Necdet Buluz
Gümrük vergilerinde artışa giderek ticaret savaşının düğmesine basan ABD Başkanı Trump, hem Avrupa’ya hem de Çin’e cephe açmış bulunuyor.
Başkan Trump’ın Avrupa yapımı otomobillere ek vergi getirmesi, son olarak da şu ana kadar 34 milyar dolar değerinde uygulanan Çin ürününe gümrük vergisini 500 milyar dolara çıkarmak istediğini açıklaması, bumerang gibi dönüp ABD ekonomisini vuracak gibi görünüyor.
Alınan bu kararın Trump’un ayağına dolaştığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Başka bir deyimle “ABD Başkanı taşa çarptı” da diyebiliriz.
Trump’ın kararlarının artçı şoklarının ilk etkisinin Amerika piyasalarında yaşanması bekleniyor. Bu etki, hiç kuşkusuz kısa vadede olmazsa bile uzun vadede Amerika’nın ekonomisini derinden etkileyebilir.
Sorun sadece bununla da sınırlı kalmayacak. Yapılan analizlerde Amerika’da işsizliğin de artabileceğine dikkat çekiliyor.
Gelişmelere kısaca göz atalım:
Trump’ın başlattığı ticaret savaşlarının olası etkisini araştıran Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü, ek vergi getirilen ülkelerin ABD’ye karşılık vermesi halinde Amerika’da 600 binden fazla kişinin işsiz kalabileceğini açıkladı.
Enstitünün raporuna göre, ticaret savaşının Amerikan iş gücüne etkileri sert olacak: bir ila üç yıl içinde 195 bin kişi işini kaybetme riskiyle karşı karşıya. Eğer diğer ülkeler de ABD’ye karşılık verirse bu rakam 624 bine fırlayabilir. Sektör uzmanları da Trump’ın olası ek vergilerinden sonra otomobil endüstrisi merkezinin ABD’den Çin’e kayacağı öngörüsünde bulunuyorlar.
Avrupa Birliği (AB), ABD’nin otomobil vergisini uygulamaya sokması ihtimaline karşı yaptırımlar üzerinde çalışıyor.
Ticaretten Sorumlu Avrupa Komiseri Cecilia Malmström, Trump’ın Avrupa’dan ithal edilen araç ve yedek parçalara getirmeyi düşündüğü yüzde 25’lik vergi artışına karşı ABD’den ithal edilen bazı ürünlere karşı vergilerin artırılacağının altını çizdi.
Ek vergilerin yürürlüğe girmesi halinde ABD’de en çok satan otomobillerin fiyatlarına bin 400 dolar ile 7 bin dolar zam gelmesi bekleniyor. Otomobil Üreticileri Birliği, araç fiyatların ortalama 5 bin 800 dolar artacağını ve bunun sektöre yıllık etkisinin 83 milyar dolar olacağını açıkladı.
Söz konusu artışın piyasada talebi düşürmesi; dolayısıyla da otomobil fabrikalarında, tedarikçilerde ve oto galerilerde çalışan pek çok kişinin işlerini kaybetmesine yol açması bekleniyor.
Amerika Ticaret Odası da (U.S. Chamber), ek vergilerin Amerikan otomobil sektöründe tehlikeli bir U dönüşe yol açabileceği uyarısında bulundu.
BMW, Daimeler ve Volkswagen Amerika’nın üst segment araç piyasasının yüzde 90’ını kontrol ettikleri için ek vergilerden en çok etkilenecek firmalar olarak öne çıkıyor. Ancak bu gruplar aynı zamanda üretimlerinin bir kısmını da ABD’de yapıyorlar.
Yani Trump’ın ek vergilerle korumak istediğini söylediği vatandaşlarına iş sağlıyorlar. Söz konusu firmalar hâlihazırda ABD-Çin ticaret savaşından etkilenmiş durumda.
Güney Karolina’da üretim yapan BMW, Çin’in getirdiği yüzde 25’lik ek vergilerin, en azından bir kısmını, burada üretilen otomobillerinin satış fiyatlarına yansıtmak zorunda olduğunu duyurdu.
Daimler ise Çin’in getirdiği ek vergiler nedeniyle bu ülkedeki satışlarında düşüş ve 2018 yılı kârında azalma beklediği açıkladı. Volvo, ABD tarafından Çin’e uygulanan ek vergi yükünden kurtulmak için üretim merkezini Çin’den Avrupa’ya kaydırmayı düşünüyordu.
Trump’ın AB ülkelerine de ek vergi getirmesi halinde, Çinli Geely Group’ın sahip olduğu firma planlarını yeniden gözden geçirmek zorunda kalacak.
Bütün bu gelişmeleri alt alta koyduğumuzda Amerika’daki dalgalanmalardan Avrupa’nın, en çok da Almanya’nın etkileneceği ortaya çıkıyor.
Nedenine gelince:
ABD’nin ek vergileri otomobil üreticisi firmaların yanı sıra Almanya gibi otomobil sektörünün ekonomisinin önemli bir bölümünü oluşturan ülkeleri de oldukça endişelendiriyor.
Almanya Ticaret Odası (DIHK) Başkanı Eric Schweitzer, vergilerin yüzde 20 artması halinde bunun Alman ekonomisine getireceği zararın yıllık 6 milyar Euro düzeyine ulaşabileceğini belirtti.
necdetbuluz@gmail.com
www.facebook.com/necdet.buluz