Dünya ekonomisi çöküyor…

Necdet Buluz

Koronavirüs konusunda yazdığımız yazıların bazılarına okurlarımız olumsuz tepkiler verdi. Çokları “İçimizi karartan yazılar yazıyorsunuz. Felaket tellallığı yapmayın” diyor.
Biz, konu ile ilgili gelişmeleri ve bilgilendirici yazıları bazen de yorum yapmadan sizlerle paylaşıyoruz. Gerçekleri yansıtmak felaket tellallığı değildir.
Bugün de yine çoklarının hoşuna gitmeyecek bir yazı yazmak zorunda kaldık. “Dünya ekonomisi virüs nedeni ile çöküyor” yazımız bir noktada gerçekleri yansıtıyor. Bu çöküntüyü biz de yaşayacağız. Bu nedenle şimdiden önlemlerimizi almak, ayaklarımızı yorganımıza göre uzatmak durumundayız.
Şimdi yazımıza ve gelişmeler göz atalım. Dünya ekonomilerinin nasıl bir sarsıntı yaşanabileceğini açık biçimde göreceğiz.
Koronavirüs salgını Avrupa’da sağlık sistemiyle birlikte ekonomileri de yıkıyor. İspanya Başbakanı Sanchez ve AB Komisyonu Başkanı Leyen, Avrupa ülkelerinin 2. Dünya Savaşı sonrasındaki Marshall Planı’na benzer bir yardım planına ihtiyacı olduğunu söyledi. Birliğin dağılmanın eşiğine gelebileceği de söyleniyor.
Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinin, Çin kaynaklı yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla ağır sarsıntıya uğraması beraberinde çözüm arayışlarını da getiriyor. Özellikle İtalya ve İspanya gibi hâlihazırda yüksek kamu borcu nedeniyle ekonomik krizi içinde güney bölgesi ekonomileri, Kovid-19 salgını nedeniyle krizin derinleşmesiyle karşı karşıya.
Avrupa’da bazı liderler kıtanın girdiği ekonomik bunalımdan çıkışının 2. Dünya Savaşı ABD tarafından sunulan Marshall Planı’na benzer bir planın devreye girmesini talep ediyor.
Son olarak İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, İngiliz The Guardian gazetesine bir yazı yazarak Avrupa Birliği’ne yeni bir çağrıda bulundu. Sanchez yazdığı makalede Avrupa için yeni bir Marshall Planı’na ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor ve “Vatandaşlarımız ölüyor, hastaneler dolmuş taşmış durumda. Ya sarsılmaz dayanışmayla cevap veririz ya da birliğimiz çöker” diyor.
Başbakan Sanchez, Avrupa Birliği’nin tarihteki örneklerden farklı bir savaş içinde olduğunu belirtip “Avrupa projesi görünmeyen bir düşman tarafından test ediliyor” diyor.
İspanya gibi ülkelerin salgına karşı Avrupa’dan gerçek bir dayanışma kanıtına ihtiyacı olduğunu ifade eden Başbakan, ‘dayanışmanın’ en önemli AB prensibi olduğunu ve dayanışma olmaması durumunda Avrupa’nın geleceğinin ciddi yara alacağını da vurguladı.
Avrupa’nın bir savaş dönemi ekonomi planı oluşturması ve direniş, yeniden inşa ve telafi desteği sağlaması gerektiğini belirten Sanchez, kıtanın ekonomisinin, “Yeni Marshall Planı” olarak nitelendirilebilecek, tüm AB kurumlarının desteğinin sağlandığı ve önemli oranda kaynağın harekete geçirildiği bir planla yeniden inşa edilmesi gerektiğini belirtti. Birlikte hareket etmek gerektiğini vurgulayan Sanchez “hepimiz kazanmazsak, sonunda hepimiz kaybederiz” dedi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de WeltamSonntag gazetesi için kaleme aldığı yazısında, Pedra Sanchez’inkine benzer bir çıkış yaptı ve “Avrupa için bir Marshall Planı’na ihtiyacımız var” ifadesine yer verdi. Von der Leyen yazısında, “Daha büyük bir felaketi önlemek uğruna yatırılacak milyarlarca euro, kuşakları birleştirecektir” ifadesini kullandı.
Avrupa Komisyonu, Yunanistan, Polonya ve Portekiz’i içeren milyarlarca euro değerindeki yardım paketini onayladı. Komisyon Kovid-19 salgının ekonomik etkileriyle mücadele için üç ülkeye 37 milyar euroluk destek paketini onayladı. Komisyondan yapılan açıklamaya göre Portekiz için 13 milyar euro, Polonya için 22 milyar euro ve Yunanistan’a 2 milyar euroluk destek sağlanacak.
Nisan ayı başında hem Madrid hem de Roma, AB’den “koronatahvil” olarak adlandırılan ve AB’ye üye ülkelerin teminatıyla ihraç edilecek Eurobond talebinde bulunmuş ancak bu talep Almanya ve Hollanda gibi ülkelerin vetosuyla karşı karşıya kalmıştı. Öyle ki Hollanda, İspanya’yı savurgan olmakla suçlamıştı.
Özetleyelim:
Görüldüğü gibi koronavirüs tüm dünya ülkelerinde çok büyük sarsıntılar yaratıyor. Bu nedenle virüs sonrası yaşanabilecekler için de endişe giderek yayılıyor. Eninde sonunda ekonomik durum gerçeği ortaya çıkacak ve bu konuda çöküş de kaçınılmaz olacak.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz