Necdet Buluz
Koronavirüs nedeni ile maske takmak, sosyal mesafeyi korumak ve hijyen ortamını sağlamak bugün için olmazsa olmazlar arasında gösteriliyor. Ancak, bunlar içinde en sıkıntılı olanın maske takmak olduğu öne çıkıyor.
Sıkça sorulan soru:
“Maske takmaktan ne zaman kurtulacağız?”
Maske konusunda tartışmalar çok. Maskenin birçok tehlikeyi dışarıda bıraktığı ifade ediliyor. Bazıları da “hiçbir işe yaramıyor. Doğru kullanımı önemli, buna da herkes duyarlılık göstermiyor” diyor.
Ancak konu ne kadar tartışılırsa tartışılsın, maskenin hiç kuşkusuz birçok alanda koruyucu yönü ve rolü bulunuyor. Zaten Dünya Sağlık Örgütü de bu konuda uyarı üzerine uyarı yapıyor. Bilim Kurulu’ndan gelen açıklamalar da bunu teyit ediyor.
Biz, tartışmaları bir kenara bırakalım. “Maskeye ne zaman veda edeceğiz?” sorusuna yanıt arayalım.
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, koronavirüs vaka sayısındaki olumlu azalmaya değinerek, “Ben 10’lu rakamların altına 4-6 haftada ineceğimizi, maskeyi ve mesafeyi bırakmanın 4-6 aydan daha sonraki dönemde olacağını tahmin ediyorum” açıklaması ile bu soruya yanıt veriyor.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Türkiye’de koronavirüs salgınında vaka sayılarındaki azalmayı değerlendirdirdiği açıklamasında bakınız neler diyor, kendisini dinleyelim:
“Salgınlardaki vaka sayıları azalırken dimdik bir azalma döneminden sonra, dağın eteği gibi bir dirençle karşılaşılır ve azalma hızı biraz yavaşlar. Bu daha sağlıklı bir yavaşlamadır. Hızla sıfırlara inerse ‘biz bazı vakaları atlıyor olabiliriz’ anlamına gelir. Dolayısıyla bunun aşağı yukarı 4-6 hafta civarında olabileceğini tahmin ediyorum. Kaldırılamayacak hiçbir tedbir yok. Yeter ki siz gerekli önlemleri alın. Biz zaten bir süre maskeli ve mesafeli yaşayacağız. Bunun ne kadar süreceğini söylemek zor ama ben 4-6 aydan önce olabileceğini düşünmüyorum. Açıkçası vaka sayılarının yavaş inmesi her zaman daha güvenli ortamdır. Bu sizin vakaları yeteri kadar etkinlikle taradığınızı ve tespit ettiğinizi gösterir. Siz bir haftada, iki haftada 10’un altında sayılara inerseniz ‘bazı vakaları atlıyorsunuz’ anlamına gelir. Direnç zaten salgının doğasında olan bir şey. Belirtileri olmayıp virüs taşıyan insanları bulmanın, belirtisi olanları bulmak kadar kolay olmadığını bilmemiz gerekiyor. Bir dirençle karşılaşırsınız. Bunu Almanya da yaşıyor. Mesela 7-8 binlerden hızla binin altına indiler; ama çok uzun süredir 600-700 gibi rakamlarda takılıp kaldılar. Bu doğaldır. Bizde de birkaç gündür vaka sayısı 900, bin civarında. Bu bence son derece olumlu azalma şekli. Ben 10’lu rakamların altına 4-6 haftada ineceğimizi, maskeyi ve mesafeyi bırakmanın 4-6 aydan daha sonraki dönemde olacağını tahmin ediyorum. Singapur Teknoloji ve Tasarım Üniversitesi’nin Türkiye’de koronavirüsün 8 Eylül’de bitebileceği yönündeki açıklamalarını değerlendirdiğimizde bu aslında Singapur Üniversitesi’nin yayını olmadığını görmekteyiz. Singapur Üniversitesi’nden bir kişinin kendi bir modelleme yaparak ülkelere göre yaptığı bir tahmin. İlk yaptıkları tahminlerin neredeyse hiçbiri tutmadı. Onların tahminlerine bakarsanız Türkiye’de çoktan bitmişti. Hatta sadece bizde değil birçok ülkede çoktan bitmişti bu iş. Ama henüz biten hiçbir ülke olmadı. Ben bunu yapanın bizden daha iyi modelleme yaptığı düşüncesinde değilim. Akademik kariyerini de bilmiyorum. Belki kariyeri bizlerden çok daha düşük birinin yaptıklarının dikkate alınmasını bizler farklı hesaplar yaparken çok doğru bulmuyorum. Ben de mesela oturup dünyayla ilgili tahminlerde bulunuyorum, modellemeler yapıyorum. Ama oradaki insanlar benden çok kendi bilim adamlarının yaptığı tahminler olarak değerlendirmek çok daha doğru olacaktır.”
Şurası açık:
Okullar önümüzdeki Eylül ayında açılacak. Çocuklarımızın okullara maske takarak gideceği söyleniyor. Yine sosyal mesafe ve hijyene dikkat edilecek.
Bir de şu var:
Eğer okulların açılma gününe kadar koronavirüsten bir eser kalmazsa ne olacak? O zaman da maske kullanılmaya devam edilecek mi?
Bazı bilim insanları son noktayı koyuyor:
“2021 yılına kadar maske kullanımı sürecek.”
Dönüp dolaşıp Prof. Dr. Mehmet Ceyhan Hoca’nın açıklamalarında yer alan tarihlere geliyoruz. Demek ki, maskeli günlere veda etmek sanıldığı kadar öyle kolay olmayacak.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz