1.. Rus barış Gücü bünyesindeki istihkam birlikleri, Dağlık Karabağ’ da ev ve sosyal tesislerde mayın tarama ve imha çalışmalarına devam ediyor. Karabağ’ da güvenliğin artırılması için yapılan mayın tarama ve imha çalışmaları hakkında bilgi paylaşan Rusya Savunma Bakanlığı, bugüne kadar Dağlık Karabağ’da toplam 110’dan fazla ev ve sosyal tesisin mayınlardan temizlendiğini açıkladı.
2. Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Yunanistan ve Ermenistan’ı eleştiriyor. 27 Kasım’da Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Müslümanlara yönelik düşmanlığa karşı olduğunu belirterek Avrupa’da yaratılan yabancı düşmanlığı dalgasını eleştirdi. Her şeyden önce Türklere yönelik nefret olduğunu iddia ettiği Ermenistan ve Yunanistan’ı eleştirdi. Medeniyet ve kardeşlik fikirlerine vurgu yapan Oktay, farklı inanç ve kültürlere sahip etnik grupların kardeş olduğunu ve omuz omuza yaşadığını iddia etti.
3. Kaliforniya Kurye yayıncısı Harut Sassounian’ ın iki web siteinde yer alan, “Ateşkes mi yoksa Teslim Olma mı? Artsakh Anlaşması Değiştirilmelidir” yazısı özetle şöyle; “ Ermenistan Başbakanı ile Azerbaycan ve Rusya Devlet Başkanlarının 9 Kasım 2020’de ortaklaşa yayınladıkları Açıklama, Başbakan Nikol Paşinyan tarafından Karabağ sorununun nihai çözümü değil, sadece bir ateşkes belgesi olarak nitelendirildi. Bu anlaşma sürmekte olan savaşı sona erdirirken, gerçekte bir ateşkesten çok daha fazlasıydı. 1990’larda Ermeniler tarafından özgürleştirilen bölgelerin çoğunun Azerbaycan’a dönüşünü içeriyordu. Bu Açıklama, daha kesin olması için yeniden müzakere değilse bile ciddi açıklamaya ihtiyaç duyan, gevşek bir şekilde ifade edilmiş bir belgedir. Bu “Açıklama” nın tüm dokuz noktası hakkında yorum yapacağım. Azerbaycan’a Karabağ ile ilgisi olmayan başka tavizler de veren bu belge Ermenistan adına bir teslimiyet anlamına geliyor.
4. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov gazetecilere verdiği demeçte, “ Rusça’ nın Dağlık Karabağ’da ikinci resmi dil yapılması fikrini Kremlin’in memnuniyetle karşıladığını, daha fazla yayılmasına yardımcı olacağını söyledi.
5. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dağlık Karabağ’ın insani meselelerini ele alma gereğini vurguluyor. CSTO Toplu Güvenlik Konseyi’nin 2 Aralık’taki video konferans toplantısında Dağlık Karabağ’daki insani meselelerin ele alınmasına katılmaya CSTO ve BDT üye devletlerini davet etti. Rus lidere göre, Dağlık Karabağ’daki savaşın sona ermesiyle birlikte, insani sorunları birlikte çözmek, etkilenen insanlara yardım etmek bugün önemli. Putin, “ Mültecilerin dönüşü, tahrip olmuş altyapının restorasyonu, dini ve kültürel anıtların korunması gerekir. Rusya, Erivan ve Bakü ile koordineli olarak şimdiden tüm meselelerle ilgileniyor. Elbette, CSTO ve BDT’deki tüm ortaklarımızın insani yardım çabalarına katılmalarıyla da ilgileniyoruz ”dedi.
6. Karaağ İnsan Hakları Ombudsmanı Artak Beglaryan, ekibinin, aile üyeleri ve akrabaları tarafından sağlanan yayınlanmış videolar ve kanıtlara dayanarak kayıp şahıs ve savaş esirleri listelerini güncellediğini bildirdi. Ombudsman, 60 civarında savaş esiri ve 40 sivilin Azerbaycan’da esaret altında bulunduğunu söyledi.
7. Ermenistan web sitesinde Michael Rubin’ in “ Azerbaycan’ın savaştaki zaferi ‘Azerbaycan’ın bağımsızlığı pahasına gelir’ başlıklı yazı yayımlanıyor. Yazıdan bazı alıntılar, “ Azeriler, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı’nda Ermenistan’a karşı kazandıkları zaferin tarihi olarak 10 Kasım’ı kutlayabilir, ancak, şiddetli kutlama günleri gerilediğinde, bunun gerçek Azeri bağımsızlığının sonunun başlangıcı olduğunu fark edebilir. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 10 Kasım 2020’de ateşkesi kabul ettiğinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in kendisini muzaffer hissetmek için nedenleri vardı. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın sonunda Azerbaycan’ın eski cumhurbaşkanı olan babasının uğradığı toprak kayıplarını tersine çevirdi. Nakit ve askeri yardım karşılığında diplomasi taahhüdünde bulunarak ABD’yi başarılı bir şekilde kandırdı. Ancak daha sonra askeri açıdan diplomatik olarak yapabileceğinden çok daha fazlasını başarmak için sürpriz bir saldırı başlattı.
8. ABD Senatörleri Bob Menendez ve Rob Portman, Dağlık Karabağ’daki insani ihtiyaçların karşılanması için fon çağrısı yapıyor. Dış Operasyonlar ve İlgili Programlar Senato Tahsisleri Alt Komitesi Başkanı ve Kıdemli Üyesi Senatör Lindsey Graham ve Patrick Leahy’ye gönderdikleri bir mektupta, Karabağ krizinin aşılmasında Amerikan yardımının büyük önemi olduğunu ve son şiddetin ardından önemli ölçüde artan ihtiyaçları vurgulayarak, “Son mali yıl ödenek tasarısında Karabağ’daki rehabilitasyon hizmetleri için sağlam finansmanın yanı sıra, mayınların ve patlamamış mühimmatın temizlenmesi için uygun özel fonlar talep ettiler.
9. Ermenistan Dışişleri Bakanı Ara Ayvazyan, KGAÖ Dışişleri Bakanları Konseyi’nin çevrimiçi oturumunda Azerbaycan’ın Karabağ’a karşı başlattığı savaşa değinerek yabancı militanların varlığı konusunda konuştu. Bakan, savaş esirleri, rehineler, cesetler, kayıp şahıslarla ilgili verilerin düzeltilmesinin acil olan önemini dile getirdi. Ayvazyan, “Açıklamadaki ilgili hükme rağmen, Azerbaycan hala bunu uygulamaya hazır olduğunu göstermekte acele etmiyor” dedi. Ayrıca, Rusya’nın Dağlık Karabağ ihtilaf bölgesinde ateşkes sağlama çabalarına övgüde bulundu ve müttefikler Rusya’nın çabalarının yanı sıra AGİT Minsk Grubu eş başkanlığı çerçevesindeki barış sürecine destek bekliyorlar dedi. Toplantıda, KGAÖ toplu güvenlik sistemini iyileştirmeyi amaçlayan bir dizi taslak belge de onaylandı. Bu belgeler, KGAÖ birliklerinin ortak lojistik ve tıbbi tedarikine ilişkin taslak anlaşma, KGAÖ üye devletlerinin uyuşturucu karşıtı strateji taslağı ve diğer taslak belgelerdir.
10. Ermenistan Savunma Bakanı Vağarşak Harutyunyan, KGAÖ üyesi devletlerin Savunma Bakanları Konseyi’nin çevrimiçi oturumunda kayıp ve esir sorununu gündeme getirdi. Bakan, Dağlık Karabağ’daki durum hakkında bilgi verdi, ölü askerlerin, esirlerin, rehinelerin ve kayıp kişilerin bulunmasının ve değişiminin önemini vurguladı. Harutyunyan, Rusya’nın Dağlık Karabağ’daki çabalarına, Rus barışı koruma misyonunun sürecine ve verimliliğine özel önem verdi ve insani yardım faaliyetlerine vurgu yaptı. Görüşmede Bakanlar, KGAÖ kolektif güvenlik bölgelerindeki uluslararası ve bölgesel güvenlik sorunları hakkında görüş alışverişinde bulundular ve KGAÖ askeri bileşenini daha da geliştirmenin yollarını, KGAÖ üye devletlerinin kamu idaresi organları için eğitim sistemini, barışı koruma personeli için eğitim sistemini tartıştılar.
11. Büyükelçi Lynne Tracy, ABD’nin Ermenistan Büyükelçisi olarak “F” Derecesi (*) aldı. Amerika Ermeni Ulusal Komitesi (ANCA) Başkanı Raffi Hamparian,“ANCA, Ermenistan’daki her Amerikan Büyükelçisinin başarılı olmasını istiyor. Ne yazık ki, Amerika’nın Erivan’da güçlü bir Büyükelçiye ihtiyacı olduğu sırada ülkemizin temsilcisi bizi hayal kırıklığına uğrattı. Lynne Tracy, her konuda başarısız oldu – asgari düzeyde yetkin bir Amerikan Ermenistan Büyükelçisinin en temel mesleki beklentilerinin çok gerisinde kaldı” dedi. ANCA, Dışişleri Bakanlığı’nı Büyükelçi Tracy’nin geri çağırmasını öneriyor ve yeni oluşacak Biden yönetimini, Erivan’a yeni bir Büyükelçi atayarak ABD-Ermenistan ilişkilerini sağlam bir zemine oturtmaya çağırıyor.
12. Avim Bülteni’ nde yer alan bilgiye göre, “ Azerbaycan Hükümeti, Bakü’den Nahçıvan’a otoyol inşa edecek.” Azerbaycan, Ermeni işgalinden kurtarılan bölgelerde imar faaliyetlerine devam ediyor. Azerbaycan Devlet Otoyollar Dairesi Basın Sözcüsü Anar Necefli, işgalden kurtarılan bölgelerdeki yol inşaatları kapsamında Bakü’den Nahçıvan’a otoyol inşa edilmesinin planlandığını duyurdu. Otoyollar Dairesi Sözcüsü Anar Necefli, Azerbaycan medyasına, “Bakü’den Nahçıvan’a işgalden kurtarılan bölgeler üzerinden otoyol inşaatı yapacaklarını” bildirdi. İnşa edilecek yeni yolun Horadiz-Mincivan-Ermenistan sınır otoyolu olacağını söyledi. Öte yandan, Hacıgabul’dan Horadiz’e giden tali yolun onarıldığı ve kullanıma hazır olduğu öğrenildi.