Türkiye’deki yerli ırklar arasında önemli bir yere sahip olan ve özellikle son yıllarda ünü sınırları aşan akbaş çoban köpekleri, Eskişehir’in yükselen değeri olarak dikkat çekmeye devam ediyor. Sahip olduğu özellikler sayesinde ender türler arasında yer alma başarısı gösteren akbaş ırkının devamlılığına yönelik çalışmalar, Akbaş Çoban Köpeği Irkını Araştırma Geliştirme Derneği tarafından bilinçli bir şekilde sürdürülüyor. Türkiye’ye özgü bir tür olan akbaş çoban köpeklerine, ülkemizde yoğun olarak Eskişehir ve Sivrihisar ve Emirdağ bölgelerinde rastlanıyor. Sürü köpekleri arasında önemli bir tür olarak dikkat çeken akbaşların kökeni Orta Asya’ya kadar uzanıyor. Tarihte Oğuz Türkleri tarafından bu bölgeye getirildikleri düşünülen akbaşlar, göçebe kavimler sayesinde Anadolu’da varlıklarını sürdürdükleri tahmin edilen ve hayvancılıkla uğraşan yarı göçebe topluluklarla birlikte gezgin bir yaşam tarzı benimsedikleri ifade ediliyor. Ortaya çıkışlarına ilişkin yapılan araştırmalar ise bu türün kökenin 3000 yıl öncesine kadar uzandığını gösteriyor. Akbaşlar, sahip olduğu koruyucu özellikleri sayesinde günden güne önemini arttırıyor.
Üstün özellikleriyle dikkat çekiyorlar
Eskişehir’in Sivrihisar ilçesi ve Emirdağ’da yoğun bir şekilde bulunan akbaş ırkının korunmasına ve sürdürülmesine yönelik çalışmalar Akbaş Çoban Köpeği Irkını Araştırma Koruma Derneği tarafından yürütülüyor.. Akbaşlar üstün özellikleriyle dikkat çekiyor Akbaşların Sivrihisar’dan Amerika’ya uzanan yolculuğu Türkiye’nin çeşitli yerlerinde az sayıda da olsa akbaş türüne rastlandığına ancak yoğunlukla Eskişehir’in Sivrihisar ilçesinde ve Afyonkarahisar’ın Emirdağ ilçesinde bulunuyorlar. “Akbaş çoban köpekleri gerek toprak yapısı gerekse renklerinden dolayı rahatlıkla ayırt edilebilir. Bölgemizdeki koyunlar gibi akbaşlar da beyaz ırktandır. Bundan dolayı da bu iki durum arasında bir bağlantı olduğu düşünülüyor. Renk özelliklerinin dışında bekçi özellikleriyle de diğer türler arasında ön plana çıkan akbaşlar, şüpheci ve iklim şartlarına en çok uyum sağlayabilen ırk olması açısından da önem taşıyor. Bütün bu özelliklerine rağmen akbaşların sayıları bölgemizde oldukça azdır. Bunun sebebi ise sürü sahiplerinin uluslararası anlamda daha tanınır olan kangallara yönelmeleridir. Köpeklerimiz bundan dolayı zamanla melezleşmiş ve asimile olmuşlardır. Bu durum da zaman içerisinde ırktaki sayıda ciddi bir düşüşün yaşanmasına neden olmuştur.” Amerika Birleşik Devletleri’nden askerî ateşe David Nelson tarafından özel bir tür olduğunun fark edilmesi üzerine 1970’lerde Amerika’ya götürülen akbaşlar, bu sayede Türkiye’den önce yurt dışında tanınır hâle gelir. Sonraki yıllarda da Amerika’da bu alana yönelik projeler devam eder ve 1987 yılında David Nelson tarafından “Akbash Dogs International” derneği kurulur. Amerika’nın o yıllarda kendilerine ait bir sürü köpeği türünün olmaması bu ırkın tercih edilmesinde ve bu alana ait çalışmaların yürütülmesinde etkili olur. Yurt dışında yaşanan bu gelişmeler zaman içerisinde akbaş sahiplerinin dikkatini çeker ve bu özel ırk geç de olsa hak ettiği değeri yıllar sonra ait topraklarda bulur. Beyaz kangallar olarak bilinen akbaşların, 1996 yılında Konya’da düzenlenen Uluslararası Türk Çoban Köpekleri Sempozyumu’nda farklı bir ırk olduğu belirtilir. Zaman içerisinde endemik Türkiye’ye özgü bir tür olan akbaş çoban köpeklerine, ülkemizde yoğun olarak Eskişehir,Sivrihisar ve Emirdağ bölgelerinde rastlanıyor. Türkiye’deki yerli ırklar arasında önemli bir yere sahip olan ve özellikle son yıllarda ünü sınırları aşan akbaş çoban köpekleri, Eskişehir’in yükselen değeri olarak dikkat çekmeye devam ediyor. Sahip olduğu özellikler sayesinde ender türler arasında yer alma başarısı gösteren akbaş ırkının devamlılığına yönelik çalışmalar, hız kesmeks,zin devam edecek . ırkın azalmaması için devletin bu işe el atması ve bu değere gereken önemin verilmesi gerekir. yetiştirme çiftliklerine katkıda bulunabilir ya da yetiştirme çiftlikleri açabilir, denetimler yapılabilir, yurtdışında reklamları yapılabilir, çiftleştirmede yapılan hatalar önlenebilir. amerika maalesef bu işe bizden daha çok değer veriyor. bunları bilmek gerçekten üzücü Ayrıca Akbaş Köpeği ile ilgili çalışmalar İl bazında ele alınmalı, bölge de Akbaş Köpeği üzerindeki araştırmalar devam etmeli, halk bilgilendirilmeli, bu alanda yapılacak olan ulusal ve uluslararası alandaki çalışmalar yakından takip edilmelidir. Bölgemizdeki değerlere, sahip çıkılmalı her kesimde üzerine düşen görevi yapmalıdır. Çünkü bu değerler, torunlarımızın bize emanetidir.
Turkishnews/Metin Tapmaz
Bir yanıt yazın