Atatürk’ün ibadete açtırdığı camiler

Atatürk’ün emriyle tamir edilen ve ibadete açılan camilerimiz

1924-1935 ARASINDA TAMİR EDİLEN CAMİLER

İstanbul’da: Sultanahmet Camii, 50.535 lira

İstanbul: Kandilli Cami inşası, 17.000 lira

İstanbul: Fıstıklı Camii inşası,17.000 lira

İstanbul: Ayasofya Camii, 52.000 lira

İstanbul: Piri Mehmet Paşa Camii, 5.638 lira

İstanbul: Cedit Ali Paşa Camii, 10.000 lira

Kırklareli: Sokullu Camii, 12.995 lira

Manisa: Muradiye Camii, 12.000 lira

Edirne: Üç Şerefeli Camii, 7.000 lira

İstanbul: Ayakapı’da Gül Camii, 2.000 lira

İstanbul: İmrahor Camii, 1.500 lira

İstanbul: Beylerbeyi Camii, 4.000 lira

İstanbul: Cihangir Camii, 2.844 lira

İstanbul: Zeynep Sultan Camii, 4.300 lira

İstanbul: Sultan Bayezid Camii, 12.000 lira

İstanbul: Selimiye Camii, 4.620 lira

İstanbul: Yeni Camii, 1.506 lira

İstanbul: Balipaşa Camii, 8.000 lira

İstanbul: Mecidiye Camii, 2.500 lira

İstanbul: Nusratiye camii, 2.200 lira

İstanbul: Molla Çelebi Camii, 5.000 lira

İstanbul: Büyük Piyale Camii, 1.696 lira

İstanbul: Rumi Mehmet Paşa Camii, 1.800 lira

İstanbul: Mihrimah Camii, 2.071 lira

İstanbul: Teşvikiye Camii, 1.422 lira

İstanbul: Hazreti Halid Camii, 7.000 lira

İstanbul: Rüstem Paşa Camii, 8.344 lira

İstanbul: Küçük Ayasofya Camii, 2.820 lira

İstanbul: Mimar Sinan Türbesi, 6.617 lira

İstanbul: Süleymaniye Camii, 6.300 lira

İstanbul: Yeni Camii, 1.506 lira

İsanbul: Balipaşa Camii, 8.000 lira

İstanbul: Ortaköy Mecidiye Camii, 2.500 lira

İstanbul: Nusratiye Camii, 2.200 lira

İstanbul: Fındıklı Çelebi Camii, 5.000 lira

İstanbul: Büyük Piyale Camii, 1696 lira

İstanbul: Rum Mehmetpaşa Camii, 1.800 lira

Edirnekapıda Mihrimah Camii, 2.071 lira

İstanbul: Teşvikiye Camii, 1.422 lira harcanmıştır.

TAMAMLANAN CAMİLER (1941) HARCANAN PARA

İstanbul: Heybeliada Camii, 17.000 lira

İstanbul: Beşiktaş Sinan Paşa Camii, 9.982,14 lira

İstanbul: Dolmabahçe Camii, 8.936,44 lira

İstanbul: Laleli, 21.299,18 lira

İstanbul: Çemberlitaş’ta Atik Ali Paşa Camii, 15.003,93 lira

İstanbul: Edirnekapı’da Mihrimar Camii, 6.851,65 lira

İstanbul: Hırkai Şerif Camii, 1.224 lira

İstanbul: Küçük Ayasofya Camii, 589 lira

İstanbul: Çorlulu Ali Paşa Camii, 1.350.85 lira

İstanbul: Galta Okçu Musa Camii, 6.379,66 lira

İstanbul: Sütlüce’de Mahmut Ağa Camii, 1.560 lira

İstanbul: Mehmet Ağa Camii, 2.516,33 lira

İstanbul: Ortaköy Mecidiye Camii, 2.927,28 lira

İstanbul: Üsküdar’da Faik Paşa Camii, 1.500 lira

İstanbul: Kadıköy’de Cafer Ağa Camii, 1.401,67 lira

İstanbul: Kılınç Ali Paşa Camii, 4.199,35 lira

İstanbul: Fethiye Camii, 3.893,28 lira

İstanbul: Cihangir Camii, 1.519 lira

İstanbul: Nişantaşı’da Teşvikiye Camii, 8.159,90 lira

Ankara’da: Zencirli Camii, 19.470,42 lira

Ankara’da: Cenabi Ahmet Paşa Camii, 32.898,75 lira

Kırklareli: Hızır Bey Camii, 2.689,75 lira

Lülburgaz: Sokullu Camii, 3.056 lira

Edirne: Beyazıt Evvel Camii, 342.50 lira

Edirne: Sultan Selim Camii, 5.025,25 lira

Edirne: Bayezit Sani Camii, 651.25 lira

Edirne: Üç Şerefeli Camii, 2.190 lira

Çankırı: Ulu Camii, 10.993 lira

İstanbul: Mahmut Paşa Camii, 29.776,80 lira

İstanbul: Fatih’te Mesih Paşa Camii, 31.233,13 lira

İstanbul: Beyoğlu’da Ağa Camii, 22.432,30 lira

İstanbul: Sultan Selim Camii, 28.008,95 lira

İstanbul: Fatih’te Bali Paşa Camii, 64.47,55 lira

İstanbul: Eyüp Sultan Camii, 13.089,39 lira

İstanbul: Üsküdar’da Çinili Camii, 10.058,94 lira

Edirne: Havza’da Sokulu Camii, 32.548,05 lira

İstanbul: Nişancı Mehmet Paşa Camii, 4.979 lira

İstanbul: Haseki İmaret Camii, 5.308,85 lira

Zonguldak: Carnikebir Camii, 1.547,20 lira

İstanbul: Üsküdar’da Atik Valide Camii, 8.291,26 lira harcanmıştır.

TAMAMLANMAK ÜZERE OLAN CAMİLER (1941)

İstanbul: Süleymani Camii, 96.307,73 lira

İstanbul: Azapkapı’da Sokullu Camii, 58.910 lira

İstanbul: Yeni Camii, 59.989,36 lira

İstanbul: Kadırga’da Sokullu Camii, 34.992,04 lira

İstanbul: Sultan Ahmet Camii, 26.855,49 lira

İstanbul: Şemsi Paşa Camii, 34.773,40 lira

Bursa’da Yeşil Camii, 14.233,60 lira

Bursa’da Yıldırım Camii, 16.757,20 lira

Çerkeş’te Muradı Rabi Camii, 8.974 lira

Sinop’ta Alaaddin Camii, 10.000 lira

Bolu’da Yıldırım Camii, 15.451,44 lira

Malatya’da Arslan Bey Camii, 6.547 lira

Rize’de Orta Camii, 3.000 lira

Trabzon’da Hatuniye Camii, 4.290,87 lira

Kars Camii, 751.60 lira

Erzincan’da İzzet Paşa Camii, 7.408,10 lira

Bozüyük’te Kasım Paşa Camii, 48.049,69 lira

Elmalı’da Ömer Paşa Camii, 38.236,32 lira

Afyon’da Gedik Ahmet Paşa Camii, 57.904.58 lira

Kayseri’de Ahmet Paşa Camii, 28.890 lira

Yozgat’ta Çanaoğlu Camii, 15.500 lira

Diyarbakır’da Behram Paşa Camii, 15.000 lira

Divrik’te Ulu Camii, 15.000 lira

Tokat’ta Ali Paşa Camii, 9.193 lira

İstanbul: Bayezit Camii, 5.000 lira

Ankara: Hacı Bayram Camii, 502.89,71 lira harcanmıştır.

KEŞİF BEDELİ 5 BİN LİRANIN ÜZERİNE CAMİLERDEN BAZILARI:

İzmit: Pertev Paşa Camii, 35.940 lira

Samsun: Dördüncü Mehmet Camii, 41.495,29 lira

İstanbul: Ali Paşa Camii, 11.795,80 lira

İstanbul: Hoca Paşa Camii, 11.293,53 lira

İstanbul: Şehzade Camii, 28.683,35 lira

İstanbul: Fatih Camii, 63.675,50 lira

İstanbul: Üsküdar’da Ayazma Camii, 20.662,70 lira

İstanbul: Üskürdar’da Cedit Valde Camii, 10.359,90 lira

İstanbul: Kasımpaşa’da Camikebir, 17.150,05 lira

İstanbul: Eyüp’te Zal Mahmut Paşa Camii, 9.891 lira

İstanbul: Zeyrek’te Kilise Camii, 8.490 lira

İstanbul: Tophane’de Nusratiye Camii, 12.236,18 lira

Tekirdağ: Rüstem Paşa Camii, 7.815 lira

Gebze Çoban Mustafa Paşa Camii, 30.661 lira

Çorlu: Süleymaniye Camii, 12.981,10 lira

Silvan: Salahaddin Eyyübi Camii, 30.000 lira

Ladik: Bülbül Hatun Camii, 47.693,06 lira

Ladik, Sultan Mehmet Camii, 41.495,29 lira

Edirne: Bayezit Sanı Cami, 30.000 lira

Edirne: Muradiye Camii, 10.000 lira

Edirne: Üç Şerefeli Camii, 10.000 lira

Harput: Sare Hatun Camii, 10.000 lira

Antalya: Tekeli Mehmet Paşa Camii, 6.763 lira

Kilis: Canpolat Camii, 15.030,14 lira

Niğde: Alaaddin Camii, 32.562,30 lira

Kayseri: Merzifon Kara Mustafa Paşa Camii, 9.838 lira

Bursa: Ulu Camii, 39.562,30 lira

Bursa: Muradiye Camii, 15.000 lira

Bursa: Hüdavendigar Camii, 10.000 lira

Manisa: Muradiye Camii, 35.940,08 lira

İzmir: Alsancak Camii İnşaası, 25.000 lira

Afyon: Sandıkdı Çarşı Camii, 5.476,21 lira

İstanbul: Bayezit Camii, 14.596,56 lira

İstanbul: Üsküdar’da Atik Valide Şadırvanı, 9.435 lira

Konya: Sultan Alaaddin Camii, 35.000 lira

Ankara: Saman Pazarı’nda Kurşunlu Camii, 12.000 lira

İstanbul: Balat’ta Ferruh Kethüda Camii, 16.000 lira

İstanbul: Nur-u Osmaniye Camii, 20.486,90 lira harcanmıştır.

HAYRAT TERTİBİNDEN TAMİRİ YAPILAN CAMİLER

Malatya’da Arslan Bey Camii, 6.337 lira

İstanbul Sarıyer’de Çarşı Camii, 1.797 lira

Bolayır’da Süleyman Paşa Camii, 1.357,06 lira

Gebze’de Orhan Bey Camii, 1.010 lira

Konya’da Eşrefoğlu Camii, 10.000 lira

Manisa’da Muradiye Camii, 10.000 lira

İzmir’de Hisar Camii, 15.335.90 lira

İzmir’de Şadırvanlı Camii, 10.991,90 lira harcanmıştır.

Tüm bu liste, 1 Nisan 1941 tarihli İktisadi Yürüyüş adlı derginin 32. sayısından alınmıştır. Dergideki yazının ilk cümlesinde şu ifadeler yer almaktadır : ” En gayri müsait şartlar altında Vakıflar umum müdürlüğü abidelerimizin tamir işine 1.000.000 lira tahsis eylemiştir”. Devletin camileri tamiri için 1.000.000 lira ek bütçe ayırmasının dışında Atatürk’ün şahsi olarak yaptırdığı ve maddi yardım yaptığı camilerden biri Eskişehir Mihalıççık köyündeki ”Aşağı Camii” ya da ”Mihalıççık Atatürk Camiidir”.

Atatürk, Türkiye’deki hiçbir camiyi ihmal etmemiştir. Bu listeden önce Atatürk’ün 1 Mart 1923 günü mecliste yaptığı konuşmasında, ”Yapılan onarım içinde, 126 cami ve mescidi şerif ile 31 medrese ve mektep, 22 su yolu ve çeşme, 175 gelir getiren yer ile 26 hamam bulunmaktadır.” bilgisini vermektedir. Bu tarihten sonra yapılanlar ise işte yukardaki listedir.

Yine burada küçük bir ayrıntıyı ifade etmek lazım gelir. Bakımı gereken tüm bu camiler tamir, bakım ve onarım esnasında geçici olarak kapatılmıştır. Bu sırada ise Hatay, bilindiği üzere Türkiye’ye bağlı değildi ve Hataylıları Türkiye’den soğutmak için Suriye tarafında yabancı casuslarca ”Türkiye’de camiler kapanıyor, nerede namaz kılacaksınız?” şeklinde bir propaganda başlatıldı. Bu propaganda Türkiye’de duyulunca 27 Mayıs 1937’de İçel Milletvekil S. Fikri Mutlu mecliste bu bilgiyi yalanlamıştır ve şu açıklamayı yapmıştır: ”Suriye’de yaşayan bazı kötü niyetli kişilerin güya Türkiye’de camiler kapatılıyor, camiler yıkılıyor diye sürekli propaganda yapmakta olduklarını çok yakından işittik. (…) Oradaki hain düşüncenin havayı bulandırmak istediği Türkiye’de camilerin kapatılmamış olduğunu buradan aydınlatmak istiyorum.’

saygilarimla,

Selen Atasoy