İşgal altındaki Azerbaycan toprakları Dağlık Karabağ ve Nahcıvan konusunda Rusya, yeniden sahneye çıktı. Daha önce Ermenilere işgal için destek veren Rusya, şimdi Ermenistan’ın yenilgisini önlemek ve işgal altındaki toprakların yeniden Azerbaycan’a katılmaması için oyun içinde oyun kuruyor.
Her zaman söylediğimizi yineleyelim:
Rusya “evet” demedikçe Dağlık Karabağ ve Nahcivan konusu kolay kolay çözülmez.
Rusya, Amerika, Fransa ve diğer birçok ülke Ermenistan’ın arkasında yer alıyor. Bu ülkeye de her türlü yardım ve desteği sağlıyor.
Özellikle Amerika ve Fransa’daki Ermeni lobilerinin iyi çalıştığını söylemeliyiz.
Zaten Amerika’nın, Fransa’nın katliamlara gözlerini ve kulaklarını kapatması da ülkelerindeki Ermeni lobilerinin etkisinden kaynaklanıyor.
Rusya Dışişler Bakanı Lavrov, Karabağ konusunda cepheleşme yanlısı söylemlerde bulunmaktan kaçınma çağrısı yaptı. Dışişleri Bakanı, “Şu anda en önemli hususun gerek taraflar arasında gerekse de sorumlu uluslararası aktörler arasında cepheleşme yanlısı söylemleri körüklemeye derhal son verilmesi olduğuna inanıyoruz. Bu büyük çabalar gerektirmiyor. Bir sonraki kesinlikle atılması gereken adım, cepheleşme söylemine son vermeye paralel olarak askeri faaliyetlerin durdurulması, sivil tesislere yönelik saldırıların sonlandırılması” dedi.
Dağlık Karabağ’daki ateşkes kontrol mekanizmasının en kısa sürede mutabık kalınmasını umduklarını ve Moskova’nın bu konuda Erivan ve Bakü’yle temas halinde olduğunu anlatan Lavrov, Moskova’da sağlanan ancak sahadaki durumu kökten bir şekilde değiştirmeyen ateşkes mutabakatının ardından bir ateşkes kontrol mekanizması oluşturulması gerektiğine ikna olduklarını söyledi.
Lavrov, Rusya Savunma Bakanlığı’nın mekanizmanın kurulması konusunda Azerbaycan ve Ermenistan’daki bakanlıklarla aktif çalışma yürüttüğüne dikkat çekerek mekanizmanın en kısa sürede oluşturulacağını umduklarını ifade etti.
Moskova’da mutabakatla sonuçlanan görüşmenin ardından umutlarının zedelendiğini, zira çatışmaların ve sivil tesislere yönelik saldırıların sürdüğünü kaydeden Lavrov, bu durumun kabul edilemez olduğunun altını çizdi.
Lavrov, Bakü ve Erivan’ın Dağlık Karabağ’ı uzun süre için istikrara kavuşturacak temel hükümler üzerinde mutabakat sağlaması için bu yöndeki çabaların hızlandırılması gerektiğini kaydederek şunları söyledi: “Siyasi çözüme yönelik çabaların hızlandırılması gerektiğini söylemeden geçemem. Buna Moskova Bildirisi’nde de yer verilmişti. AGİT Minsk Grubu eş başkanları Rusya, ABD ve Fransa’nın hazırladıkları ve çatışmanın taraflarıyla istişare ettikleri birtakım çalışmalar var. Bu çalışmalarda tüm sorulara yanıtlar yer alıyor. Bence tarafları bölgede daha uzun süreli istikrar sağlamaya, ekonomik ilişkiler, ulaşım ağları önündeki engelleri kaldıracak ve hem Karabağ’ın hem de diğer bölgelerin güvenliğin sağlamaya imkan sunacak temel hükümler üzerinde mutabakat sağlamaya teşvik etmeliyiz.”
İşin ilginç tarafı şu:
Rusya, açıklamasında sivillerin hedef alınmasının kabul edilemez olduğunu söylüyor. Bu yalana kim inanır? Eğer Rusya, bu konuda doğrudan Ermenistan’a destek çıkmamış olsa Ermenistan’ın sivil hedeflere saldırması mümkün olabilir mi?
Moskova Dağlık Karabağ sorununun daha fazla çözülmemiş hâlde kalamayacağının ve Azerbaycan’ın, özellikle askerî alanda, giderek güçlendiğinin farkında. Dolayısıyla yalnızca Ermenistan temelli siyaset, Paşinyan döneminin de gösterdiği gibi, uzun vadede Rusya açısından olumsuz sonuçlara yol açabilecektir. Kaldı ki Rusya’nın Ermenistan ile yakın işbirliğine rağmen, Moskova’nın Azerbaycan ile ilişkileri birçok alanda çok daha yüksek seviyede bulunuyor.
Rusya’nın hem Azerbaycan ile ticaret hacmi hem de yatırımları Ermenistan’a kıyasla daha fazladır. Bu örnekleri artırmak mümkün. Rusya Ermenistan’ın “müttefiki” olsa da, Azerbaycan ile ilişkiler de Rusya açısından gittikçe önem kazanıyor. Azerbaycan Rusya’nın Dağlık Karabağ konusundaki tek taraflı siyasetinden yavaş yavaş vazgeçmesi konusunda etkin olmaya başlıyor. Nitekim Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de Rusya’yı “stratejik ortak” olarak adlandırıyor.
Özetleyelim:
Rusya, Azerbaycan’ın az da olsa toprak kayıplarını kazanmasına göz yumması ile bu ülke ile iyi ilişkilerini sürdürme kararında olduğunu göstermiştir. Ermenistan’ın daha fazla kayıp vermesini önlemek için de arabuluculuğa soyunmuştur.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz