Devrim Yasamız Medeni Kanun’un Kabulünün 94. Yılı
Medeni Kanun’un kabulünün 94. yılında, laik hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti için, yurttaşlar için ve özellikle kadınlar için önemine ve değerine bir kez daha dikkat çekmek ve son dönemlerde yaşanan sorunları kamuoyuyla paylaşmak istiyoruz.
Medeni Kanun kişiler hukuku, aile hukuku, miras hukuku ve eşya hukuku kurallarıyla, yurttaşların doğumundan başlayarak ölümünden sonrasına kadar özel yaşam ilişkilerinin düzenlendiği temel kanundur.
Atatürk’ün önderliğinde ulusal egemenlik temelinde kurulan
Cumhuriyetimizin ilk yıllarında yapılan hukuk devriminin ilk akla gelen yasasıdır, Medeni Kanun. 17 Şubat 1926’da kabul edilen Medeni Kanunumuz laik hukukun simgesidir ve aynı zamanda ülkede hukuk birliğinin yaşama geçirilmesini sağlamıştır.
94 yıl önce Medeni Kanun’un yürürlüğe girişiyle kadınlar, evlenme, boşanma, mal varlığı, miras gibi özel yaşamlarına ilişkin haklar açısından eşit yurttaş konumuna gelmişler; EVLİLİK YAŞI kuralı getirilmiş; erkeğin birden çok kadınla evlenebilmesi yerine TEK EŞLİLİK ve evlilik birliğinin “RESMİ NİKAH” ile kurulması kabul edilmiştir. “Erkeğin BOŞ OL” demesiyle boşanma yerine HAKİM KARARIYLA BOŞANMA”, kız ve erkek çocuklara “EŞİT MİRAS PAYI” gibi kurallar kadın haklarının güvencesi olmuştur.
Ne yazık ki günümüzde, Medeni Kanunun yok sayılmasına yol açan söylemlere ve yasalarda yapılmak istenen ve yapılan değişikliklere tanık oluyoruz. Örneğin;
– Nüfus Hizmetleri Kanununda 17 Ekim 2017’de yapılan değişiklikle “müftülere resmi nikah yetkisi” verilmesiyle Medeni Kanunun ve laik hukuk kurallarının gözardı edilmesine yol açılmıştır.
– Son dönemde Medeni Kanunun 175 ve 176. maddelerinde düzenlenen yoksulluk nafakası hükmünün “Erkeğin hayatının ipotek altına almaktan kurtarılması” gerekçesiyle kaldırılması gündeme taşınmıştır. Oysa yasaya göre erkek eşlerin nafaka alması önünde bir engel yoktur, her iki eş de nafaka talep edebilir. Uygulamada genellikle nafaka talep eden tarafın kadın olmasının nedeni, ülkemizde kadının eğitim durumu, ekonomik durumu ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi sorunlardan kaynaklanmaktadır. Kadın sorunlarına çözüm üretecek Kadın Bakanlığı kaldırılmıştır, yeniden kurulmasına ihtiyaç vardır.
–Adalet Bakanlığınca gündeme getirilen ancak Arabuluculuk Kanununda arabuluculuğun İHTİYARİ olduğu belirtilmesine rağmen,“Aile Hukukunda ZORUNLU Arabuluculuk” uygulamaya konulmak istenmektedir. Bunun ailede ve toplumda ve özellikle kadınlar açısından yol açacağı sakıncalara ve mağduriyete dikkat çekmek isteriz.
– Önemle dikkat çekmek istediğimiz diğer bir konu; 18 Ocak 2019 tarihinde TBMM gündemine alınan “İslam Kalkınma Örgütü Kadının İlerlemesi Teşkilatı Tüzüğü’nün” onaylanmasının uygun bulunduğuna dair Kanun Teklifi. Tepkiler üzerine geri çekilmişti. Ancak, aynı Tüzük, 2020 Ocak ayında yeniden TBMM gündemine getirildi. Hiç kuşkusuz İslam ülkelerinde kadınların durumunu iyileştirmek için yararlı bir adım. Ancak unutmayalım ki, 1969’dan beri üyesi olduğumuz, eski adıyla İslam İşbirliği Teşkilatı’ndaki tek laik ülke Türkiye. Tüzüğe baktığımızda, “Müslüman âleminde, hızla değişen, gelişen ve modernleşen bir dünyada kadınların, erkeklerin saygı duyulan eşleri olarak yetiştirilmesi, eğitimi, öğretimi ve durumlarının iyileştirilmesinin rolünün önemini teyit ederek…” denildiğini görüyoruz. Kadının birey olarak görülmediği bu anlayışı Türkiye’de egemen kılmaya çalışmak çok yanlış ve tehlikeli.
İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği olarak, kuruluşumuzun 25. Yılında tüm kadınları ve laik Cumhuriyetimizi savunan herkesi bir kez daha kadın erkek eşitliğini bir demokrasi meselesi olarak dikkate almaya, kadını BİREY olarak gören zihniyetin yerleştirilmesine destek olmaya ve MEDENİ KANUNUMUZA SAHİP ÇIKMAYA çağırıyoruz.
İKKB Kurucusu: Prof.Dr. Necla Arat; Koordinatör: Nazan Moroğlu
Kadın Araştırmaları Derneği; İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi; Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği; Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu; TSKF Boğaziçi Şb.; Notre Dame De Sion’lular Derneği; Kadın Haklarını Koruma Derneği; Üniversiteliler Eğitim ve Kültür Vakfı; Çağdaş Anneler Derneği; Uluslararası Kadınlar Dayanışma Derneği İstanbul Şb.; KA-DER Kadıköy; Florence Nightingale Hemş. Yüksek Okulu Mez. Der.; Türkiye Yardım Sevenler Derneği Beyoğlu Şubesi; Çocuk Gelinlere Son Grubu (ÇGSG); Çağdaş Eğitim Vakfı (ÇEV); İstanbul Dayanışma Platformu; İstanbul Düşünce ve Eğitim Derneği; Öncü Kadın; CHP İl Kadın Kolları; Bakırköy Kent Konseyi Kadın Meclisi.
İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği – Kuruluşu:17 Şubat 1995
ORTAK PAYDAMIZ : Laiklik, Demokrasi, Eşitlik, Kadının İnsan Hakları
YOL HARİTAMIZ : Atatürk İlke ve Devrimleri