İdlib neden önemli

Olası operasyonla Kaide kolu Nusra’dan İdlib’in kurtarılması halinde Suriye’de cihatçı kontrolünde vilayet kalmayacak. Bu, 7 yıllık Suriye savaşında nihai zafer anlamına gelecek. İdlib’in Suriye hükümetine geri dönmesiyle Lazkiye, Hama ve Halep güvende olacak ve milyonlarca Suriyeli sığınmacı ülkesine dönecek.

Suriye’nin kuzeybatısında Türkiye sınırındaki stratejik vilayet İdlib, Mart 2015’te Kaide kolları Nusra Cephesi ile Ahrar’uş Şam’ın liderdiğindeki Fetih Ordusu tarafından tümüyle ele geçirildiğinden beri huzur yüzü görmedi.

SURİYE İLE TÜRKİYE ARASINDA ATLAMA TAHTASI

Kuzeyinde Hatay’ın Reyhanlı ilçesine, batısında Yayladağı, Güveççi’ye komşu İdlib’den geçen M5 otoyolu Türkiye, Suriye ve Ürdün’ü birbirine bağlıyor.

İdlib, 2011’de Suriye savaşının başlamasıyla birlikte Suriye’den Türkiye’ye ilk göçün yaşandığı ve yabancı savaşçıların Türkiye üzerinden Suriye’ye en fazla geçiş yaptığı yer oldu.

Cihatçıların kendi aralarında sürekli savaştığı, bomba yüklü araçların patlatıldığı İdlib’de, Suriye hükümeti karşıtı kesimlerin yaşamasına karşın Nusra ile ters düşenler tutuklanıyor.

100 BİN CİHATÇI MİLİTANIN ÜSSÜ

Son olarak Rusya yönetiminin ‘terörist yatağı’ diye nitelediği İdlib, Suriye’de cihatçı örgütlerin elinde kalan tek vilayet.

Nusra, Doğu Türkistan Partisi ve Ahrar’uş Şam gibi örgütlerin üslendiği İdlib’de, Nusra, Temmuz 2017’de Ahrar’ı pek çok yerden kovalayıp çıkardı.

Nusra liderliğindeki Heyet Tahrir Şam (HTŞ) koalisyonun hakimiyetindeki İdlib’in bir bölümünde Ankara destekli Suriye Ulusal Kurtuluş Cephesi bulunuyor.

BBC’ye göre yüzde 60’ı HTŞ tarafından kontrol edilen bölgede, cihatçı militan sayısı 100 bin civarında hesaplanıyor.

İdlib’in kırsal alandaki Han Şeyhun, Cisr’eş Şuğur ve Cirun bölgesinde Nusra ve Doğu Türkistan Partisi bulunuyor.

Kırsalda IŞİD de var ve zaman zaman diğer cihatçılarla savaşıyor.

TAHLİYE EDİLEN MİLİTANLAR DA BURADA TOPLANDI

Suriye hükümetinin ülkenin diğer bölgelerinde cihatçılarla yaptığı tahliye anlaşmaları sonucunda binlerce militan İdlib’e kaydırıldı.

Şam, Dera, Hama, Kuneytra ve Humus’tan çıkarılan tüm cihatçılar, İdlib’e nakledildi.

Böylece İdlib, Suriye hükümeti karşısında tutunamayan cihatçıların toplanma yeri, hatta toplama kampı oldu.

ÇOK SAYIDA TÜRK ASKERİ BÖLGEDE

Aynı zamanda İdlib, Rusya-İran-Türkiye’nin garantörlüğündeki Astana mutabakatı çerçevesinde Suriye’de kurulan dört gerilimi azaltma bölgesinden biri.

İdlib’deki gruplarla ilişkileri bulunan ve bölgede 12 askeri gözlem noktası kuran Türkiye, konuşlandırdığı çok sayıda askere takviye için sürekli sevkiyat yapıyor.

RUSYA’YA TEHDİT

Diğer yandan Rus askeri birliklerinin Lazkiye’de konuşlandığı Hmeymim Üssü’ne insansız hava araçlarıyla düzenlenen saldırıların İdlib’den yönlendirilmesi ve Kuzey Kafkasya bağlantılı tüm savaşçıların İdlib’de toplanması da Rusya için büyük tehdit oluşturuyor.

7 YIL SONRA ESAD’IN ZAFERİ ANLAMINA GELECEK

Türkiye’nin karşı çıktığı operasyon gerçekleşir ve İdlib kurtarılırsa, bu, Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yönetiminin 7 yıllık savaştan zaferle çıkması anlamına gelecek.

Suriye’de cihatçıların elinde vilayet kalmayacak ve İdlib’e komşu vilayetler Lazkiye, Hama ile Halep güvende olacak. Çünkü Halep’e 60, Lazkiye’ye 40, Hama’ya 45 km mesafedeki İdlib’den cihatçılar zaman zaman buralara grad füzeleriyle saldırıyor.

SIĞINMACILARIN DÖNÜŞ YOLU AÇILACAK

Diğer yandan İdlib’in kurtarılmasıyla Suriyelilerin evlerine dönüşleri önündeki büyük bir engel kalkmış olacak. Milyonlarca Suriyeli sığınmacı ”Artık ülkede savaş kalmadı” diyerek ülkesine dönebilecek.

TÜRKİYE İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?

Ankara, PKK’nın Suriye kolu kabul ettiği YPG’nin İdlib üzerinden Irak sınırından başlayarak Akdeniz’e kadar kesintisiz bir hat oluşturmasını engellemek iddiasında. Bu gerekçe üzerinden İdlib içinde oluşturacağı askeri bölgenin, YPG’nin İdlib’e yayılmasının önünde engel oluşturacağını öne sürüyor.

Aynı zamanda burada sivillere güvenli bölge sağlayacağını ve bunun da olası bir göç dalgasının önünü keseceğini savunuyor.

Gelecekte YPG’ye karşı ÖSO ile yeni operasyonlar düzenlemenin hesabını yapan Ankara, İdlib’in Suriye hükümeti tarafından kurtarılması halinde, desteklediği ÖSO gruplarının dağılmasından ve ÖSO ile diğer cihatçıların sivillerin arasında karışıp Türkiye’ye kaçmasından da endişe ediyor.

ABD LİDERLİĞİNDEKİ BATI, OPERASYONA NEDEN KARŞI?

ABD bir yandan Nusra ve Doğu Türkistan Partisi’ni (TİP) terör örgütü kabul ederken diğer yandan İdlib operasyonuna şiddetle karşı çıkan ABD’nin karşı çıkıyor.

Bu tavrıyla teröre karşı mücadelede samimi olmamakla eleştirilen ABD ile Batılı müttefikleri, İdlib’de cihatçıların olmasını istiyor ki Esad zafer ilan edemesin ve Suriye devletini yıpratan savaş devam etsin.

Operasyonla etrafa saçılacak cihatçıların Türkiye üzerinden Avrupa’ya gitmesi ve Türkiye’ye sığınacakların Avrupa’ya akın etmesi de Batılı ülkelerin bir diğer korkusu.

YEŞİL İDLİB

Suriye halkı ise zeytin ve zeytinyağı üretiminde ülkenin birincisi olan, dünyanın da ilk üçü arasında yer alan, zeytin ağaçlarının çokluğundan mülhem lakabıyla ‘Yeşil İdlib’ine artık kavuşmak istiyor.

Hikmet Durgun