktası ve bir Doğu-Batı bekçisi yaptı.

28 Aralık 1915’te, Birinci Dünya Savaşı sırasında, Yunanistan Krallığı hala tarafsız iken, kruvazör Jeanne d’Arc liderliğindeki Fransız donanması, Türk misillemelerinden korkan sakinlerin talebi ile adayı işgal etti.

Fransız birlikleri, 20 Aralık 1916’da Türkiye’nin güneybatı kıyısındaki Kastellorizo’yu Türklere karşı bir ileri üs olarak kullanmak istedi.

Fransızların varlığından memnun olmayan Türkler, adanın menzili içinde dört adet 155 milimetre (6.1 inç) ve on iki 77 milimetre (3.0 inç) toptan oluşan bir topçu bataryasını gizlice konuşlandırdı.

Fransız komutan, bölgede keşif yapması için bir deniz uçağı gemisinden talepte bulundu ve yanıt olarak Ben-my-Chree gönderildi.

Ben-my-Chree 11 Ocak 1917’de geldi ve Türk anakarasına bakan limana demirledi.

Türk silahları yaklaşık iki saat sonra ateş açarak gemiye üçüncü atışlarında isabet ettirdi. Sonraki atışlar dümeni devre dışı bıraktı ve hangarından üst güvertesine yayılan bir yangın başlattı. Sürpriz Türk bombardımanı gemiyi başarıyla batırdı ve yaklaşık 1000 evi yıktı.

Ben-my-Chree, yeniden yüzdürülüp Pire’ye çekildiği 1920 yılına kadar Kastellorizo ​​limanında yarı su altında kaldı.

Sevr Antlaşması’nda ada İtalya’ya verildi ve 1 Mart 1921’de İtalyan donanması onu Fransızlardan devraldı, ancak anlaşma hiçbir zaman onaylanmadı.

Lozan Antlaşması, İtalyanların Kastellorizo ​​üzerindeki iddiasını doğruladı ve ada – İtalyanca “Castelrosso” adı altında, Isole Italiane dell’Egeo’nun mülkiyetiyle birleştirildi.

Ada, İtalyan işgali nedeniyle, Yunanistan ile Türkiye arasındaki 1923 Nüfus mübadelesinden doğrudan etkilenmedi.

Yine de, Anadolu yakasında yaşayan büyük Rum nüfusun zorunlu göçü adanın ekonomisine büyük darbe vurdu.

Kastellorizo, 1947 Paris Barış Antlaşmaları ile Yunanistan’a bırakıldı.

Mayıs 1945’te hala İngiliz idaresi altındaydı, ancak 15 Eylül 1947’de fiilen Yunan yönetimine girdi. Ada, diğer Oniki adalar ile birlikte 7 Mart 1948’de Yunan Devletine resmen katıldı.

2011 nüfus sayımına göre, hepsi Megísti’de yaşayan nüfus 492 idi. Belediye ayrıca, her ikisi de kalıcı sakinleri olmayan Ro ve Strongyli adalarını da içerir.

Göçmenlerinin çoğu, “Kazzies” lakaplı Avustralya’da (özellikle Perth ve Sidney) yaşıyor.

105 yıl önce bugün, Kastellorizo Türkiye’nin bir parçası olmaktan çıktı