Necdet Buluz
Muhaliflerin elinde bulunan Suriye’deki İdlib’e Esad güçlerinde yapılacak olan saldırı konusunda Amerika ve AB ülkelerinden uyarı üzerine uyarı geliyor. İdlib’e saldırının arkasın da Rusya ve İran güçlerinin de varlığı bir başka endişe nedeni olarak değerlendiriliyor.
Şunun altını çizelim:
Esad güçlerinin İdlib’e yapacağı saldırının arkasında Rusya var. İran da dolaylı destek veriyor. Zaten, Rusya’nın desteği ve isteği olmadan Esad’ın Amerika, Suudi Arabistan ve Batı’yı karşısına alması mümkün değil.
ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’de Beşar Esad rejiminin İdlib’e “düşünmeden” saldırmaması gerektiğini belirterek, “Ruslar ve İranlılar bu muhtemel insanlık trajedisinde yer alarak derin bir insani hata yaparlar.” ifadesini kullandı.
Trump, sosyal medya hesabı Twitter’dan yaptığı paylaşımda Suriye hakkında değerlendirmelerde bulunarak özetle şu uyarıda bulundu:
“Suriye Başkanı Beşşar Esed Suriye’nin İdlib şehrine düşünmeden saldırmamalı. Ruslar ve İranlılar bu muhtemel insanlık trajedisinde yer alarak derin bir insani hata yaparlar. Yüz binlerce insan ölebilir. Olmasına müsaade etmeyin.”
Ortaya çıkarılacak bir bahane ile, Amerika’nın müttefikleri ile Esad’ı vurmaya hazırlanması hem Rusya, hem de İran’da rahatsızlık yaratmıştı. Rusya’nın bu konudaki açıklamalarında Amerika’yı komplo kurmakla suçlaması ile gerginlik tavan yapmıştı.
Suriye’de muhaliflerin son kalesi İdlib’de 4 milyona yakın sivil, Esed rejimi ve destekçilerinin olası operasyonundan endişe duyuyor. Stratejik konumdaki İdlib’de yaşanabilecek herhangi bir çatışmanın, Türkiye ve Avrupa’ya büyük bir göç dalgasını tetiklemesi ihtimali bulunuyor.
Nitekim, AB ülkeleri de yeni sığınmacı akınından endişe ettiklerini duyurdu. Ortak açıklamada “Suriye güçlerinin olası İblib’e saldırısını önlemeliyiz. Böyle bir saldırı yeterince acı çekmiş halk üzerinde yıkıcı sonuçlar doğurabilir” denildi.
Doğrusunu söylemek gerekirse AB ülkeleri yeni sığınmacı sorunundan kendilerini kurtarmanın peşindeler. Çünkü İdlib’deki karışıklık, en çok Türkiye’yi etkileyecek ama, Avrupa ülkelerini de sarsacaktır.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, düzenlediği basın toplantısında 7 Eylül Cuma günü İran’ın başkenti Tahran’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in katılımıyla gerçekleşecek 3’lü zirve hakkında açıklamada bulundu.
Suriye’deki durum, aynı zamanda Rusya ve İran’ı da yakından ilgilendiriyor. İran’ın Suriye toğpraklarındaki varlığının Amerika, İsrail, Suudi Arabistan ve AB ülkelerini de rahatsız ettiğini daha önceki yazılarımızda dile getirmiş ve bunun nedenlerini de sıralamıştık.
Görüşmede Suriye meselesinin değerlendirileceğini söyleyen Kasımi, “Kesinlikle Tahran’da düzenlenecek olan üçlü zirve görüşmesi, bundan önce de takip ettiğimiz çizgi doğrultusunda yeni adımların atılmasına yardımcı olacak. Hedefimiz Suriye’de terörizme karşı mücadelenin devam etmesi ve bu ülkeye huzur ve barışın geri dönmesidir. Ben söz konusu zirve görüşmelerinin bölge ülkeleri, Suriye halkı için ve öte yandan terörizme karşı mücadele doğrultusunda son derece faydalı bir görüşme olacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Gerçekleşecek zirvenin ayrıca bölgedeki istikrara da katkıda bulunacağına inandığını belirten Kasımi, “Üçlü zirve görüşmesi bir tek bir konu üzerine olmayacaktır. Suriye meselesi dışında kesinlikle bölgenin son gelişmeleri, uluslararası gelişmeler, iki taraflı işbirliği ve bazı diğer konular da ele alınacaktır. Zirve görüşmeleri ardından daha detaylı açıklamalar yapacağız” dedi.
Özetleyelim:
İdlib’e yapılacak bir saldırı sivillerin daha fazla zarar görmesine neden olacaktır. Yeni bir sığınmacı dalgası meydan gelebilir. Ayrıca, Esad ülkede tam hâkimiyet sağlayarak muhaliflerin dağılmasını ve Suriye’de Rusya ile İran’ın da güçlenmesinin önünü açabilir.
Böyle bir durum, Amerika ile müttefiklerinin bölgedeki planlarını da alt-üst etmeye yetecektir.
İdlib konusu, Suriye’nin geleceğinin tayin edilmesinde önemli bir yerleşim birimi olarak görülüyor. Bu arada Menbiç konusu ne olacak, Türkiye’yi tehdit eden terörist grupların durumu nasıl çözülecek, bu konukları da bir başka yazımızda ele alacağız.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz