Necdet Buluz
Şurası açık ve net:
Suriye’de Devlet Başkanı Esad’ın ayakta kalması Rusya’nın sayesindedir. Bu nedenle budan sonra Suriye’de başlayacak olan siyasi oluşumlarda Rusya ağırlığını koyacak.
Rusya, Suriye’de bir Kürt varlığını savunuyor. Yapılan açıklamalarda da “Kürtlerin varlığı kesinlikle inkar edilemez” deniliyor.
Aslında Rusya’nın “kürt” dediği topluluğun önemli bir bölümünü eli silahlı terör örgütü PYD/ PKK’ıların oluşturduğunu biliyoruz. Amerika gibi Rusya da bu örgütü terörist olarak tanımlamıyor ve “Kürt toplumu” diyor.
Asıl sıkıntının bu noktadan kaynaklandığını söyleyebiliriz.
Sürekli olarak Suriye’nin toprak bütünlüğünden söz ediliyor ama, eninde sonunda PYD/ PKK’lıların barındığı bölgede “Özerk bir yapı” kurulacak gibi görünüyor. Bu konuda Amerika ile Rusya’nın anlaştığına dair haberler çıkmıştı.
Görülüyor ki şimdiden bunun tartışmaları başladı.
Beşar Esad’ın Anayasa Komitesi çalışmalarına inanmadığını söylemesi Rusya’da rahatsızlığa neden oldu. Moskova yönetimi “Siyasi sürece bağlıyız” açıklaması yaparken, Rus basını Esad’ı yeni çatışmaları körüklemekle suçladı.
Suriye rejiminin başı Beşar Esad’ın devlet televizyonuna verdiği mülakatta “Anayasa Komitesi’nin çalışmalarından pek umutlu değilim” şeklindeki açıklaması, Rusya’da tepkiyle karşılandı.
Röportajın ardından anayasa komitesi toplantılarında rejim yetkililerin süreci geciktirmeye dönük adımlar atması, Moskova’nın doğrudan Şam’ı hedef almasına neden oldu.
Rus Dışişleri tarafından yapılan açıklamada Kremlin’in Anayasa Komitesi’nin yol haritasına bağlı olduğu bildirildi.
Rusya’daki etkili gazeteler Moskova’ya bağlı ve yönetimin sözcülüğünü yapıyor. Bir yerde gazetelerde çıkan haber ve analizler Moskova’nın genel tutumunu da ortaya koyuyor.
İşte bu nedenle Esad’ın çıkışı sonrası, Suriye Devlet Başkanı’na gözdağı niteliğinde yazılar da çıkmaya başladı. Hatta “Yapılacak bir seçimde Esad % 20 oy bile alamaz” deniliyor.
Bunun açılımı da şu:
“Biz olmazsak, desteğimizi ve ağırlığımızı koymazsak, Esad bir daha Suriye’de o koltukta oturamaz.”
Rus basınında yer alan analizlerdeyse Esad’a Moskova’nın 2015’te savaş dahil olmasıyla koltuğunu koruyabildiği hatırlatılarak uyarılarda bulunuldu. Nezavisimaya gazetesinde yer alan haberde, 8 yıllık iç savaşa rağmen Esad rejiminin çatışmaları körüklemeye devam ettiği ve ‘akıllanmadığı’ yorumu yapıldı.
Şam hükümetinin Sünni nüfusun çoğunlukta olduğu bölgelerde İran destekli demografik değişim girişimlerini görmezden geldiğine dikkat çekilen haberde, rejime aşiretlere karşı stratejisini değiştirme çağrısı yapıldı. Yazıda, Rusya’nın çıkarlarının görmezden gelinmesi halinde Suriye krizinde yeni bir sayfa açılacağı kaydedildi.
TASS haber ajansı da yayınladığı bir analizde Suriye rejiminin, Anayasa Komitesi çalışmalarını yavaşlatmaya çalıştığına işaret etti. Zavtra gazetesine konuşan Rus Dışişleri’nin Suriye danışmanı Rami el-Şair ise Esad’ın açıklamalarının siyasi çözümü baltalamaya çalışan ABD’nin işine geldiğini söyledi. El-Şair, olası bir seçimde en fazla yüzde 20 oy alabilecek Esad’ın miadını doldurduğu kaydetti.
Rus basınında çıkan haberlerin genelinde Esad’ın çizilen noktaların dışına çıkmaması öneriliyor. Yukarıda da vurgulamaya çalıştığımız gibi gözdağı veriliyor. Bundan sonraki süreç nasıl gelişir, bunu bekleyip göreceğiz.
Ancak şunu da eklemekte yarar var:
Esad, bugünkü konumunun Putin’e borçlu olduğunu biliyor. Ülkesinde işgal edilmiş toprakları da Rusya’nın desteği ile yeniden ele geçirdiğinin bilinci içinde. Bu nedenle Rusya’ya ters düşebilecek adımları atacağını sanmıyoruz. Açıklamaları da bir zemin yoklaması olabilir.
Rusya’nın teröristlerin ve aileleri ile yandaşlarının oylarını da istediği noktaya doğru çekebilecek konumda olduğunu da unutmamak gerekiyor.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz