Milli Kurum Türk Tiyatrosu 70 yıldır Türk tiyatrosunun öncülerinden olarak Avrupa’da Türk kültürünü ve sahne sanatlarını gururla temsil ediyor. Türk tiyatrosunun Avrupa’daki öncüsü olan MK Türk Tiyatrosu başarılarına yenilerini katıyor.
Avrupa’da Türk tiyatrosunu ve Türk kültürünü temsil eden, dünyanın en köklü tiyatrolarından biri Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin Üsküp şehrinde bulunuyor ve 1906 yılından günümüze Türkçe oyunlar sahnelemeye devam ediyor.
Makedonya Milli Kurum Türk Tiyatrosu’nun temelleri 1906 yılında atıldı. 1950 yılında ise resmileşti. 293 yerli ve yabancı oyun sahneledi, yüzden fazla ödül aldı. Dünyanın çeşitli ülkelerinde kültür ve tiyatro festivallerine katılan MK Türk Tiyatrosu, Türkiye’de de perdelerini açıyor.
MK Türk Tiyatrosu adını 1979 yılında, Fyodor Mihayloviç Dostoyevski’nin Suç ve Ceza romanından uyarlanan tiyatroyu sahneleyerek duyurdu. Saraybosna Tiyatro Festivali’nde bir araya gelen Avrupalı tüm tiyatro emekçileri MK Türk Tiyatrosu oyuncularının performansından etkilendi. Böylelikle Avrupa sahnelerinde bir marka haline dönüştü.
Tiyatro binasını Osmanlı Valisi Mahmut Şevket Paşa inşa ettirdi
Osmanlı İmparatorluğu’nun Kosova valisi Mahmut Şevket Paşa tarafından Vardar Nehri kıyısında 1906 yılında Azınlıklar Tiyatrosu adı ile inşa edilen tiyatro binası daha sonra Halklar Tiyatrosu adını aldı. Milli Kurum Türk Tiyatrosu ise 1950 yılında Abduş Hüseyin tarafından kurularak resmiyet kazandı.
MK Türk Tiyatrosu, Balkanlarda ve Avrupa’da Türk Ulusunun adını sanat ve kültür ile duyuruyor. Türkçeyi yaşatmak, Türk kültürünü en iyi şekilde Avrupa’ya yansıtmak için herkes tarafından beğenilen ve takdir edilen bir içselleştirme ile etkileyici oyunlar sahneliyor.
Eğer, Kuzey Makedonya Üsküp’e gitmeyi, bu şehirde gezmeyi düşünüyorsanız, Türk Tiyatrosu’na uğramayı, bir bilet alıp oyunlarını izlemeyi asla ihmal etmeyin.
Ragıp Kamil İlbeyi, onları daha yakından tanımak ve tanıtmak için Milli Kurum Türk Tiyatrosu ile bir söyleşi gerçekleştirdi.
Bugün Türkiye’nin pek çok ilinde ve ilçesinde bir tiyatro dahi yokken Makedonya’da kurulan Türk Tiyatrosu’nun bu kadar eskiye dayanmasının nedeni nedir?
Türk Tiyatrosu, resmi olarak 1950 yılında Üsküp’te faaliyete geçmiştir. Türkiye sınırları dışında profesyonel olarak çalışan ve milli bir kurum olan tek Türk tiyatrosudur. 2014 yılından beri yeni binamızın inşaatının tamamlanmasını beklerken, şu anda Makedonya komedi Tiyatrosuyla aynı binayı paylaşmaktayız.
Balkanlarda ve özellikle Kuzey Makedonya Cumhuriyetinde, Osmanlı döneminden bu yana Türk asıllı, Türkçe konuşan halklar yaşamaktadır. Bu nedenle bu topraklarda Türk tiyatroları bulunmakta, Türkçe konuşup Türkçe eserler canlandırarak Türkçe ve Türk kültürünün yaşatılmasına katkı sağlamaktadır.
Türk tiyatrosunun Avrupa’daki öncüsü MK Türk Tiyatrosu
MK Türk Tiyatrosu oyunlarını sadece Türkler mi izliyor?
Üsküp’te tiyatro sevilen bir gösteri sanatıdır. Tiyatroseverlerin sayısı yoğun olduğu için Üsküp MK Türk Tiyatrosu’nun seyircisi her zaman çoktur. Bizim tiyatromuzun seyircisi sadece Türk halkı değildir. Türk Tiyatrosu’nun Makedon ve Arnavut izleyicileri de vardır. Her oyunumuz Türkçe sahneleniyor. Bu nedenle yabancı izleyicilerimiz için oyunlarımız altyazı ile sahnelenmektedir.
Türk Tiyatrosu kurulduğundan itibaren kaç oyuncu sahne aldı ve kaç oyun sahnelendi.
Tiyatromuz kurulduğu günden 2020 yılının başlarına kadar 293 tiyatro oyunu sahnelemiştir. 70 yılı aşan sahne yaşamımızda 150 tiyatrocu çeşitli karakterlere hayat vermiştir. Türk Tiyatrosu oyuncularının geneli Türk asıllıdır. Bazıları ise Makedon ve Arnavut asıllı olup Türkçe konuşmaktadırlar.
Yerli oyunları mı yoksa yabancı oyunları mı sergilemeyi tercih ediyorsunuz? Tercihlerinizi hangi etkenler belirliyor?
Üsküp Türk Tiyatrosu, Makedon Tiyatro Tarihine giren pek çok oyunu repertuarında barındırmaktadır. Genel bir tercihimiz yok, her türden oyunu sahnelemeye çalışıyoruz. Yazar ve oyun olarak, tiyatromuzda çalışan yönetmenlerin teklifleri genellikle kabul edilmektedir. Dünya yazarlarının oyunlarını sahnelediğimiz gibi, Makedon ve Türk asıllı Makedon yazarlar ile Türkiye Türk’ü yazarların oyunları da tiyatromuzca sahnelenmiştir.
MK Türk Tiyatrosu oyunlarından bir sahne
Türkiye’den, Raik Anlıaçık, Yücel Erten, Murat Karasu, Kemal Kocatürk, İsmet Hürmüzlü, Kenan Işık, Bora Seçkin, Engin Uludağ, Nurullah Tuncer gibi dev isimlerin oyunları repertuarımızda yer alırken, Türkiye yazarlarından sahnelenen bazı tiyatro oyunlarımız ise şunlardır;
Tüncer Cücenoğlu – Kadıncıklar (2008), Helikopter (1993)
Nazim Hikmet – Enayi (1965), Şöhret ile Unutulan Adam (1987), Kafatası (1968), Ferhat ile Şirin (1970), Merdiven (1968)
Reşat Nuri Güntekin – Yaprak Dökümü (2012)
Aziz Nesin – Toros Canavarı (1966), Yaşar ne Yaşar ne Yaşamaz(1990), Azizname (2005)
Dinçer Sümer – Eski Fotoğraflar(1992)
Turan Oflazoğlu – Deli İbrahim, Elif Ana (1992)
Haldun Taner – Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım (2003), Vatan Kurtaran Şaban (1993), Lütfen Dokunmayın (1993)
Recep Bilginer – Yunus Emre (1991)
Turgay Nar – Mevlana ,Can ateşinde Kanatlar(2011)
Sadık Şandil – Yedi kocalı Hürmüz
Necati Cumali – Boş Beşik (1996)
Orhan Asena – Hürem Sultan (2001)
Ülkü Ayvaz – Barış (1999), Hediye (1998)
Adem Atar – Özgürlük Oyunu (2005)
Geleceğin tiyatrocularını yetiştiriyor musunuz?
Makedonya’da Türk dilinde eğitim yapılmaktadır. İlkokuldan başlayarak bazı üniversitelerde bile Türkçe eğitim verilmektedir. Üsküp Dram Sanatları Fakültesi Oyunculuk Bölümü’nde Türk sınıfı mevcuttur. Her dört yılda yeni sınıf kaydı yapılmaktadır. Mezun olan öğrenciler Türk tiyatrosunun oyunlarında yer almaktadırlar.
Üsküp’te Türklerin yaşamı hakkında kısa bir bilgi verebilir misiniz?
Makedonya’da, Türk tiyatrosunun yanı sıra, Türk dilinde yayın yapan Devlet Türk Radyosu, gazete ve bazı sanat kurumları mevcuttur. Bunların hepsi faaliyet göstermektedir. Bu topraklarda Türk kültürünün var olduğu her şekilde sunulmaktadır.
Makedonya içinde ve dışında hangi oyunları sahnelediniz?
Tiyatromuz, Makedonya içinde ve dünya festivallerine, özellikle Türkiye festivallerine katılmaktadır. Üsküp Türk Tiyatrosu yüzden fazla ödüle sahiptir. Türk Tiyatrosu Milli Kurum olduğu için Kuzey Makedonya devletinin Kültür bakanlığına tamamen bağlıdır. Tiyatromuz Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı ile de işbirliği yapmıştır.
Milli Kurum Türk Tiyatrosu, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin Üsküp şehrinde yer alıyor. Şu an Nicolas Martinovski Caddesi 41 numaradaki tiyatro binasında oyunlarını sahneliyorlar. Makedonya geziniz için mutlaka uğramanız gereken bir nokta olmayı fazlasıyla hak ediyorlar. Yeni binalarının inşaatları devam ediyor ve siz gidene kadar yerlerini değiştirmiş olabilirler.
Ragıp Kamil İlbeyi – Ekvator Haber
ekvatorhaber.com/turk-tiyatrosunun-avrupadaki-oncusu-mk-turk-tiyatrosu/