Necdet Buluz
Son günlerde hiç dikkat ettiniz mi?
Zincir marketlerde satılan paket etler artık reyonlardan kaldırıldı. Bunun yerine diğer et ürünleri yerini aldı.
Paket ürünler fiyat olarak tüketiciyi az da olsa memnun ediyordu. Paket ürünlerin yerini alan etlerdeki fiyatlar dudak uçuklatıyor. Fiyatlar neredeyse iki katına çıktı.
Tavuk etinin de kırmızı et fiyatlarını yakalamak üzere olduğunu görmekteyiz.
Hayat pahalılığının en çok kırmızı ete yansımaya başlaması ile Ramazan ayının daha da sıkıntılı geçebileceğini gösteriyor.
Sektör temsilcileri et fiyatlarındaki yükselişin önlenemediğini, önümüzdeki aylarda fiyatlarda daha da yükselme beklediklerini söylüyor. Özellikle havaların ısınması ile mangalcıların et ve tavuğa yönelmesi ve Ramazan ayının da gelmesi ile fiyatlarda gözle görülr atışların olabileceği vurgulanıyor.
Türkiye’de Kasaplar Federasyonu Genel Başkan Vekili ve Antalya Kasaplar Odası Başkanı Osman Yardımcı, Antalya Kasaplar Odası Başkanı Yardımcı, yaklaşan ramazan ayı öncesi tavuk ve kırmızı et fiyatlarının artmasını eleştirdi. Her yıl ramazan ayı öncesinde tavuk fiyatlarında istenmeyen artışın gündeme geldiğini belirten Yardımcı, “Spekülatörler yine ortaya çıktı. Aylarca zam yapmadılar ama şu anda yüzde 20 zam geldi. Et geçen sene de bu sene de 46 TL’ydi; ancak 3-4 gündür fiyatların önünü alamıyoruz. Dana kıymayı esnafımız 50- 52 TL arasında satıyor. Tavuk etinin fiyatı da 11 ile 12 TL arasında. Pahalı mı? Evet, pahalı” diye konuştu.
Kırmızı ette ithal büyükbaşlarla fiyatların aşağı çekilebildiğini kaydeden Başkan Yardımcı, tavukta ise aynı şeyin tavukçuluk sektörünü bitireceğini söyledi. Tavukların yemlerine de ciddi zam geldiğini belirten Yardımcı, “Adamı kurtarmıyorsa girdi maliyetleri arttıysa ne yapsın? Mecbur artıracak. Sektör batınca kimsenin eline bir şey geçmez” dedi.
Tavuk etinin kilogram fiyatının 7- 8 TL bandında seyrederken, şu anda raflara 8 TL’den geldiğini kaydeden Yardımcı’nın bu konudaki sözlerini yansıtalım:
“Yüzde 20’nin üzerinde zam geldi. Ramazan ayında zamma karşıyım. 2 kilogram gelen bir tavuk 30 TL tutarsa patates soğan alınca eder 40 TL. Bir tencere yemek 50 TL olunca insanlar nasıl alsın? Ulusal zincir marketlerde Et ve Süt Kurumu aracılığıyla yapılan et ve kıyma satışlarında da fahiş fiyat artışları yaşanıyor. Devlet, 29 TL’ye aldığı eti, zincir marketlere 22- 23 TL’den veriyor. Kasap 29 TL’ye kestiği dananın etini nasıl 23 TL’ye verecek? Zincir marketler her şeyi satıyor. İlaç bile satıyorlar. Benim kasabımda sucuğu bile yasakladılar.”
Her zaman söylediğimizi yineleyelim:
Üretim azaldı, üretim olmayınca da kesimler azaldı. Et sıkıntısı var. Bu da ister istemez pahalılığı getiriyor.
Bir başka nokta da şu:
Besiciler pahalıya mal ettikleri ürünü daha ucuz bir fiyata satamıyor. Sattıklarında zarar ediyorlar. Bu nedenle çokları da besiciliği bıraktı,bırakmayı düşünenler de artıyor.
Gerek kırmızı et, gerekse kanatlı et üretimimiz yeterli değil. Besicilerimiz kendileri için gereken teşviklerin verilmediğinden yakınıyor. Girdi fiyatlarındaki yükselişten şikâyet ediyor.
Peki eti neden pahalı yiyoruz?
İşte yanıtı:
Türkiye’de bir taraftan dana eti talebi hızlı bir şekilde artarken, diğer taraftan üretim maliyeti üzerinde besi yemi fiyatı kaynaklı olarak ciddi bir fiyat artışı söz konusu.
Besi yemi üretimi ve tüketimi son 15 yılda 4 katına çıkarken, besi yemi fiyatının oluşumunda kritik rol oynayan hububat üretimi ise neredeyse yerinde sayıyor. Besi yemi hammadde maliyetinin yükselmesinde yurt içi hububat fiyatlarında talep ve arz kaynaklı artışlar kadar döviz kurundaki hareketler de etkili oluyor.
Ayrıca, korumacılık ve düşük verimlilik gibi nedenlerle yurt içi hububat fiyatları seviye olarak da uluslararası fiyatların çok üzerinde seyrediyor. Ortaya çıkan tüm bu faktörler sonunda temel bir gıda maddesi olan kırmızı eti, kişi başına düşen milli geliri Türkiye’nin üzerinde olan ülkelerden bile daha pahalıya tüketmek durumunda kalıyoruz.
Yurt dışında kırmızı et fiyatları ortala Türkiye’nin yarısı kadar. Hatta daha düşük fiyatta olanlar da bulunuyor.
Eğer bugünkü anlayış devam ederse ilerleyen aylarda kırmızı ette bugünü bile arar duruma gelebiliriz.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz