Hem de ülkenin doğusunda rakip bir hükümetle ittifak yapan Hafter’in Libya Ulusal Ordusu (LNA);
Savaşa yönelik her türlü desteği yabancı ülkelerden alıyor.
*
Serrac; Müslüman Kardeşler milisleri, Türkiye ve daha az olmak üzere Katar ve İtalya’dan,
Hafter; BAE, Mısır, Fransa ve Rusya’dan destek alıyor.
Libya, dünyada bilinen en büyük dokuzuncu petrol rezervine sahiptir.
Bu ülkeler Libya kaynaklarını kontrol etmek için verdikleri desteği joker olarak değerlendiriyor.
*
Türkiye, Müslüman Kardeşler etiketiyle İslam dünyasında önemli bir oyuncu olmak, Osmanlı’nın ihtişamını yeniden kazanmak çabasındadır.
Uzunca zaman Suriye’de muhalif savaşçıları eğitti, silahlandırdı ve finanse etti.
Yabancı savaşçıların İŞİD’e katılması için sınırlarını gevşetti.
Şimdilerde Suriye’de El Kaide, İŞİD ve diğer cihadçı terör örgütleriyle birlikte savaşmış 4.700 Suriyeli militana,
Ayrıca Sudan ve Kenya’dan getirdiği yüzlercesine Libya savaş tiyatrosunda rol veriyor…
*
BM defalarca Libya’ya silah ve savaşçı akışını kınadı.
Ama Türkiye, Serrac’ı desteklemek için Libya’ya gönderdiği Suriyeli savaşçılarla ilgili raporları onaylamıyor ve reddetmiyor! .
Türkiye’nin Libyalı müttefikleri ve Suriyeli muhalefet liderleri ve savaşçıları da örgütlü çabaları reddediyor!
Ne hikmetse her türlü bilgi ve bulguya rağmen BM;
Türkiye’nin İŞİD ve El Kaide bağlantılı aşırılık yanlılarını paralı asker olarak kullanmasına ses çıkarmıyor!
*
Bu sırada Rusya ve Türkiye’nin aracılık ettiği ateşkes Trablus’un etrafında devam ediyor.
Ancak savaşan taraflar sık sık ihlal suçlamalarıyla işlem görüyor ve ateşkes çatışmalarla tehdit ediliyor.
*
Serrac ve Hafter temsilcileri kalıcı bir ateşkes için Salı günü Cenevre’de toplandı.
BM Libya temsilcisi G. Salame, iki tarafın ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için gerçek bir irade ortaya koyduklarını söyledi.
“Libya Ortak Askeri Komisyonu”; Hafter’in beş, Serrac’ın beş kıdemli temsilcisinden oluşuyor.
*
Ama Libya’da Petrol Savaşı’nı durdurmanın tek yolu bu müzakerelerden mi geçiyor?
Değil!
Kasım sonlarında, Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) Başkanı M. Sanalla bir konuşmasında,
“Tüm taraflara Libya’nın petrol ve doğal gaz alanlarının tüm Libyalıların yararına hayati bir gelir kaynağı olduğunu hatırlatıyorum.
Üretim sona ererse tüm Libyalılar yok olur ” dedi.
*
Ama Libya’nın petrol üretimi ve ihracaatı, çatışma ve ablukalar nedeniyle mütemadiyen kesintiye uğruyor…
Hafter, ülke petrol ve gaz sahalarının ve tesislerinin çoğunu kontrol ediyor.
Yine de mücadele Nisan’dan beri açık bir kazananı olmadan sürüyor.
Petrol ve doğalgaz alanları çeşitli gruplar için doğal hedef olduğundan petrol endüstrisi etkileniyor…
*
Hafter petrolü kontrol ediyor ama Trablusgarp’te Libya Merkez Bankası’na gelen petrol gelirlerini kontrol edemiyor.
Libya’da biri Hafter ile uyumlu “Doğu Merkez Bankası”,
Diğeri Serrac’a uyumlu “Libya Merkez Bankası” olmak üzere iki Merkez Bankası bulunuyor.
*
Libya Merkez Bankası, ülkenin döviz sistemini kapattığı için Hafter günde 1,2 milyon varil Libya petrolünü piyasaya sürüyor…
Bu durum, Hafter’in kampanyasını finanse etmesini zorlaştırıyor.
Hafter “para yoksa, petrol vermiyor.’
Onun Libya’da tam bir zafer elde etmesi için “Libya Merkez Bankası petrodolar kasasının” anahtarlarına ihtiyacı bulunuyor…
*
Bu ekonomik savaş oyununda Hafter’in kaybedecek az şeyi vardır.
Ona avantaj sağlıyor!
Çünkü;
*
Trablus merkezli NOC, Libya’da tüm petrol üretimden teknik olarak sorumludur.
Ancak hem Hafter’in hem de Serrac’ın hizalaması arasında sıkışmıştır.
Tarafsız kalmak için elinden geleni yapıyor.
*
Ama sistem Hafter’in üretimi gerçekten kontrol etmesi ve ürünü NOC’a pazarlaması biçiminde işliyor.
Hafter petrolü satıyor, daha sonra petrodolarlar “Doğu Merkez Bankasından” Trablus merkezli “Libya Merkez Bankası” na deplase ediliyor.
Bu harekette Hafter kur manipülasyonlarından sorumlu tutuluyor…
*
Neden Hafter, Doğu Merkez Bankası’nın tüm gelirlerini Libya Merkez Bankası’na devretmesine izin veriyor?
Çünkü Libya Merkez Bankası döviz satışlarını kontrol eden ve dolayısıyla Hafter’in ABD dolarına erişimini kontrol eden tek resmi bankadır.
*
Nitekim son zamanda Libya Merkez Bankası Hafter’ın ucuz dolarlara erişimini kesti.
Bu defa Hafter, kamu harcamalarının yüzde 50’sinden fazla olan maaşları ödemek için Doğu Merkez Bankası’na aktarılacak petrol gelirlerinden kesinti yaptı.
Çünkü Hafter, Doğu Merkez Bankası’nın da tarafsız bir güç olduğunu iddia ediyor,
Ancak Libya Merkez Bankası ihalelerini de yapıyor!
*
Geçen hafta, Libya Merkez Bankası Başkanı S. el Kabir,
Petrolün toplam gelirin yüzde 93-95’ini temsil ettiğini ve toplam harcamanın ise yüzde 70’ini karşıladığını söyledi.
Başbakan Serrac ise Hafter’ın ülkenin limanlarını kapatmasını ülkenin kafasına sıkılan kurşun olarak nitelendirdi.
*
Bu durumda Libya Merkez Bankası, Hafter’ın kamu görevlilerine maaş ödemesine ne kadar dayanabilir sorusu ortaya çıktı.
Yanıt: muhtemelen aylarca dayanır, çünkü Merkez Bankasının yaklaşık 73 milyar dolar rezervi bulunuyor, oldu.
İşte bu yüzden Hafter, petrodolara resmi oranlarda erişmek için kaldıraç olarak Merkez Bankasını zorlarken, kendisi çok az şey kaybediyor!
*
Hafter, yeter bir süre dayanabilirse, Trablus’a askeri eyleme başvurmadan dahi geçebilecektir…
Bunu sağlamak için tek ihtiyacı ABD doları cinsinden petrol ihracatından elde edilen tüm geliri;
İdare eden ve daha sonra onları Batı finans kurumlarında tutulan hesaplara yönlendiren Merkez Bankası’nın kontrolünü sağlamaktır!
Hafter bu fonlara erişim sayesinde Serrac’ı destekleyen milislere verilen para üzerinde egemen olacaktır…
*
Hafter neredeyse üretim ve limanların çoğunu kontrol etmesine rağmen,
Henüz hiç kimsenin tam kontrolünde olmayan Libya’da,
Üç ana unsur üretim, ihracaat ve petrodoların hepsi aynı elde oluncaya kadar devam edecektir.
*
Hafter’ın ülkenin petrol ihracatını durdurmaya yönelik en son hamlesi,
Merkez Bankasının menkul kıymet işlemlerinde tek takas platformunu olan Inter CBL takas sistemini,
Aynı zamanda küresel ve Libya’nın doğusunda herhangi bir bankaya likid işlemleri yapan Forex piyasasını kapatmak oldu.
*
Merkez Bankası başkanı Kabir, Hafter milisleri de dahil olmak üzere birçok savaşan tarafın sistemi manipüle etmesi tehlikesine işaret etti.
Hakikaten bazı milisler sadece Merkez Bankası’nın döviz sistemine sızmakla kalmıyor, bunun üzerinde de etkiye sahiptir.
Müslüman Kardeşlerin tersine Müslüman dünyasında seküler hükümet biçimlerini destekleyen Madhalistler,
Ocak ayı başında Hafter’in Sirte’ye girmesinde büyük pay sahibiydiler.
*
Hafter ekonomik savaşı mükemmel yönetiyor.
7. 2. 2020
Yazıları posta kutunda oku