İslam᾿dan önce bazı eski Türk kabileleri arasında “Ana hakanlık” yönetim biçimi mevcuttu.
Örneğin, Kafkas dağlarının doğusunda (şimdiki Azerbaycan topraklarında) geniş bir ovada yerleşen Massagetlerin hükümdarı Tomris adlı bir Türk kadın olmuştur.
Onun İran şahı Kiros (Keyhüsrev) üzerinde kazandığı şanlı zafer halk arasında efsaneye dönüşmüştür.
Massaget krallığını ele geçirmek, Tomris᾿i ise esir almak isteyen Keyhüsrev bu arzusuna ulaşamayınca Massagetlerle savaşa girişmiştir.
Fakat Tomris Med çarının güçlü ordusu karşısında sarsılmamış,
kendi halkını zor durumda bırakmamak için elçiler aracılığıyla Keyhüsrev᾿i barışa davet etmiş, barışı ret edeceği durumda ise hileye başvurmadan cesaretle çarpışmayı önermişti.
Fakat barış teklifini bir kadına yenilmek olarak değerlendiren Keyhüsrev savaşa başlamış ve savaşta Tomris᾿in oğlu Spargapises᾿i Alper Tonga᾿yı öldürmüştür.
Evladının kahrı ile kalbi parçalanan annenin intikamı uzun sürmemiştir.
Ateşli süren savaşta Tomris Keyhüsrev᾿i öldürmüş ve insan kanı ile doldurulan tuluma kesilen başını atarak, açgözlü Hüsrev᾿i kanla doyurmuştur .(13, 3 c., s. 144)
AFSANA MAMMADOVA – Doç. Dr., Azerbaycan Milli İlimler Akademisi
Not: Bazi arkadaslardan sikayet geliyor, Türkce yazdigim icin ve Türkceyi okumakta zorluk cektikleri icin ;
Bu Türklerin problemi deyil dir,
Türkce Türklerin` dir ve Türkce kalacak !
Saygilarimla,
Selen Atasoy