Necdet Buluz
TBMM’de Milli Savunma Bakanlığı bütçesi görüşmelerinde çalışmaları hakkında bilgi veren Milli Savunma Bakanı Akar Rusya’dan alınan S- 400 füzeleri konusunda aynen şunları söyledi:
“Hiç kimse merak etmesin, S-400’leri aktif hale getireceğiz.”
Aslında Amerikalılar S-400’lerin kullanılmasını istemiyor. Bu konuda bir çözüm ülke yetkilileri arasında komisyon kurulacak.
Rusya’dan satın alınan S-400 sistemini geçen Temmuz ayında teslim almaya başladık, ancak sistem henüz aktive edilmiş değil.
İşin önemli noktası şu:
Türkiye-Rusya yakınlaşmasının önüne geçilmek isteniliyor. Türkiye’nin bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da NATO ve Amerika’ya bağımlı kalması isteniliyor. Baskılar sürecektir. Amerika’dan çeşitli kanallardan yapılan açıklamalardan bunu anlayabiliyoruz.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili “Türkiye çözüm için S-400’leri geri vermesi ya da bir şekilde bundan kurtulması gerektiğini biliyor” dedi. ABD’li yetkili yaptırımların hala olasılık dahilinde olduğu mesajı verdi.
Devamı da var:
ABD’li üst düzey yetkili, “Türkiye’nin masaya dönme olanağı var. Sorunun çözülmesi için S-400’leri ya imha etmeleri ya geri göndermeleri ya da bir şekilde onlardan kurtulmaları gerektiğini biliyorlar” diye konuştu.
Öyle görünüyor ki Rusya’dan alınan S-400’ler daha çok konuşulacak, tartışılacak ve baş ağrıtacaktır. Amerika’dan gelen açıklamalar ve gündeme getirilen yaptırım tehditlerinin de ardı arkası kesilmiyor.
Gelişmeler kısaca göz atalım:
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey yetkili gazetecilere verilen brifing sırasında Türkiye’yle S-400 krizine ilişkin soruları yanıtladı.
13 Kasım’da Beyaz Saray’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ağırlayan Başkan Donald Trump görüşmeyi “mükemmel” diye nitelemiş ancak iki liderin S-400 krizinin çözümü konusunda ilerleme kaydedip kaydetmediği açıklık kazanmamıştı.
Görüşmenin ardından, S-400 savunma sisteminin F-35 savaş uçakları için tehlike oluşturup oluşturmadığının incelenmesi için bir mekanizma oluşturulmuştu.
Başkan Trump geçtiğimiz haftaki görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Ankara’nın S-400’lerden vazgeçmesi karşılığında ABD üretimi Patriot sistemleri satmaya hazır oldukları mesajı vermişti.
Ancak Beyaz Saray’daki basın toplantısında konunun diplomasiyle çözülebileceğini vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye dönüşünde yaptığı açıklamada Trump’a Türkiye’nin S-400’lerden vazgeçmeyeceğini söylediğini belirtmişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey yetkili, Erdoğan’ın bu sözlerinin sorulması üzerine, “Erdoğan’ın açıklamasını biliyorum. Türkiye çözüm konusunda yol alma seçeneği olduğunu, bu seçeneğin de S-400’lerden kurtulmak olduğunu biliyor” dedi.
ABD, S-400’lerin teslim alınmasının ardından, Türkiye’nin üretici ortaklarından biri olduğu F-35 savaş uçağı projesindeki katılımını askıya aldı, ancak CAATSA (Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası) kapsamında henüz yaptırım uygulamadı.
CAATSA kapsamında yaptırım riskinin hala geçerli olduğunu söyleyen üst düzey yetkili, “CAATSA yaptırımları konusunda mutlak bir takvim yok” dedi. ABD’li yetkili, Çin’e Rusya’dan savaş uçağı satın alması sebebiyle aynı yasa kapsamında yaptırım uygulanmasının dokuz ay sürdüğünü hatırlattı.
Özetleyelim:
Amerika S-400 konusunda kararlı ve sonuna kadar da ısrarcı olacak. Yaptırım tehditleri ile de bizi köşeye sıkıştırmaya çalışacaklar. Bu koşullarda sorunun çözümü zor görünüyor.
Gerek Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gerekse Bakan Akar’ın S-400’ler konusundaki “İş bitti, geriye dönüş yok” açıklamalarından geri adım atılmazsa Amerika ile bugün iyiye gideceği görülen ilişkilerde birden bire sıkıntılı bir döneme dönüş olabileceğini de tahmin etmek o kadar zor olmayacaktır.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz