UNICEF tarafından yapılan bir araştırma, gelişmiş ülkelerde hâlâ eğitim eşitsizliğinin yaşandığını ortaya koydu. Türkiye okul öncesi eğitimde en alt sırada yer alıyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından sanayileşmiş ülkeleri kapsayan bir araştırma raporu, genel olarak eğitim eşitliğinin en çok sağlandığı ülkenin Letonya olduğunu ortaya koydu. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 41 ülkede yapılan “Adil olmayan bir başlangıç” başlıklı araştırmaya göre, eğitimde eşitsizliğin en yaygın görüldüğü ülkelerin Bulgaristan ve Malta olduğu belirtildi. Almanya ise genel eğitim eşitliği açısından 23’üncü sırada yer alıyor.
UNICEF’e bağlı araştırma merkezi Innocenti tarafından hazırlanan rapor kapsamında, Avrupa Birliği (AB) ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) verileri değerlendirildi. Araştırma raporunda, ülkeler arasında çocuklara okul öncesi dönemde verilen destek ile ilkokul ve ortaokulda sunulan imkanlar karşılaştırıldı. Bunun yanı sıra ebeveynlerin eğitim durumu, göçmen kökenli olmak, cinsiyet, okul türü gibi etkenlerden hangilerinin eğitimde eşitsizliğe yol açtığı incelendi.
Türkiye son sırada
Araştırma kapsamında incelenen bütün ülkelerde, ebeveynlerin eğitim ve sosyal durumunun çocukların eğitimdeki başarısını etkilediği görüldü. Araştırmanın yapıldığı 16 ülkede, yoksul ailelerinin çocuklarının ekonomik durumu iyi olan ailelere kıyasla okul öncesi eğitimden daha az yararlandığı belirlendi.
Okul öncesi eğitimde eşitlik açısından Litvanya, İzlanda ve Fransa en üst sıralarda yer alıyor. Türkiye ise araştırmanın yapıldığı ülkeler arasında bu bakımdan son sırada yer alıyor.
Raporda, 2015 yılı verilerine göre Türkiye’de her üç çocuktan ikisinin zorunlu eğitim öncesi anaokuluna gittiği belirtildi. Buna göre, Türkiye’deki çocukların 68,6’sı ilkokula başlamadan önce haftada en az bir saat okul öncesi eğitim imkânından yararlanıyor. Bu oranla 41 ülke arasında sonuncu olan Türkiye’nin bir üst basamağında yüzde 86,8 ile ABD var.
Raporda, OECD’nin Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2015 araştırmasında Türkiye hakkında yeterli veri olmadığı belirtildi. Bu nedenle Türkiye, ilk ve ortaöğretim seviyesindeki eğitim eşitsizliği açısından yapılan karşılaştırmalarda yer almadı.
İlkokula giden çocuklar arasında yapılan karşılaştırma, Hollanda, Letonya ve Finlandiya’da eğitim eşitliğinin sağlandığını ortaya koydu. Bu yaş grubundaki çocuklar arasında eğitim eşitsizliğinin en çok görüldüğü ülkelerin Malta, İsrail ve Yeni Zelanda olduğu belirlendi.
Araştırmaya göre, 15 yaş grubu çocuklar arasında eğitim eşitliğinin en fazla olduğu ülkeler ise Letonya, İrlanda ve İspanya. Buna karşılık, Malta, Bulgaristan ve İsrail’de bu yaş grubundaki çocuklar eğitimde aynı imkânlardan yararlanamıyor.
Göçmen kökenli olmak dezavantaj
Araştırmada göçmen kökenlilerin yoğun olarak yaşadığı 25 ülkeden 21’inde 15 yaşındaki birinci kuşak göçmen çocukların, göçmen kökenli olmayan yaşıtlarına kıyasla daha düşük okuma performansı gösterdiği saptandı. 15 ülkede ise göçmen kökenli olan ve olmayanlar arasındaki farkın ikinci kuşakta da sürdüğü belirlendi. Avustralya ve Kanada’da ise ikinci kuşak göçmen çocukların, göçmen kökenli olmayanlara kıyasla daha başarılı olduğu kaydedildi.
Siyasetçilere çağrı
Uluslararası düzeyde yapılan karşılaştırma, bütün ülkelerde eğitim düzeyinin daha yüksek olmasının ve teorik olarak fırsat eşitliğinin mümkün olduğunu ortaya koydu. Innocenti araştırma merkezinin yöneticisi Priscilla Idele, bu hedefe ulaşılması için “sanayileşmiş bütün ülkelerin dezavantajlı durumda olan çocuklara daha iyi destek verebileceğini ve vermesi gerektiğini” belirterek genellikle söz konusu çocukların geri kaldığını söyledi.
Araştırmayı yürüten uzmanlar, eğitimde eşitliğin sağlanması için siyasetçilere çağrıda bulunarak okul öncesi eğitimin desteklenmesi, sosyal ve ekonomik eşitsizliğin azaltılması, eğitimde cinsiyetler arasındaki farklılıkların azaltılması ve eşitliğe odaklanılmasını talep etti.
Bir yanıt yazın