1 Kasımda Türkiye Büyük Millet Meclisi çok önemli iki yasayı kabul etmişti.
Yaşanan süreçte Meclis’ten kaynaklanan Türkiye’nin sorunlarını 1946 öncesi devrimci Türkiye Büyük Millet Meclisi açsından değerlendirilmesi ve hatırlanması önemlidir.
TBMM’ce Kabul Edilen Yasalar:
* 1 Kasım 1922’de kabul edilen bir yasayla halifelik ve saltanat birbirinden ayrılıp, saltanat kaldırıldı.
* 1 Kasım 1928’de Latin esasından alınan yazaçlar(harf) (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer vererek) “Türk harfleri” adıyla 1353 Sayılı Yasayla kabul edilmişti.
**** 1897 tarihli Osmanlı İstatistik Yıllığı’na göre okuryazarlık oranı %10.5’tir.
* 1927 nüfus sayımında değişmeyen bu oran harf devriminden yedi sene sonra yapılan 1935 yılı nüfus sayımında %19.25,
* 2000 yılı nüfus sayımında ise %87.32 olarak belirlenmiştir.Utanç tablosu:TÜİK’in Nisan 2013 eğitim verilerine göre Türkiye’de :
* 15 yaş ve üzeri okuma yazma bilmeyenlerin oranı yüzde 5.08
* 15 yaş ve üzerinde okuma yazma bilmeyen erkek oranı yüzde 1.74, kadın oranı yüzde 8.40
1- SALTANAT KALDIRILMASI:Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılması ile birlikte Türk tarihinde yeni bir dönem başlamıştı. 20 Ocak 1921’de kabul edilmiş olan anayasada, egemenliğin millete ait olduğu belirtilmişti. Ancak bu tarihlerde Kurtuluş Savaşı devam ettiğinden, saltanatın kaldırılması için şartlar uygun değildi.
İtilâf Devletleri, Lozan Barış Konferansına, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile birlikte İstanbul Hükümeti’ni de davet ettiler. Osmanlı Hükümeti bu daveti kabul etti. Galip devletler bu davranışlarıyla, Türkler arasında ikilik çıkararak, menfaatlerini daha iyi savunacaklarını düşünüyorlardı. Osmanlı Hükümeti’nin konferansa katılma arzusu, millî mücadelenin ruhuna ve anayasaya aykırı idi.
Bu durum, Mustafa Kemal Paşa’nın saltanatın kaldırılmasıyla ilgili düşüncelerinin haklılığını bir defa daha ortaya koydu. Aynı zamanda saltanatın kaldırılması için haklı bir gerekçe oldu. Konu, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde tartışıldı. Mustafa Kemal Paşa bir konuşma yapıp, milletin kendi gayretiyle hakimiyeti ele aldığını ve saltanatın kaldırılmasının gerekliliğini belirtti.
1 Kasım 1922’de kabul edilen bir kanunla, halifelik ve saltanat birbirinden ayrılıp, saltanat kaldırıldı. Böylece, Osmanlı Devleti hukukî olarak sona ermiş ve Türk inkılâplarının en önemlilerinden biri gerçekleştirilmiştir.
Saltanatın kaldırılması ile, İstanbul’daki Osmanlı Hükümeti istifa etti. Son padişah Vahdettin, 17 Kasım 1922’de İngilizlere sığınıp İstanbul’u terk etti.
( Abdülmecid Osmanoğlu (II. Abdülmecid), son İslam Halifesi’ydi. 18 Kasım 1922’de, meclisteki oylamayla halife seçilmiş, hilafete son veren 431 numaralı kanunla da 3 Mart 1924 tarihinde görevi sona ermişti. Kanun, Osmanlı hanedanının yurtdışına çıkarılmasını da kapsıyordu. )
2- TÜRK ABC’Sİ KABUL EDİLMESİ:1 Kasım 1928’de Latin esasından alınan harfler, (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer vererek) “Türk harfleri” adıyla 1353 Sayılı Kanunla kabul edilmiştir. Yazı dilinde kullanılan Arap harflerinin yerine Türk harflerinin alınmasını ifade eden Harf Devrimi yapılmıştır.Aslında Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul’da Sarayburnu Parkı’nda düzenlenmiş bir şenlik sırasında, Harf Devrimini halka şöyle duyurmuştur; “Arkadaşlar, güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz.(…) Bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda mükemmel bir surette anlaşacağız ki, Milletimizin yazısıyla kafasıyla bütün medeniyet aleminin yanında olduğunu gösterecektir.”
Bu mutluluğun yıl dönümünde “Harfler Marşını” izlemeniz önerilir…
