Bugün seçim olsa…

Necdet Buluz

İstanbul seçimleri sonrası kafalarda oluşan iki soru var:
“Bugün seçim olsa kim kazanır? Parlamenter sisteme geçilmesinden yana olanların sayısı kaç?”
Son yapılan anketten bu soruların yanıtını bulacağız.
Ancak, her zaman söylediğimiz gibi ekonomi Türkiye’nin en önemli sorunu olarak öne çıkıyor. Ekonomideki gidiş, bugün bir seçim olsa bugünkü iktidarın oylarının düşmesine neden olacak etken olarak gösteriliyor.
Ekonominin yanında daha birçok konu var. Bu konulardaki çıkmazlar da sandıkları etkileyecek. Şimdi son yapılan ankette öne çıkanlara birlikte göz atalım:
PİAR Araştırma’nın 26 ilde yaptığı ankete göre yurttaşların yüzde 62.5’i parlamenter sisteme geri dönülmesi gerektiğini düşünüyor. Araştırmaya göre, bugün seçim olsa AKP, kararsızlar dağıtıldığında oyların yüzde 36.7’ini alabiliyor. Katılımcıların yüzde 53.9’u merkez sağda yeni bir parti kurulmasını isterken, en başarısız bakan olarak Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak görülüyor.
PİAR’ın aboneleriyle paylaştığı araştırma 6-11 Temmuz tarihleri arasında yüz yüze mülakat yöntemiyle yapılırken, çalışmaya Türkiye genelini temsil eden 26 ilden 2460 kişi katıldı. Hata payı (+/-) yüzde 2.4 olarak belirlendi.
‘Türkiye’nin en önemli probleminin ne olduğu’ sorusuna yüzde 26.4 ile ‘Ekonomi’ cevabı verilirken, ‘Suriyeliler’ yüzde 18 ile ikinci. ‘İşsizlik’ yüzde 15.6 ile üçüncü. ‘Terör’ ise geçmiş yıllara göre düşüş yaşayarak yüzde 7.7 ile altıncı sırada yer aldı.
‘Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz’ sorusunda AKP kararsızlar dağıtıldığında yüzde 36.7 ile ilk sırada olurken, CHP yüzde 29.1 ile ikinci. HDP yüzde 12.2 ile üçüncü, MHP ise yüzde 10.8 ile dördüncü. İYİ Parti yüzde 9.1 ile beşinci sırada ve baraj altı gözüküyor.
‘Erken seçim yapılmalı mı?’ sorusuna yüzde 55 ile ‘Hayır’ cevabı verilirken, katılımcıların yüzde 34.2’i erken seçim istiyor. AKP seçmeninin yüzde 75’i erken seçim istemezken, CHP seçmeninin yüzde 62.1’i istiyor. Erken seçimi en az isteyen seçmen grubu yüzde 14.2 ile MHP’de.
Katılımcılar arasında ‘merkez sağda yeni bir parti kurulmasına ihtiyaç olduğunu’ söyleyenlerin oranı yüzde 53.9 olurken, gerek olmadığını söyleyenlerin oranı yüzde 30.9.
Merkez sağda yeni bir parti kurulmasına ihtiyaç olduğunu en çok söyleyen seçmen grubu yüzde 78.9 ile CHP ve yüzde 77.1 ile HDP, en az isteyenler ise yüzde 85.1 ile Saadet Partisi (SP) seçmeni. AKP seçmeninin yüzde 33.1’i yeni partiye ihtiyaç olduğunu söylerken, yüzde 48.9’u gerek olmadığını düşünüyor.
‘Eski başbakan yardımcılarından Ali Babacan’ın kuracağı söylenen partiye oy verir misiniz’ sorusuna yüzde 73 oranında olumsuz cevap verilirken, yüzde 8.9’luk kesim kesinlikle oy vereceğini söylüyor. ‘Parti kurulunca düşünürüm’ seçeneğini tercih edenlerin oranı ise yüzde 18.1.
Babacan’ın kuracağı partiye oy verebileceğini söyleyenlerin en büyük kısmı yüzde 30.4 ile SP seçmeniyken, ikinci sırayı yüzde 16.1 ile AKP seçmeni alıyor. En az oy verecek seçmen kitlesi ise yüzde 1.6 ile CHP ve HDP seçmenleri.
‘Eski başbakan Ahmet Davutoğlu’nun kuracağı partiye oy verir misiniz’ sorusuna ise yüzde 87.6 oranında ‘Asla oy vermem’ cevabı çıkarken, yüzde 2.9 oranında kesinlikle oy veririm sonucu çıkıyor. Yüzde 9.5 ise parti kurulunca karar vereceğini söylüyor.
AKP seçmeni Davutoğlu’na oy verme eğilimi konusunda yüzde 5.7 ile ilk sırayı alırken ikinci sırada yüzde 4.5 ile HDP seçmeni var. CHP seçmeni ise yüzde 0 ile son sırada yer alıyor.
‘Başkanlık sisteminin devamıyla ilgili bir referandum olsa neyi tercih edersiniz’ sorusuna ise yüzde 62.5 oranında ‘Parlamenter sistem gelmeli’ yanıtı verilirken, başkanlık sistemi devam etmeli diyenlerin oranı yüzde 26.
CHP ve İYİ Parti seçmenleri başkanlık sisteminin devam etmesi için hiç destek vermezken, en çok desteği veren AKP’de bu oran yüzde 60.1. ‘Cumhur ittifakı’nın diğer üyesi MHP’de ise parlamenter sistemin geri gelmesi isteği yüzde 55.2.
Başkanlık sistemine 16 Nisan 2017 referandumunda ‘Evet’ oyu verenlerin yüzde 17.6’sı bu sistemin zararlı olduğunu düşünürken, yararlı olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 59.9. Referandumda oy kullanmayanların yüzde 65’i yeni sistemin zararlı olduğunu düşünüyor.
‘Bugün cumhurbaşkanlığı seçimi olsa Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a oy verir misiniz’ sorusuna yüzde 54.7 oranında ‘Hayır’ cevabı çıkarken, yüzde 36.3 ise ‘Evet’ cevabı verdi. Yüzde 9’luk bir kesim ise diğer adaylara bağlı olduğunu söyledi.
AKP seçmeninde Erdoğan’a destek oranı yüzde 90.5 iken, kesinlikle oy vermeyeceklerin oranı yüzde 2.5. Yüzde 7 ise diğer adaylara bağlı olduğunu belirtiyor. CHP, İYİ Parti ve HDP’den Erdoğan’a hiç destek çıkmazken, MHP’de bu oran yüzde 32.1.
Türkiye’de Kürt sorunu olduğunun söyleyenlerin oranı yüzde 35.8 olurken, bunun Kürt sorunu değil terör sorunu olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 55.7.
Suriyelilerin tamamının ülkelerine gönderilmesi gerektiğini düşünen ve bu konudaki hükümetin politikalarını yanlış bulanların oranı yüzde 82.3 olurken, ev sahipliği yapmanın insani bir görev olduğunun düşünenlerin oranı yüzde 12.1.
Bazı belediyelerin Suriyelilerin plajlara girmelerini yasaklamasını destekleyenlerin oranı yüzde 72.5 olurken, yüzde 14’lük kesim bunu yanlış buluyor.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz