Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri

Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri: Atatürk, dış politika ile ilgili dengeli ve barışsever bir çizgi takip eden büyük bir liderdir. Onun karizmatik ve yüksek kişiliğinin bütün dünya devletlerine örnek teşkil eden dış politika anlayışı ve bu anlayışın içeriğinde yatan dış politikaya ilişkin ilkeler sadece ülke içi barışın değil aynı zamanda dünya barışı için de sağlam temeller oluşturmaktadır. Atatürk tüm siyasi hayatı boyunca, mantık ölçüleri içerisinde asla ütopyaların peşinden koşmadan tam manasıyla gerçekçi bir dış politika anlayışı izlemiş dış politikanın iç politika ve iç huzurdan bağımsız olamayacağı düşüncesine dayalı olarak da “yurtta barış dünyada barış” ilkesini uygulamaya koymuştur. Atatürk, modern Batı dünyasında gelişmişliği örnek alırken tamamen akla dayalı bir politika takip etmenin ülke menfaatlerine uygun olacağı düşüncesinin yanında, gerektiğinde başka bir devlet veya devletlerle ittifak arayışına girilebileceğini de aynı zamanda ima etmiştir, İşte bu ilkeler sayesindedir ki o dönemlerde Türkiye’nin izlediği dış politika anlayışı bütün dünya devletlerince takdir edilmiş ve beğeni kazanmıştır.

Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri

– Gerçekçilik
– Barışçılık
– Güven Politikası ve İttifaklar sistemi
– Batıcılık
– Bağımsızlık
– Akılcılık

Atatürk’ün tarihî tecrübelerinden aldığı ilhamla tespit ettiği ve bir ömür boyu sadık kaldığı dış politika ilkelerini maddeler halinde kısaca sıralayacak olursak;

a – Başka devletlerin iç işlerine müdahale etmemek ve onları kendi iç işlerimize hiç bir suretle karıştırmamak.
b – İç işlerimize müdahale dıştan yardım istemenin sonucu olduğuna göre böyle bir yardıma muhtaç duruma düşmemek.
c – Dış borçlanmayı mecburiyet haline getiren bütçe açıklarına meydan vermemek.
d – Dış politikada millî menfaatlerimizin emrettiği yolu seçmek, hiçbir suretle macera yolunu tutmamak, mümkün olduğu kadar çıkar gruplarının etkisini yurttan uzak tutmak.
e – Daima barıştan yana taraf olmak. Bütün dünyanın huzur ve sosyal adalet içinde olması görüşünü daima ön planda tutmak. Bu nedenle “Yurtta barış, Cihanda barış” prensibini benimsemek.
f – Dogmatik değil gerçekçi olmak. Sabit fikirlere saplanarak hareket etmemek, daima gerçeği aramak ve araştırmak.
g – Dış politikada kalıcı başarılar elde etmek amacıyla ülkeyi ticarî ekonomik ve askerî bakımdan güçlü bir hale getirmek.
h – Modern Batının gelişmişliğini örnek alarak, bu mecrada akılcı bir politika gütmek.

Kaynak: Ord. Prof. Dr. Sadi Irmak, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 9, Cilt III, Temmuz 1987.