Çin, Pekin’in başka şeylerin yanı sıra, “terörizmden” şüphelenilen bazı mültecilerin ve Müslüman Uygurların geri dönüşünü hızlandırmak için kullanmak istediği Türkiye ile iade anlaşmasının onaylandığını duyurdu.
Türk parlamentosu 2017’de imzalanan ikili anlaşmayı henüz onaylamamış olsa da, Çin’in açıklaması halihazırda Türkiye’de bulunan büyük Uygur diasporası (50.000 kişi olarak tahmin ediliyor) arasında endişelere yol açtı.
Türkiye’nin Uygurlarla dilsel ve kültürel bağları var ve Ankara uzun zamandır uluslararası sahnede davalarının ana savunucularından biri olmuştur, ancak son zamanlarda Türkiye’nin kamuoyuna verdiği destek azaldı.
Çin, Sincan (kuzeybatı) bölgesinde, sivillere karşı çok sayıda ölümcül saldırıdan sonra Uygurları azami düzeyde gözetleme politikası başlattı. Pekin, Uygur ayrılıkçı ve İslamcı hareketine yapılan saldırının suçunu üstlendi.
Yabancı uzmanlara göre, Çinli yetkililer, Uygurlar da dahil olmak üzere en az bir milyon kişiyi “kamplarda” gözaltına aldı. Pekin, Batı’dan gelen bu suçlamaları, nüfusun iş bulması ve böylece aşırılıktan uzaklaşması için yeniden eğitilmesine yardımcı olmayı amaçlayan “mesleki eğitim merkezleri” olduğunu söyleyerek reddetti.
Zulüm mağduru olduğuna inanılan bazı Uygurlar Türkiye’ye kaçtı.
Çin parlamentosu Cumartesi akşamı internet sitesinde yaptığı açıklamada, “Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi’nin” Çin-Türk “iade anlaşmasını” onayladığını söyledi.
Ancak, suçluların iadesine çeşitli gerekçelerle itiraz edilebilir.
Özellikle, iade talebinin sunulduğu devlet başvuruyu bir “siyasi suç” ile ilgili olarak değerlendirirse, ilgili kişi vatandaş ise veya iltica hakkına sahipse.
Almanya merkezli bir sürgün örgütü olan Uygur Dünya Kongresi sözcüsü Dilxat Raxit AFP’ye verdiği demeçte, “Bu iade anlaşması Çin’den kaçan ve henüz Türk vatandaşı olmayan Uygurlar arasında endişeye neden olacak.” dedi.
Konu Ankara için hassas bir konu çünkü Türkler küresel olarak Uygur davasına duyarlıdır. Türkiye’yi Uygurları Çin’e gizlice sürmekle suçlayan haberler halkın tepkisine neden oldu.
Türkiye, şimdiye kadar Uygurlara yönelik muameleyi alenen kınayan Müslüman çoğunluğa sahip tek ülkedir. Türk Dışişleri Bakanı bunu 2019’un başında “insanlık için bir rezalet” olarak tanımlamıştı.
Ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, resmi ajans China News tarafından aktarılan yorumlara göre, geçen yıl Çin’de Sincan’da yürütülen politikaya övgüde bulundu ve oradaki insanları “mutlu” değerlendirdi.
Kaynak: AFP
Yazıları posta kutunda oku