Barış Akademisyenlerinden bir grubun Türkiye İnsan Hakları Vakfı bünyesinde gerçekleştirdiği “Zor Koşullar Altında İnsan Hakları Aktivistleri Olarak Akademisyenlerin Desteklenmesi” projesi tamamlandı.
Projenin en önemli faaliyet alanlarından biri araştırma, belgeleme ve raporlama çalışmaları oldu. “Üniversitenin Olağanüstü Hali: Akademik Ortamın Tahribatı Üzerine Bir İnceleme” isimli rapor, OHAL dönemindeki akademiye yönelik yasal düzenlemeleri, üniversitelerin kendi pratiklerini ve en temelde akademik ortamı şekillendiren siyasi rejimdeki dönüşümü tarihsel-analitik bir çerçevenin içinde değerlendiriyor.
Rapor, akademik ortamın tahribatını mercek altına alıyor; mahiyetini, nasıl gerçekleştiğini ve ne tür sonuçlar ürettiğini inceliyor.
Çalışmanın bazı kritik bulgularını şöyle:
Barış İçin Akademisyenler (BAK) vakasında,
* En az 76 üniversitede (54 devlet, 22 vakıf), en az 505 disiplin soruşturması açılmış; ayrıca bu üniversitelerin bir kısmında açığa alma ve idari görevden el çektirme gibi işlemler uygulanmıştır.
* En az 36 üniversitede (18 devlet, 18 vakıf) en az 87 imzacı akademisyen KHK dışındaki yollarla işten çıkarılmıştır.
* OHAL döneminde 55 devlet üniversitesinden 391 imzacı (devlet üniversitelerinde çalışan tüm imzacıların yüzde 42,3’ü), 5 vakıf üniversitesinden 8 imzacı ve 4 bakanlıktan 7 imzacı olmak üzere, toplam 406 imzacı akademisyen KHK’yle kamu görevinden ihraç edilmiştir.
* Toplamda, imzacılarla kurumsal ilişiği olan 72 devlet üniversitesinden en az 65’i (yüzde 90) ve 43 vakıf üniversitesinden en az 28’i (yüzde 65) Barış İçin Akademisyenlere yönelik disiplin soruşturması, işten çıkarma ve KHK’yle ihraç pratiklerinden birine veya daha fazlasına iştirak etmiştir.
“Hak İhlalleri, Kayıplar, Travma ve Güçlenme Süreçleri”
Karma yöntemlerle uygulanan saha çalışmasının bulgularına dayanan “Akademisyen İhraçları: Hak İhlalleri, Kayıplar, Travma ve Güçlenme Süreçleri” isimli rapor da, OHAL KHK’larıyla ihraç edilmenin hukuki, sosyal ve ekonomik sonuçlarına odaklanıyor.
Proje kapsamında gerçekleştirilen bu araştırma, OHAL Döneminde KHK’lerle ihraç edilen akademisyenlerin uğradıkları hak ihlallerini ve bunların sebep olduğu hukuksal, ekonomik, sosyal kayıplar ve sağlık etkilerini saptamak, ihlal-kayıp döngüsünün travmatik sonuçlarını ortaya koymak ve akademisyenlerin bu zorlu süreçle nasıl baş ettiklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirildi.
Araştırma, ihraçlar sürecinde yaşanan her bir hak ihlalinin yeni bir ihlale yol açtığını, bir başka deyişle ihlallerin döngüselliğini ortaya koyuyor.
OHAL döneminde üniversitelerden toplam 6 bin 81 akademisyen ihraç edildi ve bunları 406’sı Barış için Akademisyenlerdi. Bu araştırma, Barış için Akademisyenlerin yaşadıklarına odaklanıyor.
Diğer sebeplerle ihraç edilmiş akademisyenlerle yapılan 41 mülakata dayanan araştırma raporu ise Aralık ayı içinde yayınlanacak. (AS)
* Üniversitenin Olağanüstü Hali raporuna buradan, Akademisyen İhraçları: Hak İhlalleri, Kayıplar, Travma ve Güçlenme Süreçleri raporuna buradan ulaşabilirsiniz.