Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınında son birkaç ayda özellikle ABD, Hindistan, Rusya ve Brezilya başta olmak üzere Güney Amerika ülkelerinde hızla yayılarak, 30.4 milyon vaka sayısına ulaştı.
Covid-19 sebebiyle dünyadaki ölü sayısı bu satırlar yazılıncaya kadar 951 bini aşarken, birçok ülkede uygulanan karantina, maske kullanımı ve hijyen önlemlerine rağmen vaka sayısı son günlerde rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor.
Kuzey ve Güney Amerika ülkelerindeki enfekte hasta sayısı tüm dünyadaki vakaların yarısına yakınını oluşturuyor. ABD’de vaka sayısı 6 milyon 874 bini, can kaybı ise 202 bin 213’ü aşmış durumda. Brezilya’da ise vaka sayısı 5.5 milyona, can kaybı ise 135 bin aştı. Peru’da vaka sayısı 750 bin 98, vana kaybı 31 bin 146’ya ulaşırken, Meksika’da vaka sayısı 684 bin 113’e, hayatını kaybedenlerin sayısıysa 72 bin 179’a yükselmiş durumda.
1.35 milyar nüfusuyla dünyanın en kalabalık ikinci ülkesi olan Hindistan’daki salgının yayılma hızı da oldukça tehlikeli boyutlara ulaştı. Vaka sayısının 5.2 milyonu, cana kaybının ise 85 bini aştığı Hindistan’da özellikle Ağustos ayında günlük vaka sayısı 50 binin üzerinde gerçekleşirken, bu sayı son bir haftalık süreçte 90 binin üzerinde görüldü.
Buraya bir nokta koyalım:
Uzmanlar konu hakkında daha önce yaptıkları açıklamalarda “En yoksul ve en kalabalık ülkeler virüsten daha fazla etkilenecek ve ölümler artacak”
ABD, Hindistan, Rusya ve Güney Amerika ülkelerinin yanı sıra Avrupa’da İspanya ve Fransa’da artan vaka sayıları eski kıtada salgınla alakalı endişeleri artırmaya başladı. Fransa’da günlük vaka artışları 11 bine yaklaşmış durumda. Toplam vaka sayısı da 415 bin 481’e yükseldiği ülkede 31 bin 95 kişi de Covid-19 sebebiyle hayatını kaybetti. Salgının en çok etkili olduğu Batı Avrupa ülkesi olan İspanya’da ise toplam vaka sayısı 625 bin 651’e ulaştı.
Son günlerde İspanya’da günlük vaka sayılarındaki artışlar 10 binin üzerine çıktı. Bu yüzden Madrid hükümeti yeni önlemler devreye almaya hazırlanıyor. Dünya genelinde Covid-19 vaka sayısının en çok görüldüğü 19’ncu ülke olan Türkiye’de bugüne kadar salgın nedeniyle 7 bin 315 kişi hayatını kaybetti. Can kayıplarının sayısı açısındansa ülkemiz dünya genelinde 23’üncü sırada yer alıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre Covid-19 sebebiyle yaşanan ölümlerin oranı grip nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısının 5 katına ulaştı. Koronavirüse karşı aşı geliştirme çalışmaları dünya genelinde tüm hızıyla sürse de, salgına karşı etkili olan bir ilaç bulunmuş değil.
Rusya geçtiğimiz haftalarda Sputnik V adını verdiği koronavirüs aşısını ülke genelinde dağıtmaya başladı ancak bu gelişme dünya çapında özellikle de ABD ve Avrupa gibi Batılı ülkelerde Moskova hükümetinin şeffaf olmayan çalışmaları sebebiyle kabul görmedi.
Bilim Kurulu üyelerinin aşı konusundaki ortak görüşünü de yansıtalım:
“2021 yılından önce aşı bulunmaz ve aşılama işlemlerine de geçilmez.”
Çin’de 100’den fazla bilim insanının üzerinde çalıştığı corona virüsü aşısında nihayet son aşamaya ulaşıldı. Dünya Sağlık Örgütü’nün 3 Eylül tarihli açıklamasına göre corona virüsü aşı adayları içerisinde şu anda dünyada 8 firma Faz 3, yani aşının üretime geçilmeden önceki son aşaması olan binlerce kişilik gönüllü insan çalışmalarına başlamış durumda.
Bunlardan biri de Çin merkezli Sinovac Biotech firmasına ait olan ve halk arasında ölü virüs olarak bilinen inaktif virüs aşısı. Geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanlı Fahrettin Koca’nın faz 3 denemelerine Türkiye’de de başlanacağı haberini verdiği aşının klinik araştırmalarına 9 ülke dahil edilecek.
Brezilya ve Bangladeş gibi vakaların çok yüksek oranda görüldüğü ülkelerde şimdiye kadar yaklaşık 10 bin gönüllüye aşı uygulandı. Türkiye’deki ilk uygulama ise Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde üç sağlık çalışanı ile başlatıldı.
Faz 3 klinik araştırmaların Türkiye ayağında ilk etapta 25 merkezde yaklaşık 1200 gönüllüye aşı uygulanacak ve daha sonra bu sayı 10 binin üzerine çıkarılacak. Aşılamalar ve gönüllü takiplerinin 2,5 ay içerisinde bitirilmesi planlanıyor.
Aşılamalara geçişle birlikte dünyada vaka sayılarında da bir düşüşün yasabileceği açıklandı.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz