Prof. Dr. İbrahim Ortaş, Çukurova Üniversitesi, iortas@cu.edu.tr
Mesele Sınav Değil Sınavın Ölçtüğü Şey Önemli
Sınav bir ölçme değerlendirme kadar bilinen ile bilmeyenin, çalışan ile çalışmayanın, liyakat sahibi ile liyakat sahibi olmayanın ayrıt edildiği bir ayırt etme mekanizmasıdır. Sınavın ciddiyetle yapılması ve kimsenin hak etmeden başkasının yerine geçmesinin önlenmesi bir bilinç ve sorumluluk gerektirir. Konuyu çok önemsiyor ve bu aşamada sorumluluk ve farkındalığın genelde çoğu öğrencide yeterince gelişmediğini düşünerek konuyu öğrencileri kendi duygularına bırakmamamız gerekir diye düşünüyorum. Sınavları geçmek için, hiç merak etmedikleri konuları ve dersleri çalışmanın çoğuna cehennem azabı gibi geldiğini biliyorum. Bazen derste bile maalesef “hocam bu bilgi ne işime yarayacak” diyebilen öğrenciler ile karşılaşıyoruz. Öğrencilerin sadece sınavdan sınava çalıştığı, hocaların kısa notlarını hatırlamak için kullandığı sunum notlarından ders çalışan ve ezbere dayalı bir sınav sistemi ile öğrenciler hayata hazırlanamaz. Bu durum 21 yy ’da ülkemizin ulaşacağı hedeflere hizmet edemeyeceğini düşünerek çözüm önerileri geliştirmek zorundayız.
Sınavdan Öte Araştırma Kültürü ve Yüzleşmeyi Teşvik Etmek Gerekiyor Öğrencilerin nihai hedeflerinin diploma almak olduğunu bilmekle birlikte, ülkenin ve toplumun geleceği açısından, uygun yöntemlerle, eğitim ve araştırmanın kalitelisini yapmayı da düşünmemiz gerekmektedir. Her yönüyle donanım kazanmış bir diplomalı için test ve online sınavlar ile yetinilmeden, öğrencileri bağımsız araştırma yapmaya ve kendi kendilerine öğrenme becerileri kazandırmayı da sağlayacak yöntemler geliştirmek gerekir.
Öğrencilerin başarısı ve aldığı notları sadece % 20-40 vize, %80-60 oranında yılsonu sınavlarına bırakılmadan, ayrıca öğrenciyi araştırma yapma ve kendi yaratıcı düşünce potansiyelini ve de bilgi düzeyini ölçecek bir not sistemi ile daha gerçekçi bir değerlendirme yapılmış olur. Öğrencileri araştırmaya ve kaynak taraması gerektirecek ödev yapmaya yönlendirebiliriz. Kopyaya ve etik dışı davranışlara teşebbüslerin engellenmesi için ödevlerin Turnitin üzerinden taranılacağının bilinmesi yararlı olacaktır. Öğrenci sayıları uygun olan sınıflar için birkaç dakikalık sunumlar yaptırılabilir. Böylece öğrencilerin kendi yetenekleri ve potansiyellerinin farkına varmaları sağlanacaktır. Böylece daha hakkaniyetli bir ölçme değerlendirme yapılmış olur. Öğrencinin çok yönlü düşünsel boyutta çalışması ve kendi düşünce ve bilgilerini belirtmesi istenebilir. Kurumsal düzeyde bu tür önlemler alınarak öğrencilerin öğrenme kapasitesi artırılabilir. Aksi halde öğrencileri çağa hazırlayamayız.
Online Sınavlar Sorunlu, Yüz Yüze Sınav Şart
“Covid-19 Tedbirler” çerçevesinde zorunlu olarak eğitim ve sınavlar online yapılması kararlaştırıldı. Üniversitemizde sınavların açık kamera sistemi ile izleneceği belirtildi, ancak, vakalar artınca, merkezi olarak alınan bazı zorunlu karantina kararları nedeniyle, vaz geçildiği duyuruldu. Bu konuda öğrencilerin de talepleri olduğunu da biliyoruz.
Korona virüs nedeniyle geçen Haziran 2020 döneminde yapılan online sınavların çok başarılı geçmediği anlaşıldı. Açıkçası geçen sınav döneminde bazı sınıflarda toplu kopya çekildiğinin hissedilmesi nedeniyle “çalışan öğrencilere haksızlık yapılıyor” düşünceleri akla gelmektedir. Bilgi işlem yönünden alt yapısı yeterli olmayan çoğu üniversite güz dönemi dersleri sınavlarını online ve kamera ile izlemeye alacaklarını belirttiler. Ancak sorunun ciddiyeti anlaşılınca, bazı üniversiteler öğrencileri mevcut teknolojinin imkânları ile gözlemleme imkânı varken bile, yine de öğrencileri yüz yüze sınava çağırdılar. Bazıları da online üzerinde olanakları ölçüsünde sınav yapmaya çalışmaktadırlar.
Ancak yine de sınavların güvenle ve geçek anlamda ölçmeyi sağladığı konusundaki sorunun/sorunların çözülmediği görülüyor/biliniyor. Sınav sorularının sisteme yüklenmesi esnasında dahi çok sayıda pratik sorunun yaşandığı düşünülürse sınavın daha güvenli ortamda yüz yüze yapılması en büyük dileğimizdir. Bilgisayar, internet ve diğer olanakları yetersiz olan öğrencileri de düşünülerek sınavların yüz yüze yapılması ile bu tür haksızlıklarda önlenmiş olacaktır.
Mikrobiyolojik salgının yaratığı sağlık sorunun ciddiyetinin de farkındayım. Ancak her şeye rağmen yaşam devamda ediyor. Sorumluluk bilinci içinde farkındalıkla hepimiz kendimizi ve koşulları disipline ederek önlem almak zorundayız.
Yapılacak Açık: Yüz Yüze Sınavlar İçin Acilen Hazırlıkları Tamamlamak Gerekiyor
Üniversite eğitiminin özgül ağırlığı ve sebep-sonuç ilişkileri ekseninde işi bilenin diploma ve yetkisi sahibi olması hayati derecede önemli olduğu hepimizin malumu. Öğrenmenin ve bilgi sahibi olmanın ciddi bir disiplinli çalışma ile sağlandığı gerçeği ile bilen ile bilmeyenin ciddiyetle ayırt edilmesi şart. Ayrıca kişinin emeğinin doğru ölçülmesi ciddi bir ulvi ve etik durumu da içermektedir. Helen KPSS, Açık Öğretim Sınavları ve diğer kamu sınavları ve bazı vakıf üniversiteleri yüz yüze yapılmaktadır. Üniversitelerde de önlemler alınarak gerekirse birkaç gün daha sınav süresi uzatılarak ve de gerekli fiziki mesafe ve önlemleri de alarak yüz yüze sınavların yapılması sağlanabilir. Bu konuda şimdiden gerekli hazırlıklara başlayarak dönem sonu sınavlarını güvenli yapmamız eğitim kalitesi ve haksızlıkların giderilmesi için şart gözüküyor.
Özetle gerek kişilik hakları gerek sosyal imkânlar veya altyapı kısıtları online sınav kayıtlarını ve bunların takibini hem sorunlu hem de teknik olarak çok da mümkün kılmamaktadır. AÖF veya KPSS gibi sınavların düzenleme ve gözetmenliğini hocalarımız yaparken kendi sınavlarımızı uzaktan yapmak kabul edilebilir değildir.
Sonuç olarak yılsonu final sınavlarının yüz yüze yapılabilmesi için acilen hazırlıkları tamamlanmak gerektiğini düşünüyorum.
23 Kasım 2020-Adana
24 Kasım Öğretmenler Günü hepimizi hayata ve sınavlara hazırlayan öğretmenlerimiz için kutlu olsun. Öğrettikleri örnek davranışları ve bütün emekleri için tüm emekçi öğretmenlerime derin saygılar.
Yazıları posta kutunda oku