Türk Evi’nin Evrimi: Ülkemize Özgü Konut Mimarisi Nasıl Evrimleşti?
Türk evi, Osmanlı hudutları içinde Anadolu ve Rumeli’de yerleşmiş, gelişmiş ve 600 küsur yıl hüküm sürmüş, kendine has hususiyetleri olan bir mesken tipidir. Muhtelif coğrafyanın mimarî özellikleriyle yoğrularak meydana gelen Türk evi, 17. ve 18. Asırda altın çağını yaşadı. Osmanlı’nın sarsılmaya başladığı devirlerde dahi, özgünlüğünü muhafaza etti. Ancak 20. Yüzyıldan itibaren süratle gerilemeye ve yok olmaya başladı. Bu süreç maalesef hâlâ devam ediyor…
Aşağıda detayları ile geleneksel bir Türk evinin ayrıntıları var. Umarız bu köklü mimari birikimimiz tekrardan canlanır…
Türk Evinin Özellikleri
Türk evleri, esasen tek katlıdır. Değişik faktörlerle kat adedi, birden fazla olsa bile esas kat, daima tektir. Bu esas kat, birkaç katlı evlerde mutlaka en yukarıdaki kattır. Kırsal kesimde, bahçe içinde ve serbest yerleşim alanlarında tek katlı; şehir içinde, dar ve sıkışık alanlarda ise iki ve üç katlıdır. Evdeki hayat; hava, güneş ve manzaradan istifade edilebilmesi için son kattadır. Zemin katta ise daha çok giriş avlusu, mutfak, kiler, ambar, samanlık, ahır gibi bölümler bulunur. Evin birinci katına, taşlıktan ahşap bir merdivenle çıkılır. Ev, birden fazla katlı ise asıl yaşamın olduğu üst katta sofa ve sofaya açılan odalar bulunur. Evlerin helâları da zemin kata veya bahçenin bir kenarına yerleştirilmiştir. Evlerin bir iç bahçeleri, avluları bulunur. Yüksek bir duvarla çevrili bu bahçe avluya, hayat denir. Bahçenin içerisinde kuyu, çardak ve çiçeklik bulunur.