2016 yılı rakamlarına göre Türkiye’de belediyelerin şimdilik toplam 45 bin tl yi aşan borcunun bulunduğu tespit edildi. Türkiye spor kulüplerinde şimdilik 184 adet yabancı oyuncu bulunmaktadır. Bunlardan, 46 yabancı sporcunun şimdilik 24 ü Istanbul Büyükşehir Başakspor’da,16 sı Akhisar Belediyespor’da oynamaktadır. 100 adet den fazla il ve ilçe Belediyespor kulübü olduğu google’a girilerek izlenebilir. 1 yabancı sporcuya yılda ortalama 1 milyon dolar ödense, (ki 5-6 milyon dolardan fazla alanları pass geçelim) 184 milyon dolar çıkar. 2016 rakamlarına göre Belediyelerin 45 000 tl ( eski para 45 milyar) toplam borcu varken, tespit edebildiğim kadarıyla. sadece 46 yabancı sporcuya ödenen ortalama ücret basit bir hesaplama ile 2016 yılı rakamlarına göre124 000 tl olabiliyor? Yani belediyelerin toplam borcundan % 262 daha fazla. Belediyespor kulüplerine belediye bütçelerinden kaynak aktarılmıyor, sponsorlar kanalıyla da finanse edilmiyorsa niye isimleri Lambaspor, Minarespor değil de Belediyespor?
Ülker, Medical, Liv Hospital Basketbol ve Erciyesspor Suat Altın İnş. gibi futbol kulüplerinin formalarında sponsor şahıs veya firma adı yazılı da, “Peki, senin takımının adı niye Belediyespor?”
Belediyespor kulüpleri döner sermaye olarak Türk sporuna mı, Belediye’ye mi, şahsa mı kar sağlıyor.?
“5393 sayılı Belediye Kanununun 14/b maddesinde yer alan hükme göre belediyelerin gerektiğinde öğrencilere ve amatör spor kulüplerine malzeme verme ve gerekli desteği sağlama, her türlü amatör spor karşılaşmalarını düzenleme, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporculara belediye meclisi kararıyla ödül verme yetkisi ve görevi vardır. Bu hüküm çerçevesinde, amatör spor kulübüne ayni yardım yapılabileceği, ancak nakdi yardım yapılamayacağını belirtmektedir.” Eee. Belediyeler borç içerisinde yüzerken kurdukları Belediyespor kulüplerine yerli ve yabancı sporcu transferi için herhalde ayni yardım karşılığı transfer yapılmamaktadır. Belediye gelirlerinden kaynak aktararak para bulabilmektedirler. Belediyeler iller bankasına, bankalara, kamu kuruluşlarına borçlu iken altyapı yatırımlarına para ayırmayarak Coulybali’nin transferi ne mana ifade etmektedir.?
Türk sporunda yetenekli sporcuların gelişmesinin önü yabancı sporcu transferleri ile kesildiği gibi, aynı takımda oynayan yabancı, oyuncu ile yerli oyuncu arasına ücret farkının girmesi takımın verimini düşürmektedir. (Kyn: google.)
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerinde belediyeler ile köy içme sularına ait elektrik borcu 260 milyon tl.ye ulaştı. 6 ildeki 109 belediye, elektrik şirketine borçlu Türkiye genelinde yaklaşık 34 milyon elektrik abonesi aylık ortalama 500 KWH elektrik tüketirken Güneydoğu’daki yaklaşık 1,5 milyon elektrik abonesi ise aylık ortalama 1,266 KWH elektrik tüketiyor. Halk evlerine klimalar ve duble çanak anten takıp elektriği kaçak kullanmakta ve kaçak elektrik bedelleri büyük şehirlerde oturan halkın elektrik faturasına eklenmektedir. İlçe belde belediyeleri Büyükşehir belediyesine bağlanmadan önce de durum aynıydı ve şimdi de aynı. Bu değirmenin suyu hala belediyeden akmaktadır ki. Üstelik belediyeler kaçak su ve elektrik paralarını kullanandan tahsil edememektedir.
Belediye şemsiyesi altında irili ufaklı 100 den fazla Belediyespor kulübü bulunmaktadır. Bu kulüplerin Belediye çatısı, şemsiyesi ve himayesi altında kurulması gerekir miydi ve ne derecede elde edilen kazanç belediye bütçesine katkı sağlamaktadır.?
İzin verilen yabancı futbolcu sayısı 1989’da üçe ve 1996’da dörde çıktı. 1999 yılında kulüplere transfer için izin verilen yabancı futbolcu sayısı beşe çıktı. 2000 yılına gelindiğinde ise beşin yanına +1 eklenerek, ‘sahada 5, kulübede 1’ kuralı benimsendi. 2001 yılında ise 5+1+2 sistemine geçildi. Ancak aynı anda en fazla altısı sahada bulunabiliyordu. 2016 dan itibaren 28 kişilik kadroda 14 Türk oyuncu bulundurma zorunluluğu olacak ve takımlar, sahaya 11 yabancı futbolcu ile çıkabilecek. 2016 yılı rakamlarına göre bazı yabancı oyuncu ve kulüpleri:
- Alexandru Epureanu – İstanbul Başakşehir 2014–
- André Geraldes – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2012–13
- Arnaud Djoum – Akhisar Belediyespor 2014
- Bruno Mezenga – Akhisar Belediyespor 2012–
- Didier Zokora – Akhisar Belediyespor 2014–
- Diego da Costa Lima – Akhisar Belediyespor 2010–13
- Doka Madureira -İstanbul Başakşehir 2014–
- Dominique Kiala – Melikgazi Belediyesi Erciyesspor 1997-98
- Douglão – Akhisar Belediyespor 2014–
- Edin Višća -İstanbul Başakşehir 2014–
- Eduardo Carvalho – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2012–13
- Fábio Noronha – Büyükşehir Belediye Ankaraspor 2004-05
- Filip Hološko – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2011 ve 2013
- Gideon Adinoy Sani – Akhisar Belediyespor 2012–14
- Gustave Bebbe – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2008–09
- Hervé Tum – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2009–11,
- Ibrahima Sonko – Akhisar Belediyespor 2012–14
- Ivan Sesar – Akhisar Belediyespor 2013–14
- Jérémy Perbet – İstanbul Başakşehir 2014–
- José Napoleão de Almeida Sobrinho – B. Belediye Ankaraspor 2004
- Kamil Zayatte – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2011–13
- Kanfory Sylla – İstanbul Büyükşehir Belediyespor
- Lazaro Luan Scapolan – Akhisar Belediyespor 2015-
- Lomana LuaLua – Akhisar Belediyespor 2015-
- Luciano Guaycochea – Akhisar Belediyespor 2013–14
- Marcin Kus – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2008–12
- Marquinhos – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2008–11
- Mazuwa Nsumbu – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2009–11
- Michael Eneramo, İstanbul Başakşehir 2014–15
- Mohamed Bangura – İstanbul Başakşehir 2014–
- Mossoró – İstanbul Başakşehir 2014–
- Peter Olayinka – Akhisar Belediyespor 2014–
- Pierre Webó – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2011–13
- Rajko Rotman – İstanbul Başakşehir 2014–
- Saidi Ntibazonkiza – Akhisar Belediyespor 2014
- Samuel Holmén – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2010-13
- Sergio Órteman – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2007
- Severin Brice Bikoko –, Akhisar Belediyespor 2012–13
- Simon Zenke, İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2013
- Slađana Milošević – Melikgazi Belediyesi Erciyesspor 1997
- Teofanis Gekas-Akhisar Belediyespor 2013, 2014
- Tita – İstanbul Büyükşehir Belediyespor 2007–08
- Tom -İstanbul Başakşehir 2014–
- Valentin Dartilov – Büyükşehir Belediye Erciyesspor 1995
- Wato Kuaté – Akhisar Belediyespor 2014-
- Olivera Medic-Bolu Belediyespor-2014
1982 Anayasasi; Devletin, gençleri alkol uyuşturucu maddelerden, suç, kumar ve benzeri alışkanlıktan korumak için gerekli tedbirleri alması için ilgili yasa ile belediyelere yetki vermiştir. Sadece “oyun ve spor yerlerinin, yapılması, stadyumların tesisi ile işletilmesi” belediye ve özel idarelerin aktaracağı kaynağın nerelerde kullanılacağı hususları da ilgili maddelerle açık şekilde belirlenmiştir. Bu anlamda belediyelerin yasak olmasına karşın, spor kulüplerinin siyasi kişi ve kurumlarla yakın ilişki içerisinde olduğu gözlenmektedir. Ülkemizde 100 den fazla Belediyespor çatısı altında spor?? yapmaya gelmiş yabancı oyucu acaba alkol, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklarından korunmaya mı geldiler dersiniz?
Yörenin siyasal kişilerinin prestij açısından kulüplerinin yönetiminde söz sahibi olmak istemeleri kulüpleri ve belediye başkanlarını zor duruma soktuğu bilinmektedir. “Belediye Muhasebe Usulü Tüzüğü’nün 29., Belediye Kanunu’nu 15., 2908 say111 Dernekler ~anunu’nun’6 1 l2., 59.ve 57/ 1.madde hükümleri çerçevesinde, spor kulübüne belediye bütçesinden nakdi yardım yapılması mümkün olmadığı halde böyle yapılmayarak yapılan yersiz ödemenin sorumluluğu, üstlenen belediye başkanından tazminen tahsiline karar verildi.“ şeklinde bir hüküm bulunmaktadır.
Belediyelerin idari yapılarının değiştirilmesi hususunda tedbir alınmadığı takdirde ki ilçe beldelerinin iptal edilerek büyükşehir belediyelerine bağlanması ile doğan taşınmaz mallarının ve personelinin ve de bütçe enkaz durumlarının ne olacağı belirsizken, belediyelerin hizmet yerine borç üreten birer yapıya dönüşmeleri kronik ve kaçınılmaz hale gelmiştir. Ülkemizde Sayıştay kararları uygulanmadığı ilgilerce belirtilmektedir.
Endüstrileşmiş futbolu hâlâ sportif bir oyun gibi gösteren yazılar, incelemeler ve araştırmalar ideolojik bilinç yönlendirmenin araçları olarak işlev görmeye devam etmektedir.
Erdil Ünsal