Necdet Buluz
Enflasyonda ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 2,67, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25,24 ile tahminleri aşmış bulunuyor. Beklenenin üzerinde bir artış gösteren enflasyon, böylece ekonomide başlatılan % 10 kampanyasının da başarısızlığını ortaya koymuş oldu.
Burada hemen bir parantez açalım:
Başlatılan kampanya hiç kuşkusuz iyidir ve desteklenmelidir. Ancak, alım gücü giderek düşen tüketicinin beklentilerine yanıt vermemiştir. Çarşıya-pazara yansıyan bir indirimin olmaması da bu kampanyanın işe yaramadığını ortaya çıkan enflasyon rakamları ile görülmüştür.
Alım gücü olmayanlar için yapılan indirimlerin zorunlu ihtiyaç ürünlerini karşılamaması da ayrıca önemsenmelidir.
Şimdi gelelim Ekim 2018 enflasyon rakamlarına. Aşağıdaki rakamlar ve veriler enflasyon canavarı ile yapılan mücadelede daha çok zamana ihtiyaç olacağını da açık biçimde göstermektedir.
TÜFE’de (2003=100) 2018 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %2,67, bir önceki yılın Aralık ayına göre %22,56, bir önceki yılın aynı ayına göre %25,24 ve on iki aylık ortalamalara göre %14,90 artış gerçekleşti.
Ekonomistlerin ekim ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması ise yüzde 1,93 idi. Beklentilerin yıllık ortalaması ise yüzde 23,52 olarak belirlenmişti. Gelen bu rakamlarla hükümetin “yüzde on indirim” kampanyası resmen iflas etti.
Aylık en yüksek artış %12,74 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Ekim ayında endekste yer alan gruplardan, konutta %4,15, ev eşyasında %3,44, gıda ve alkolsüz içeceklerde %3,22 ve eğlence ve kültürde %2,07 artış gerçekleşti.
Aylık düşüş gösteren tek grup %0,85 ile ulaştırma oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Ekim ayında endekste yer alan gruplardan sadece ulaştırma grubunda %0,85 oranında düşüş gerçekleşti.
Yıllık en fazla artış %37,92 ile ev eşyası grubunda gerçekleşti
TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre ulaştırma %32,00, çeşitli mal ve hizmetler %31,50, gıda ve alkolsüz içecekler %29,26 ve konut %25,72 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
Aylık en yüksek artış %3,84 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt)’de oldu
İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey’de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %25,41 ile TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %28,63 ile TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %16,68 ile TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde gerçekleşti.
Ekim 2018’de endekste kapsanan 407 maddeden; 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 328 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 37 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
Son söz:
Çıkan sonuçlar enflasyonla mücadelede “günü kurtarma” dışına taşınması gerektiğini gösteriyor. Çarşıya-pazara çıktığınızda fiyatlar el yakıyor. Mutfaklardaki yangın devam ediyor.
Bir önemli konu da şu:
Dolar’da az da olsa düşüşler görülüyor.
Daha önce yükselişe geçen dolara karşı zamlanan ürünlerde dolardaki inişe rağmen düşüşler yansıtılmıyor. Bu durum da tüketiciler arasında sıkıntı yaratıyor ve sorgulanıyor.
Girdi fiyatlarındaki artışın üretim maliyetlerini artırması, öyle sanıyoruz ki beklenen ucuzluğu getirmiyor. Bu da pahalılığı ardından enflasyon artışını oluşturuyor.
Çıkması beklenen hal yasası ile özellikle sebze- meyve fiyatlarında % 50’ye yakın ucuzluğun olacağı söyleniyor. Bunu biz zor görmekteyiz. Temennimiz söylendiği gibi olmasıdır.
Ortada bir hastalık var. Bu hastalığın tedavisinin aspirinlerle iyileştirilmesi mümkün değil. Bu nedenle teşhisi yapılmış hastalığa mutlak şekilde iyileştirici neşterin vurulması olacaktır.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz