Neler oluyor?..

Necdet Buluz

Suriye’nin İdlib kentinde yaşanan son olaylar “Burada neler oluyor?” sorusunu da beraberinde getiriyor.
Önce bölgeyi iyi tanıyan bir uzmanın şu sözlerine kulak verelim:
“Suriye güçlerinin sahada beklenenden daha çabuk ilerlemesi ve muhaliflerin karşı koyamadığının ortaya çıkması üzerine inisiyatifi TSK aldı. 30 Ocak’tan itibaren başlayan askeri yığınak 5 Şubat’tan itibaren bir anda hızlandı. Bunun temel nedeni rejimin Serakib’i alarak M-4/M-5 kesişimini kontrol etmesi, Nayrab’ı alarak M-4’e yönelmesi ve Sermin kıyısına gelerek İdlib merkezi tehdit etmesi. Tüm bunlar İdlib merkezindeki yaklaşık bir milyon 200 bin Suriyelinin harekete geçmesini tetikleyecekti. Bu nedenle bir operasyona girişildi. Rejimin hızlı ilerlemesi ve şubat sonuna kadar büyük ölçüde stratejik hedeflerine ulaşarak durması ihtimali nedeniyle operasyon daraltılarak erkene çekildi. Dün sabah itibarıyla Türkiye’nin ateş desteği ile ÖSO ve diğer muhalifler Serakib’e doğru harekete geçti. Burada beklenti ani bir baskınla Suriye güçlerini şaşırtmak ve bu hattan çıkarmaktı. Böylece Rus heyetiyle yapılan görüşmelerde de avantaj elde edilecekti. Çünkü son toplantıda Rus heyeti Türkiye’yi ciddiye almayan bir tavır sergileyerek rejimin M-4 ve M-5’in güney ve doğusuna çekilmesini reddetmişti. Sonunda harekete geçildi ama Suriye güçlerinin TSK’yi vurması ve ilk etapta beklenenin elde edilememesi nedeniyle durdu. Ayrıca toplantı sırasında avantaj elde etme durumunun sağlandığı düşünülürken Suriye güçlerinin. Rusya desteğiyle sert yanıt vermesi duraksamaya neden oldu. Muhtemelen Türkiye geri adım atmayıp, önümüzdeki günlerde bu hareketi daha güçlü bir biçimde tekrarlayacak.”
5 şehit olayı sonrası Rusya’dan gelen açıklamayı da önemsiyoruz. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, İdlib’deki durumdan dolayı endişe duyduklarını belirterek, “Rusya, Soçi anlaşmalarının uygulanmasını en önemli konu olarak görüyor” açıklamasında bulundu.
Peskov, başkent Moskova’da gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında Suriye’ye ilişkin bir toplantının henüz planlanmadığını da söyledi.

Liderlerin talep etmesi halinde böyle bir toplantının düzenlenebileceğini belirten Peskov, “Rusya, İdlib’deki durum ve bu bölgede teröristlerin rahatça gezmesi hakkındaki endişesini gizlemiyor” diye konuştu.
İdlib’de Suriye ordusu ve Rus askeri tesislerine “terör saldırılarının” devam ettiğini savunan Peskov, “Rusya, Soçi anlaşmalarının uygulanmasını en önemli konu olarak görüyor. Suriye ordusuna ve Rus askeri tesislerine yönelik terör faaliyetlerinin bastırılması da büyük önem taşıyor. İdlib’de yapılan bu saldırılar kabul edilemez” dedi.
Buraya bir nokta koyalım:
Peskov, Türkiye’nin desteklediği Özgür Suriye Ordusu (ÖSO)’yu terörist grup olarak tanımlıyor. ÖSO güçlerinin İdlib’de bulunması ve kenti terk etmemesi Rusya’yı rahatsız ediyor. Esad’ın arkasında duran ve desteği eksik etmeyen Rusya, burada Esad güçlerini de hem kontrol ediyor hem de yönetiyor.
Bir konu daha var:
Her ne kadar Türkiye ile Rusya bölgede anlaşıyor gibi görünüyorsa da son günlerde bu ilişkinin sarsılmakta olduğunu görüyoruz.
Libya’da Rusya Hafter’i desteklerken, Türkiye tam tersi kararla meşru hükümete destek veriyor. Rusya’nın Ukrayna hassasiyetini Türkiye neredeyse ikiye bölmeye kalkıştı. Kırım konusunda da Erdoğan’ın açıklamalarının Rusya’yı rahatsız ettiğini düşünüyoruz.
Kanal İstanbul ile Amerika’nın Karadeniz’e açılması söz konusu. Bu noktada da Rusya’nın sıkıntısı olabilir. Şimdilik Rusya bu konularda sessizliğini koruyor. Ancak sahada istediği gibi oynuyor.
Suriye’de Türkiye Esad’ın devrilmesi için çaba gösterirken, Rusya Esad’ın ayakta kalmasını ve güçlenmesini istiyor.
Şimdi bütün bunları alt alta koyduğumuz zaman birçok konuda Rusya ile ayrıştığımız gerçeğini görmüş oluyoruz.
Özetleyelim:
Daha önce yazdığımız yazılarda da vurgulamaya çalıştık. Rusya bölgede çok sinsi oynuyor. Doğalgaz başta olmak üzere birçok konuda Rusya’ya bağımlı durumdayız. Bu nedenle İdlib konusunda Rusya ile karşı karşıya gelmemeye de büyük özen göstermekteyiz.
Ancak unutulmasın:
Rejimin her attığı adımda Rusya’nın izi bulunuyor.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz