Kurtuluş Savaşında ebediyete intikal etmiş her rütbeden şehit ve gazilerimizi Birinci İnönü Savaşı Utkusunun (6-10 Ocak 1921) yıl dönümünde saygıyla anıyoruz.
Birinci İnönü Savaşı Utkusunun 99’inci (6-10 Ocak 1921) yıldönümünde hatırlanması gerekenler:
TBMM başkanı Mustafa Kemal ( Atatürk), savaş sonrasında ”Yeni Türkiye Devleti’nin küçük, fakat millî ülkülü genç ordusu, en dar bir hesapla üç kat üstün düşmanı İnönü Meydan Muharebesi’nde mağlup etti. Strateji sanatının en nazik icraatını isabetle uyguladı. İç hatların kullanılmasında harp tarihine parlak bir misal yazdı.” sözleriyle Birinci İnönü Savaşı’nın önemini vurgular.
Birinci İnönü Savaşı’nın (6-10 Ocak 1921) önemli sonuçları :
-TBMM tarafından kurulmuş olunan düzenli ordunun Batı Cephesi’ndeki ilk başarısı I. İnönü Savaşı olmuştur.
– Ankara’daki Türk Hükümetinin, Anadolu’daki otoritesi artmıştır. Hükümet, I. İnönü Savaşı’yla güven kazanmıştır. Bunun sonucunda vergi ve askere alma işlemleri belirli bir düzen içinde uygulanabilmiştir.
–Albay İsmet Bey (İnönü), TBMM tarafından, tuğgeneralliğe yükseltilmiştir.-Birinci İnönü Utkusu, yeni Türk devletinin uluslararası kamuoyundaki itibarını da arttırmıştır. Bunun bir sonucu olarak Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması(16 mart 1921) imzalanmıştır.(1 )
-İtilaf Devletleri I. İnönü Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan yeni durumu görüşmek üzere , hiçbir olumlu sonuç vermeyen Londra Konferansı’nı( 27 Şubat 12 mart 1921 ) düzenlemişler ve TBMM’yi de bu konferansa davet etmişlerdir.
–Afganistan ile bir dostluk antlaşması(1 Mart 1921) imzalanmıştır(2 ). Bu dostluk antlaşması, TBMM’nin Müslüman bir ülke ile yaptığı ilk antlaşma olması bakımından önemlidir. (2 )
-Birinci İnönü Savaşı’nın ardından yeni Türk devletinin ilk anayasası olan Teşkilat-ı Esasiye Yasası kabul ( 20 Ocak 1921) edilmiştir.(alıntıdır)
(1) Moskova Antlaşması, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti arasında 16 Mart 1921’de imzalanan antlaşmadır. Bu antlaşma ve devamı niteliğindeki antlaşmalarla belirlenmiş olan sınırlar günümüzde Türkiye, Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan arasında hâlen geçerlidir.
(2 ) Türk Afgan Dostluk Antlaşması Maddeleri: Her iki devlet birbirinin bağımsızlığını tanıyacaktır./Emperyalist devletlerin, her iki taraftan birine saldırması durumunda birlikte mücadele edilecektir./Türkiye, Afganistan’a kültürel yönden yardımda bulunacak, öğretmen ve subay gönderecektir
Mehmet Boz
Yazıları posta kutunda oku