İran’ın Suriye ısrarı…

Necdet Buluz

Suriye’de Menbiç konusunda Amerika ile Türkiye’nin bir anlaşmaya vardığının söylenmesine rağmen bu konudaki gelişmelerin kafaları karıştırdığını söyleyebiliriz. Menbiç ve çevresinde silahlı 40 bin PYD/ PKK’lının halen Türkiye için hayati tehdit oluşturduğunun altını çizelim.
Suriye konusu, öyle görünüyor ki kolaylıkla sonuçlanmayacak. Bu ülke üzerinde iki süper güç, Amerika ve Rusya’nın yanı sıra iki ülkenin daha paylaşım mücadelesi içine girdiklerini izliyoruz.
Suriye üzerinde İran ve İsrail’in hâkimiyet savaşı sürüyor.
İran Meclis Başkanı Ali Laricani’nin Uluslararası İşler Özel Yardımcısı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran’ın Suriye’deki askeri varlığının devam edeceğini söyleyerek İsrail varlığının önüne engel koyacaklarını söyledi.
İran’ın yarı resmi ajansı Tesnim’in haberine göre, Suriye’de terör örgütü DEAŞ’ın yenilmesinden sonra İsrail’in hâkimiyet kurmak istediğini dile getiren Abdullahiyan, buna engel olmak için İran’ın bu ülkedeki askeri varlığının devam edeceğine vurgu yaparak “İran’ın askeri danışmanları Suriye’deki görevlerine aynı şekilde devam edecek” açıklamasında bulundu.
İran’ın Suriye’nin güneybatısındaki askeri mevcudiyetinden rahatsız olan İsrail’in Rusya ile Tahran yönetimine bağlı tüm askeri unsurların bölgeden çıkarılması yönünde anlaştığı iddia edilmişti.
Batı medyasında, ABD Başkanı Donald Trump’ın, 16 Temmuz’da Finlandiya’nın Helsinki kentinde bir araya geleceği Rusya lideri Vladimir Putin’den, İran’ın Suriye’den tamamen çekilmesi için yardım isteyeceğine ilişkin haberler yayınlanmıştı.
İran Devletinin önemli isimlerinden sayılan Abdullahiyan, önceki cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dönemlerinde İran Dışişleri Bakanlığında üst düzey görevlerde bulunmuştu.
İsrail’in, Suriye’deki askeri varlığından sıkıntı duyduğu, bu nedenle İran üzerine Amerika ile birlikte baskı uygulanmasında destek verdiği biliniyor. İsrail’in tehdit oluşturacağına inandığı hedefleri de yok etmeye yönelik hava operasyonlarının devam ettiğini de görmekteyiz.
İşin bir başka boyutu da, İsrail’in İran üzerindeki baskısına Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin de destek vermesidir. İran yayılmacılığının önlenmesi konusunda adı geçen ülkelerle İsrail’in gizli anlaşmalar içinde olduğu da söyleniyor. Bu nedenle İsrail’in İran varlığının yok edilmesi konusunda Suriye üzerindeki operasyonlarına ses çıkarılmıyor.
Özetleyecek olursak, gelecekte Suriye İsrail ile İran’ın çatışma noktası durumuna gelebilir. Bunun ayak seslerini de duyar gibiyiz.
Şimdi gelelim, rejimin ve destekçisi Rusya’nın işbirliğine:
Rusya’nın desteği ile Esad rejiminin daha önce terör gruplarına kaptırdığı bölgeleri yeniden ele geçirmeye başlaması, Suriye’de yeni bir dönemin de başlangıcı olarak değerlendiriliyor.
Yine Rusya’nın desteği ve arabuluculuğu ile Suriye’de yeni bazı gelişmeler oluyor, bunlara da bakalım:
Rusya’nın Suriye’deki Ateşkes İzleme Merkezi Başkanı Aleksey Tsigankov, Dera bölgesinde faaliyet gösteren yasadışı silahlı oluşumların komutanlarının büyük bir kısmının direnişlerini sonlandırarak hükümet ordusu tarafına geçtiğini belirtti.
Tsigankov, yaptığı son basın brifinginde, “Hükümet güçleri ve silahlı muhalefet temsilcileri arasındaki silahlı çatışmayı çözme sürecinin sonuna gelindi. Dera bölgesindeki yasadışı silahlı oluşumlarının komutanlarının büyük bir kısmı, silahlı direnişi sonlandırma ve Suriye hükümeti tarafına geçme kararı aldı” ifadelerine yer verdi.
Tsigankov, “Varılan anlaşmaya uygun olarak yasadışı silahlı oluşumlar, 2 tank ve 1 zırhlı piyade aracı dahil çok sayıda silah ve mühimmat teslim etti” dedi.
Daha önce Dera’daki silahlı oluşumların liderlerinin silahlı faaliyete son vermeyi kabul ettiği bildirilmişti.
Rusya’nın desteğini alan Esad’ın ülkede önemli noktaları yeniden ele geçirmesi ile güçlendiğini söyleyebiliriz. Nitekim Amerika ve müttefikleri de artık “Esad’sız bir çözüm”den söz etmiyor.
Görebildiğimiz kadarın ile Suriye’de yeni gelişmeler olabilir. Bunları iyi okuyabilmek ve yeni politikalar oluşturmak durumundayız. Suriye konusu bizim için çok daha hayati önem taşımaya başladı.
[email protected]
www.facebook.com/necdet.buluz