Necdet Buluz
Çin’de giderek yayılan, ancak bugüne kadar yayılmasının önüne geçilemeyen koronavirüsün nasıl ve nereden çıktığı konusunda yoğun çalışmalar yapılıyor. Daha önce yapılan açıklamalarda virüsün Vuhan’daki Huanan Balık Pazarı’ndan çıktığı açıklanmıştı.
Konu hakkında daha önce yazdığımız bir yazıda virüs nedeni ile Çin ekonomisinin ve sosyal hayatının çökmekte olduğunu vurgulamıştık. Virüsün hızla yayılması ile neredeyse Çin’in dünya ile bağlantısı kesilmek üzere.
Neden mi?
Birçok ülke Çin ile sınırını kapattı. Birçok ülke Çin’e turist göndermiyor. Birçok ülkede de havayolu seferlerini kaldırdı. Çin’den de yurt dışına çıkışlar bu şekilde ya kaldırıldı, ya da sınırlandırıldı. THY’nin de Çin’e olan uçuşlarını belli bir tarihe kadar iptal ettiği haberleri geliyor.
Şu ana kadar yapılan çalışmalar önüne bir türlü geçilemeyen virüsün vahşi hayvan türlerinden geçebileceği ihtimalini güçlendiriyor.
Çin yemek kültürü denince “Masa hariç dört ayaklı her şeyi, gemi hariç yüzen her şeyi ve uçak hariç uçan her şeyi yerler” algısı bulunuyor.
Uygarlık tarihinde çok sayıda salgın hastalığın Asya ve özellikle Çin kaynaklı olmasının bu nedenle tesadüf olmadığı ve vahşi hayvanlarda hala modern tıp tarafından tanımlanmamış 1,7 milyon virüs çeşidinin bulunduğu belirtiliyor.
Peki Çin’de gerçekten hangi hayvanlar yeniyor?
Koronavirüs’ün çıkış merkezi olan Vuhan’daki Huanan Balık Pazarı bugünlerde en çok konuşulan yerlerin başında geliyor. Burada çeşitli egzotik vahşi yaşam türleri satılıyor. Aralarında yavrukurtlar ve misk kedisi gibi kolay akla gelmeyecek canlıların bulunduğu da söyleniyor.
Pazardaki kasaplarda tavuk, koyun, domuz, tavşan, köpek, tilki, ceylan, timsah, dev semender balığı, yılan, sıçan, dağsıçanı, tavus kuşu, devekuşu, kirpi, kunduz, porsuk, yarasa, koala, eşek ve deve gibi toplamda 112 farklı et çeşidi mevcut. Yine de bu sayı ülke genelinde neredeyse ayrımsız şekilde tüketilen tüm deniz canlılarını saymak için yeterli değil.
Bu kasapların websitelerindeki tanıtımlarda “Taze kesilip dondurulmuş, evinize kadar servis” gibi ifadeler yer alıyor.
Corona virüsü konusunda doktorların ve uzmanların da görüşlerini yansıtalım:
“Corona virüsler birçok farklı canlıda hastalıklara neden olabilir. Ancak, SARS-CoV insanlar ve maymunlar, Himalaya misk kedisi, rakun köpeği, kedi, köpek ve kemirgenler gibi hayvanlara bulaşabilir. Kış aylarında daha çok görülen bu virüs; özellikle solunum yolları, karaciğer, mide, barsak ve sinir sistemini etkileyebilir. Grip gibi kolayca, öksürme ve hapşırma ile havaya saçılan virüslerin alınması, enfekte materyale dokunulmasının ardından ağız ve buruna temas sonucunda bulaşabilir.”
Şimdi önümüzdeki tabloya bakalım:
Ortada bu kadar vahşi hayvan var. Kaldı ki adı geçen bu hayvanların çok tehlikeli virüsler taşıyabileceği de söyleniyor. Zaten yapılan açıklamalarda virüsün çıktığı noktanın balık pazarı olması da sanıyoruz buradan kaynaklanmaktadır.
On binlerce vatandaşı tehdit altında bırakan korona (corona) virüsü MERS ve SARS tipi virüsler hayvanlar ve insanlar arasında bulaşıyor. Birçok vakada ise koronavirüsü; zatürreye, şiddetli akut solunum sendromuna, böbrek yetmezliğine ve ölümlere neden oldu. Virüsten korunmak için henüz bir aşı geliştirilmedi. Uzmanlar hareketin salgının yayılmasını durdurmak ve yaşamları korumak anlamına geldiğini belirtiyor.
Virüs konusunda Türkiye’de de önlemler alınıyor.
İstanbul Aksaray’da ortaya çıktığı iddia edilen corona virüsü ile ilgili Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklaması şöyle:
“Şu ana kadar kesin koronavirisü tanısı olan bir hastamız olmadı Aksaray’daki olayla ilgili ise sadece bir kişiden şüphelendik. Alınan numunenin sonucu şu ana kadar henüz çıkmadı. Hastanın durumu iyi.Çin’den gelmesinden dolayı şüphelendik ve gereken önlemleri aldık.”
Şimdi de bu tehlikeli virüs hakkında kısa bir bilgi notu:
Corona virüsleri 1960’lı yıllarda keşfedildi. Corona esası itibariyle büyük bir virüs ailesi… Latincede taç anlamına gelen corona ismi, virüsün çevresinde görülen ve güneşteki corona tabakasına benzetildiği için virüse verilmiş. Onlarca çeşidi bulunan corona virüsünün sadece 6 çeşidi insana bulaşıyor. 2002’deki SARS ve 2012’deki MERS salgınları da bu virüslerden ortaya çıktı.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz